Uluslararası Sufi Hareketi - Uluslararası Sufi Hareketi nedir - Hakkında





Uluslararası Sufi Hareketi

The Sufi Movement, Pir İnayet Han (1882-1927) tarafından 1910'da Hindistan'dan ayrıldığında kurmuş olduğu 'Sufi Order' yerine 1923'de kurduğu organizasyonun adıdır.(1) Hintli müslüman ve çişti tarikatına mensup bir aileden gelen İnayet Han aynı zamanda akademik camia dışında da batı toplumunun İslam mistisizmi (tasavvuf) ile tanışmasını sağlayan kişilerin de öncüsüdür.





Hindistan'da müzisyen bir ailenin içinde doğan İnayet Han başarılı bir müzisyen olmuş ve gençliğinden beri ilgilendiği mistisizmi onu Çişti Tarikatının Nizami koluna girmeye kadar götürmüştü. Hindistan'ı baştan başa gezen Han hem sufi hem de hindu gruplardan eğitim gördü. Hocasının "müziğinin armonisiyle Doğu ve Batı'yı armonize et"deyişiyle hayatının amacını Sufizmi Batı'ya taşımakta görmeye başlamış ve önceleri müzisyen kimliğiyle Avrupa ve Amerikaya gitmiş daha sonra da spiritüel bir üstad olarak etrafında insanlar toplamış, İngiltere, Fransa, İsviçre'de merkezler kurmuş, öğrenciler edinmişti. Han'ın Amerika'da tarikatına ilk kabul ettiği kişi daha sonra Rabia adını alacak olan bayan Ada Martin'dir. Martin, San Francisco'da 1910 yılında girdiği tarikatta henüz Han ölmeden onun tarafından tarikatın başına Amerika'daki şubesinin başına getirildi. Tarikata kabul edilen bir başka önemli kişi Christian Science'nin kurucusu Mary Baker Eddy'nin kuzeni, tarikata girdikten sonra adı Amina Begum olarak değiştirilen Ora Ray Baker idi. Bir başka önemli ve aynı zamanda etkin bir figür de tarikata 1923'de kabul edilen Samuel Lewis'dir.(2)





Han, Amerika'daki organizasyonunu geleneksel bir tarikat yapılanması içinde değil daha sonra diğer New Age organizasyonlarında da görüldüğü gibi gevşek bir doktrinel kabul ile hiyerarşik olmayan ve kişisel özgürlüğe ağırlık veren bir gruplaşma modeliyle kurmuş ve sufi öğreti ve literatürünü İslamiyetin formel ve kurallara dayalı yönünden ayrı olarak New Age söylemiyle uyumlu bir şekilde açıklamıştır. Inayet Han geleneksel bir mürşit ve otoriter bir kişilik değil daha çok deneyimlerini topluluk üyeleriyle paylaşıp onların da spiritüel deneyimler yaşamasını kolaylaştıran, dogmanın mutlak otoritesini eleştiren ve kişisel deneyim üzerinde duran bir figür portresi çizmektedir.

İnayet Han hakiki sufizmin herhangi bir bireysel dinin üzerinde olduğu ve içsel hakikatin (inner truth) doğrudan deneyimi üzerine kurulduğunu iddia ettiği eklektik bir evrensel Sufizm öğretmekteydi. Tüm dünya dinleri bu içsel öze (inner kernel) sahiptir ve geri kalan diğer herşey kültürel bir ilavedir. Han'ın öğretileri Çişti Sufizm ve Advaita Vedanta'daki (Hindu felsefi düşüncesi) merkezi unsurları içermektedir.(3) Han'ın eklektizmi onun öğretisindeki evrensel ibadet (universal worship)de de görülmektedir. O, 1921'de tüm dünyanın kutsal kişiliklerine ve kutsal metinlerine saygı göstermek amacıyla tüm büyük dünya dinlerinden alınma sembollerin bir araya getirildiği,çeşitli kutsal metinlerden bölümlerin ve İnayet Han tarafından oluşturulan duaların okunduğu Evrensel İbadet (Universal Worship) adıyla bir ibadet biçimi tesis etmiştir.(4) The Sufi Movement'da Han'ın içinden geldiği geleneksel bir sufi tarikatı olan Çiştilikteki güçlü sağaltım (healing) geleneği holistik, alternatif tıp pratikleriyle genişletilmiştir. Bu pratiklerin ardında her insanın kendisinde tanrısal (divine) iyileşme gücü olduğu yatmaktadır. (5)




Inayet Han'dan sonra hareket ikiye bölünmüş ve Inayat Han'ın oğlu Vilayat İnayat Han babasının öğretisini kurduğu Sufi Order of the West'de devam ettirmiştir. Londra'da doğan ve eğitimini psikoloji alanında Sorbon'da tamamlayan ve eğitim gördüğü Hindistan'daki sufi hocalardan Çişti tarikatı silsilesi içinde bir Pir kabul edilen Vilayet İnayet Han "içteki tanrısallığı (divinity) uyandırma"ya yönelik çeşitli geleneklerden meditasyon tekniklerini almış ve din, bilim ve holistik tıbbı birleştirmiştir. (6)

1970'den bu yana sayılarını karşı kültürden gelen çok sayıda kişiyle arttıran ve Kuzey Amerika, İngiltere ve batı Avrupa'da yerleşen tarikat eklektik karakterini korumaktadır. Tarikatın inisiyeleri geleneksel İslam mistizminin uygulamalarından çok zihinsel dengeyi ortaya çıkaran spiritüel psikoterapötik sistemler, holistik, alternatif tıp uygulamaları ile ilgilenmekte ve kendilerini müslüman olarak görmemektedirler. (7)



Kaynaklar
(1) Ron Geaves, "The Sufi Movement", New Religions, Christopher Partridge (Ed.), Oxford University Press, 2004, s.138.
(2) Michael A. Koszegi, "The Sufi Order in the West: Sufism's Encounter with the New Age", Islam in North America: A Sourcebook, Michael A Koszegi and J.Gordon Melton (eds), Garland Publishing, 1992, s.212.
(3) Ron Geaves, "The Sufi Order of the West", New Religions, Christopher Partridge (ed.), Oxford University Press, 2004, s.142.
(4) Ron Geaves, "The Sufi Movement", New Religions, Christopher Partridge (ed.), Oxford University Press, 2004, s.138.
(5) Ron Geaves, a.g.e. s.139 Sufi pratikleri diğer New Age gruplarındaki mistik ritüellerin, ayinlerin psikofiziksel sağlık açısından kullanımına benzer bir şekilde terapötik amaçlı kullanımı Türkiye'de de tasavvuf kökenli veya tasavvuftan ilham alan gruplarında görülebilen bir uygulamadır. Burada zaman zaman halk İslamındaki şifa anlayışıyla New Age'deki alternatif sağlık anlayışı iç içe geçebilmekte ve daha yüksek düzeyli sosyo-kültürel topluluklarda iyileşme veya şifa bulmanın ardındaki süreç daha teknik hatta bilimsel bir söylemle desteklenmeye çalışılmaktadır.
(6) Michael York, Historical Dictionary of New Age Movements, Lanham, Maryland and Oxford: The Scarecrow Press, 2004, s.103
(7) Ron Geaves, "The Sufi Order of the West", New Religions, Christopher Partridge (ed.), Oxford University Press, 2004, s.142.