Ünsüzler (sessizler) yirmi bir tanedir: b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, I, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z.

* Ünsüzler üç grupta toplanabilir.

1)Ses Yolunda Çıktıkları Yerlere Göre
Dudak sessizleri: b, f, m, p, v
Diş sessizleri: c, ç, d, j, i, n, r, s, ş, t, z
Damak sessizleri: g, ğ, k, y
Gırtlak sessizi: h

2)Sürekli Söylenebilmesine Göre
Sürekli söylenebilenler: f, ğ, h, j, I, m, n, r, s, ş, v, y, z
Süreksizler: b, c, ç, d, g, k, p, t

3)Yumuşak ve Sert Olanlar
Yumuşak sessizler: b, c, d, g, ğ, j, i, m, n, r, v, y, z
Sert sessizler: ç, f, h, k, p, s, ş, t

* Ünlü ve Ünsüzlere ilişkin Ses Olayları ve Bunlarla ilgili Kurallar
Sesler kelime haline gelirken, kelimelere ekler gelirken, kelimeler birleşirken bazen aşağıdaki gibi ses olayları meydana gelir.
Bu kurallara uyulmazsa dil kusuru işlenmiş olur.
Yazıda, konuşmada yanlışlıklar yapılır.

* Ünlü ve ünsüzlerle ilgili kurallar

1) Ünsüz Yumuşaması ( Değişmesi)
"p, ç, t, kıldan biriyle biten kelimeye ünlüyle başlayan ek gelirse "p, ç, t, k" yumuşar, yani "b, c, d, g, ğ" olur.
Bu değişim yazıda da konuşmada da böyledir.
borç-u, borcu bilek-i, bileği dolap-a, dolaba renk-i, rengi toprak-a, toprağa yamaç-ı, yamacı

2) Ünsüz Benzeşmesi ( uyumu )
"f, s, t, k, ç, ş, h, p" den biriyle biten kelimeden sonra "c, d, g" geliyorsa bunlar "ç, t, k" ya dönüşür.
Bu değişim yazıda da konuşmada da böyledir.
giriş-gen, girişken yurt-daş, yurttaş kanat-dan, kanattan gelmiş-di, gelmişti 5'de, 5'te

3) Ünlü Daralması
-yor eki (a, e)'den sonra gelirse bu sesler (ı, i, u, ü)'ye dönüşür. Bu değişim yazıda da konuşmada da böyledir.
sakla-yor, saklıyor, gözle-yor, gözlüyor,