Aberration: Sapınç, Görüntü kalitesini düşüren bir optik etki.

Aberration of Starlight: Astronomik Sapınç, Yıldız Işığının Sapması. Dünyanın yörüngesel hareketinin neden olduğu bir yıldızın görünen yönünde oluşan açısal kayma.

Absolute Magnitude: Mutlak Kadir. Bir nesnenin, gözlemciden 10 parsek mesafeye kadar yerleştirilmiş olması durumunda sahip olacağı görünür parlaklığı. Mutlak parlaklık böylece yıldızların kendi aralarındaki parlaklığının doğrudan karşılaştırılmasını sağlar.

Absorption Line – Bir gaz, emici gazdan daha sıcak olan sürekli bir kaynaktan ışık emdiğinde, sürekli bir spektrumun üzerine yerleştirilmiş koyu renkli bir çizgi.

Acceleration:Hızlanma – Hız değişim oranı. Bir hızlanma hız değişikliği, hareket yönü veya her ikisini de içerebilir.

Acceleration of Gravity – Yerçekiminin Hızlandırılması – Dünya yüzeyine yakın yerçekimi kuvvetinin neden olduğu, saniyede saniyede 9.8 metreye eşit olan bir cismin ivmelenmesi (m / s2).

Accretion – Yığımlı Büyüme – Bir cismin kütlesinde yerçekimsel olarak vücuda çeken madde infüzyonu ile büyüme.

Accretion Disk – Yığımlı Büyüme Diski – Bir yıldıza veya galaksinin çekirdeğine doğru içe doğru salınan bir gaz ve toz diski.

Accretional Heating – Vücudun infüzyon malzemesi ekleyerek büyüdükçe ortaya çıkan darbelerden ısıtılması.

Achondrite – Chondrules eksik bir taşlı göktaşı

Active Galaxy: Aktif Gökada. Çekirdeği alışılmadık derecede parlak ve küçük olan bir galaksi. Seyfert galaksileri, BL Lacertae nesneleri ve kuasarlar aktif galaksileri bunlara örnekdir.

Active Region: Aktif Bölge. Güneş’in geniş manyetik alana sahip lekeleri, parlamaları ve muhtemel fışkırmaların oluştuğu katman bölgesi.

Achromatic: Akromatik. Tam olarak “renk yok” demektir. Kromatik sapmanın (Aberration) aynı odağa iki renk getirilmesiyle düzeltildiği bir lens kombinasyonu.

Active Galaxy Nucleus: Aktif Gökada Çekirdeği AGÇ. Aşırı parlak çekirdeğe sahip bir gökada.

Active Optics: Aktif Optik. Teleskobun aynasını yerçekimi ya da rüzgar gibi etkilere karşı aktif olarak en uygun şekilde tutmaya yarayan bir teknoloji. Saniyeler ya da daha büyük zaman ölçeklerinde çalışır.

Adaptive Optics: Adaptif Optik. Atmosferik görmeyi telafi etmek ve keskin görüntüler üretmek için teleskopun aynasının şeklini değiştirmek için geliştirilen bir sistem. Lazerlerin yaptığı ölçüm neticesi alınan atmosferik koşulları tersine çevirmek için mercek ayarlarının otomatik olarak ölçüm sonuçlarının tersine hareket ettirilmesi temeline dayanır.

Ae and Be Stars – Ana dizilim yıldızları 3 güneş kütlesinden daha büyük olan yıldızlar

Aerosol: Bir gezegenin veya uydunun atmosferinde asılı olan sıvı damlacıkları ve parçaları.

Aesthenosphere:Aestenosfer. Bir gezegenin üst mantosunda, litofosferin hemen altında bulunan plastik, deforme olabilen bir kaya tabakası.

Albedo: Bir cismin her yöne yansıttığı olay ışığının oranı. Dünya’nın albedo değeri 0.36, Ay’ın değeri 0.07 ve Uranüs’ün değeri 0.93’tür. Gerçek albedo nesnenin yüzeyine göre değişebilir, bu nedenle pratik amaçlar için ortalama albedo kullanılır.

Alpha Particle: Alfa Parçacığı. İki proton ve iki nötrondan oluşan bir helyum atomunun çekirdeği.

Altitude: İrtifa. Bir cismin, ufuk düzleminin üstünde ya da altındaki açısı. Negatif irtifalar ufkun altındadır.

Amino Acid: Amino Asit. Protein moleküllerinin oluşturulduğu karbon bazlı bir molekül

Amor Asteroid: Amor Asteroid. Dünyanın yörünge mesafesini geçen yörüngeleri olan bir sınıf asteroit üyesi.

Annihilation: İmha – Bir madde-karşıtı madde çiftinin karşılıklı imhası. İki partikül üzerindeki yükler iptal edilir ve partiküllerin kütlesi tamamen enerjiye dönüştürülür.

Annular eclipse: Halkalı Güneş Tutulması. Ay’ın tüm Güneş’in manzarasını engellemek için Dünya’dan çok uzak olduğu ve Ay’ın etrafında ince bir güneş ışığı halkasının göründüğü güneş tutulması.

Antapex – Gökyüzünde Güneş’in gittiği yönün tersi. Güneş’in hareketi nedeniyle, yakındaki yıldızlar antapex’e yaklaşıyor gibi görünüyor.

Antimatter:Antimadde. Temas halindeyken sıradan maddeyi yok eden bir madde türüdür. Her partikül için karşılık gelen bir anti madde partikülü vardır. Örneğin, protonun antimadde karşılığı.

Angular: Açısal Büyüklük (bir cismin). Bir gözlemciden aynı bir cismin iki farklı kenarına doğru çizilen doğrular arasındaki açı.

Angular Momentum: Açısal Momentum. Maddenin kendine has bir özelliğidir. Kendi ekseni etrafında dönen ya da başka bir cismin etrafında dolanan bir cismin hareketine devam etme eğiliminin bir ölçüsü.

Angular Separation: Açısal Ayrıklık. Bir gözlemciden uzaktaki iki cisim için çizilen doğrular arasındaki açı.

Angular Resolution: Ayırma Gücü (Çözünürlük). Bir aygıt tarafından ayırt edilebilecek en küçük açısal ayrıklık

Anomaly: Anomali. Güneş’in bir gezegen ve ona en yakın hali (periphelion – günberi-enberi) arasındaki açı.

Aperture: Açıklık. Objektif lensin tam çapı.

Aphelion: Günöte. Bir Güneş sistemi cisminin yörüngesinde Güneşten en uzakta olduğu nokta.

Apex – Gökyüzünde, Güneş’in gittiği yön. Güneş’in hareketi nedeniyle, yakındaki yıldızlar apeksten ayrılıyor gibi görünüyor.

Apparent Solar Day: Görünen Güneş Günü. Güneş’in meridyen üzerinde arka arkaya görünümleri arasında geçen süre. Görünen güneş günü, yıl boyunca uzunluk olarak değişir.

Apparent Solar Time: Görünen Güneş Süresi. Güneşin gökyüzündeki gerçek konumuna göre tutulan süre. Görünen öğle vakti, Güneşin bir gözlemcinin meridyenini geçtiğinde ortaya çıkar.

Apochromatic: Apochromatic. Işık tayfındaki tüm renklerin (dalga boyları) aynı yüzeye (film) netlenmesine olanak sağlayan objektifler için kullanılan terim.

Apogee: Yeröte. Yörüngesel nesnenin Dünya’dan en uzak mesafede olduğu jeosantrik bir yörüngede bulunan konum.

Apollo Asteroidleri: Dünya’nın yörüngesini kesen ve yörünge yarısı büyük eksenleri Dünya’nınkinden daha büyük olan asteroidler.

Apparent Magnitude: Göreli Parlaklık. Standart bir büyüklük ölçeğinde ölçülen, gözlemciye göründüğü gibi, bir cismin parlaklığı. Nesnenin parlaklığı, mesafesinin ve gözlendiği ortamdaki şeffaflığın bir fonksiyonudur.

Arachnoid: Araknoid. Bir benzeri Venüs yüzeyinde görülen, örümcek ağına benzeyen çatlak yapılardan oluşan büyük dairesel jeolojik yapı.

Arcminute: Ark dakika. Bir derecelik yayın altmışta biri (bir daire 360 ° ‘ye bölünür).

Arcsecond: Ark saniyesi. Yay derecesinin ikinci bölümü. Bir yay dakikasının altmışta biri. (1/3600 derece)

Argument of the Pericentre. Periapsis Argümanı: Çıkış düğümü ile periapsis noktası arasındaki ölçülen açı.

Ascending Node: Yükselme Düğümü. Ay’ın veya diğer bir objenin çevresinde gezdiği yörüngenin, tutulma-düzlemini güneyden kuzeye çıkarken deldiği nokta.

Association: Birlik. Çekimleri onları bir arada tutmak için yeterli olmayan, ancak henüz dağılma zamanı gelmemiş bir yıldız grubu.

Asteroid: Asteroit. Güneş etrafındaki yörüngelerde dolanan binlerce küçük gezegenden biri (küçük ve çoğunlukla kayalık cisimler).

Asteroid Kuşağı: Mars ve Jupiter arasında yer alan ve çoğu asteroidin yörüngesinin bulunduğu bölge.

Astigmatism: Astigmatizma. Farklı çaplarda eşit olmayan büyütmeden kaynaklanan bir optik sapma.

Astrology: Astroloji. İnsanların ve olayların Güneş, Ay ve gezegenlerin birbirine ve yıldızlara göre yapılan konfigürasyonlarından etkilendiğini söyleyen sahte bir bilim.

Asymptotic Giant Branch (AGB): Asimptotik Dev Kolu (AGB) – H-R diyagramının helyum yakıcı kabukları olan muazzam ve serin yıldızlarla dolu kısmı.

Aten Asteroid: Yarı ana ekseni 1 AU’dan küçük olan bir yörüngeye sahip bir asteroit.

Astrofizik: Yerdışı isimlere uygulanan fizik.

Astronometri: Astronominin gökyüzündeki cisimlerin konumları ve hareketleri ile ilgilenen alt dalı.

Astronometrik Çift: Yıldızlardan birinin hareketinin diğerinin varlığını belli ettiği, birbiri etrafında yörüngede dolanan bir çift yıldız sistemi.

Astronomical Refraction: Astronomik Yansıma. Astronomik bir cismin görüntüsünün Dünya atmosferi sebebiyle kırpışması ve netliğinin bozulması.

Astronomical Twilight: Astronomik Alacakaranlık. Güneş’in merkezi ufkun altında 12 ° ile 18 ° arasında olduğunda; soluk yıldızlar görünür hale gelir.

Astronomical Unit (AU): Astronomik Birim (AU). Dünyadan Güneşe olan ortalama uzaklık, yani 149.597.870 km veya 499.005 ışık saniye.

Atom:Bir çekirdek ve bir veya daha fazla çevre elektrondan oluşan bir parçacık

Atomic Number: Atom Numarası. Bir atomun çekirdeğindeki protonların sayısı. Atom iyonize edilmediği sürece, atom numarası, atom çekirdeği yörüngesindeki elektronların sayısıdır.

Aurora Borealis/Australis: Kuzey/Güney Işığı. Yüklü parçacıkların etkileriyle oluşan ve Dünya’nın üst atmosferinde ortaya çıkan ışınım.

Autumnal Equinox: Güz Gündönümü. Güneşin kuzeyden güneye doğru hareket edişi sırasında göksel ekvatoru geçtiği gökyüzü noktası. Bu yaklaşık 22 Eylül’de olur.

Azimuth: Azimut. Bir gök cisminin gözlemciye göre istikâmetinin ufuktaki kuzey veya güney noktasından açısal uzaklık olarak ifadesi. Gök cismini kesen dikey dairenin ufka değdiği noktanın referans noktasına açısal mesafesidir.

B

Baily’s Beads – Bailey Boncukları. Ay Halesi. Güneşin tutulmasından hemen önce ve hemen sonraki ışık noktaları. Baily’in boncukları Ay’ın halesindeki vadiler arasından parlayan güneş ışığından kaynaklanıyor.

Balmer Series: Balmer Serisi. Spektrumun görünür kısmında oluşan bir dizi hidrojen emilme veya emisyon çizgisi.

Basalt: Bazalt. Volkanik püskürmelerde sıklıkla üretilen magmatik bir kaya.

Bar Atmosferik basınç ölçü birimi. Bir çubuk 0,987 atmosfer, 1,02 kg / cm2, 100 kilopaskal ve 14,5 lbs / inç kare değerine eşittir.

Barred Spiral Galaxy: Çubuklu Sarmal Gökada. Olağan bir sarmal galaksiden farklı olarak merkezinde çubuk biçiminde bir yıldız topluluğuna sahiptir. Ayrıca sarmal kolları bu çubuğun uçlarından uzanırlar. Çubuksuz sarmal galaksiler ise doğrudan merkezden çıkarlar.

Baryons: Baryonlar. Proton, nötron ve başka bazı kararsız fakat yüksek kütleli atom altı parçacıkların hepsine verilen isim.

Batlamyus Modeli (Ptolemaic Model): Claudius Ptolemy tarafından öne sürülen gökler teorisi.

Bayer Designation: Bayer yıldız belirtmesi, Johann Bayer tarafından hazırlanan Uranometria eserinde geçen ve günümüzde birçok parlak yıldızın adının verildiği bir yıldız adlandırma dizgesidir. Bu dizgeye göre yıldız adları Yunanca harflerin yanı sıra takımyıldıza göre verilen Latince eklerden oluşmaktadırlar.

Big Bang: Büyük patlama. Evrenin, yaklaşık 13.7 milyar yıl önce meydana gelen felaketsel bir patlama sırasında uzayda tek bir noktadan oluştuğunu öne süren teori. Bu, evrenin orijini için kabul edilen mevcut teoridir ve arka plan radyasyonunun ölçülmesi ve uzayın gözlenen genişlemesi ile desteklenir.

Binary: Çift. Ortak bir ağırlık merkezinin etrafında dönen iki yıldızlı bir sistem.

Binary Accretion Theory: Beraber-Oluşma Kuramı. Ay’ın ve yeryüzünün aynı zamanda ve aynı madde yığını veya aynı bulut topluluğundan oluştuğunu öne süren Ay’ın oluşumuna dair bir teori.

Binary Star System: Çift Yıldız Sistemi. Karşılıklı çekim kuvveti altında birbirlerinin yörüngesinde dönen bir çift yıldız.

Bipolar Outflow: İki Kutuplu Akış. Bir protostar tarafından zıt yönlerde fırlatılan görece dar madde ışınları.

Black Hole: Karadelik. Devasa bir yıldızın çökmüş çekirdeği. Çok büyük yıldızlar, yakıtları tükendiğinde kendi yerçekimi altında çökeceklerdir. Çöküş, tüm maddeler bir tekillik olarak bilinen şeye varoluştan çıkıncaya kadar devam eder. Çekim kuvveti o kadar güçlü ki ışık bile kaçamaz.

Black Moon: Siyah Ay. Bir mevsimde meydana gelen ekstra bir yeniliği tanımlamak için kullanılan bir terim. Genellikle dört yeni ayın olduğu bir mevsimdeki üçüncü yeni ayı ifade eder. Terim bazen tek bir ayda ikinci bir yeni ayı tanımlamak için kullanılır.

Blackbody: Kara Cisim. Üzerine gelen elektromanyetik radyasyonu frekans ve yön gözetmeden mükemmel bir şekilde sönümleyen nesne.

Blackbody Radiation: Kara Cisim Radyasyonu. Kara cisim tarafından yayılan elektromanyetik radyasyon. Kara cisim radyasyonunun spektrumu ve yoğunluğu, kara cismin sıcaklığı tarafından kontrol edilir.

Blazar:Aktif, dev eliptik bir galaksinin merkezinde tahmini bir süper kütleli kara delik ile ilişkili yoğun bir kuasardır. Blazar’lar parlaklıkta hızlı, tahmin edilemez varyasyonlar gösterir.

Blue Moon: Mavi Ay. Bir mevsimde meydana gelen fazlalığı tam olarak tanımlamak için kullanılan bir terim. Genellikle dört dolunaylı bir mevsimdeki üçüncü dolunay anlamına gelir. Mavi ayın aslında mavi renkte görünmediğini unutmayın. Ay ayının bir takvim ayından biraz daha kısa olmasından kaynaklanan zamanlama sadece bir sıkıntıdır. Daha yakın zamanlarda, terim bazen bir ayda ikinci bir dolunay tanımlamak için kullanılmıştır.

Blueshift: Maviye kayma. Bir nesnenin spektrumunun çizgisinde mavi uca doğru bir kayma. Blueshift, bir nesnenin gözlemciye doğru hareket ettiğini gösterir. Mavi kaydırma büyüdükçe, nesne daha hızlı hareket eder.

Blue Straggler: Mavi Başıboş. Mavi başıboşlar, açık veya küresel yıldız kümelerinde bulunan, ve aynı aydınlatma gücüne sahip diğer küme yıldızlardan daha mavi ve sıcak olan yıldızlardır. Böylece Hertzsprung-Russell çizeneğinde diğer yıldızlardan ayrı bulunurlar. Mavi başıboşların, olağan yıldız evrimi kuramlarını ihlâl ettikleri gözlemlenmiştir.

Bolide: Büyük meteor ya da göktaşı. Son derece parlak bir meteor tanımlamak için kullanılan bir terim. Bolidler tipik olarak bir sonik patlama üretecektir.

Bow Shock: Manyetosferik Şok Dalgası. Dünyadaki manyetosfere çarptığı için güneş rüzgârının yavaşladığı bölge.

Broad Line Region: Geniş Çizgi Bölgesi. Bir kuasardaki geniş emisyon çizgilerinin oluştuğu yüksek yoğunluklu bölge.

Brown Dwarf: Kahverengi Cüce. Çekirdeğinde nükleer füzyonun başlaması için çok düşük kütleye sahip yıldız.

C


C-type Asteroid: C Tipi Asteroid. Minerallerinden ötürü yansıtıcı spektrumları emiş özelliği göstermeyen çok karanlık, asteroit sınıflarından biri.

Capture Theory: Yakalama Kuramı. Ay’ın güneş sisteminin başka bir yerinde oluşup Dünya yörüngesine çekildiğini söyleyen, Ay’ın oluşumu hakkındaki teori.

Carbonaceous Chondrite: Karbonlu Kondritler. Karbonca zengin madde içeren taşlı bir göktaşı. Karbonlu kondritlerin, ilk güneş sisteminden gelen ilkel malzeme örnekleri olduğu düşünülmektedir.

Cassini’s Division: Cassini Bölümü. Satürn’ün en dış halkaları arasında göze çarpan, 1800 kilometrelik (km) belirgin bir boşluk.

Catadioptric: Katadioptrik. Mercek dahil olmayan, optik ve merceklerden oluşan bir teleskop. Bunların en yaygın örnekleri, “lensi” yuvarlak bir düzeltici plaka olan Schmidt-Cassegrain teleskopları ve “lensi” derin bir şekilde kavisli bir yay olan Maksutov-Cassegrain teleskoplarıdır.

Celestial Horizon: Göksel Ufuk. Göksel kürenin Başucu zirvesinden 90 derece ufka olan çeyrek daire. Göksel ufuk, yaklaşık olarak Dünya ile gökyüzü arasındaki sınırdır.

Celestial Mechanics: Gök Mekaniği. Karşılıklı çekim kuvveti etkisiyle oluşan gök cisimlerinin hareketleriyle ilgilenen fizik ve astronomi bölümü

Celestial Co-ordinates: Göksel Koordinatlar. Göksel küre üzerindeki bir cismin konumunun düzlemsel ve yönsel referans ile çizildiği bir sistem. Daha fazla ayrıntı için konumsal astronomi hakkındaki eğitime bakın. Kullanılan dört sistem Ekliptik Koordinatlar, Ekvator Koordinatlar, Galaktik Koordinatlar ve Horizon Koordinatlardır.

Celestial Equator: Göksel Ekvator: Dünya ekvatorunun göksel küreye izdüşümü. Yer ekvatorunun, gök küresi üzerindeki uzantısıdır. Ekvator koordinatları sistemindeki düşüşün ölçülmesi için referans düzlemdir.

Celestial Poles:Göksel Kutuplar. Dünyanın dönme ekseninin göksel küreye yansıtıldığı iki nokta.

Celestial Sphere: Gökküre. Gök cisimlerinin üzerinde bulunduğu ve Dünya’nın etrafını saran biçimde algıladığımız bir küredir.

Cell: Hücre. Tamamı yarı geçirgen bir hücre zarı ile çevrili bir veya daha fazla çekirdek, sitoplazma ve çeşitli örgenlerden oluşan bağımsız bir şekilde çalışabilen bir organizmanın en küçük yapısal birimi.

Central Force: Merkez Kuvvet. Bir kütlenin hareket merkezine yönlendirilen kuvvettir. Çekim gücü, güneş sistemi nesnelerinin yörüngesel hareketini açıklayan şey merkezi güçtür.

Centripetal Acceleration: Merkezcil Hızlanma. Yörüngesel bir cismin yolunu sürekli olarak düz bir çizgi yolundan uzağa doğru bükmesine neden olan hareket merkezine doğru ivme.

Centripetal Force: Merkezcil Kuvvet. Merkezcil ivme üreten merkezi kuvvet.

Cepheid Variable: Sefeid Değişken Yıldızı. Genişledikçe ve büzüldükçe parlaklığı değişen sarı atan bir yıldız sınıfı üyesi. Bir Sefeid dönemi parlaklığı ile ilgilidir.

Chandrasekhar Limit: Chandrasekhar Kütlesi. Beyaz cüce yıldızın sahip olabileceği maksimum kütle, yaklaşık 1.4 güneş kütlesi.

Chromatic Aberration: Kromatik Sapma. Işığın bileşen renklerine dağıldığı, görüntüde yanlış renkle sonuçlanan kırılma, optik sistemlerinin sapması.

Charge Coupled Device (CCD): Şarj Bağlantılı Cihaz (CCD) – Üzerine düşen bir görüntüyü kaydetmek için kullanılabilecek bir dizi ışığa duyarlı elektronik eleman.

Chondrite: Kondrit – Gök Kumu. Gök kumu içeren bir göktaşı.

Chondrule: Kondrül. Bir göktaşı içine gömülü küçük, küresel bir gövde. Kondrül, demir, alüminyum ve magnezyum silikat kayadan oluşur.

Chromosphere: Renkküre. Güneş’in fotosfer ile korona arasındaki atmosferinin bir parçası.

Circle: Daire. Tüm noktaların merkezden eşit olduğu bir eğri

Circular Speed: Dairesel Hız. Yörüngedeki bir gövdenin eliptik olandan ziyade dairesel bir yörüngeye sahip olmasına neden olan hız.

Circumpolar: Batmayan Yıldız. Gözlemcinin enleminden ayarlanmayan bir nesne.

Civil Twilight: Sivil Alacakaranlık. Güneş’in merkezi ufkun 6 ° altındaysa; normal gün ışığı etkinlikleri mümkündür.

Close Pair: Yakın Çift. İki yıldızın bir araya geldiklerinde, birbirlerine evrelerinin bazı aşamalarında maddeyi aktaracak kadar yakın oldukları ikili bir sistem.

Cloud Core: Bulut Çekirdeği. Yıldız oluşumunun gerçekleştiği moleküler bulutun yoğun kısmı.

Cluster of Galaxies: Gökada Kümesi. Karşılıklı çekim kuvveti ile bir arada tutulan bir gökada grubu.

Cluster of Stars: Yıldız Kümesi. Karşılıklı çekim kuvveti ile bir arada tutulan bir yıldız grubu.

CNO Cycle: CNO Çevrimi. Büyük yıldızların hidrojeni helyuma bağladığı reaksiyon dizisi.

Collimation: Kolimasyon. Bir optik sistemin optik bileşenlerinin doğru hizaya getirilmesi. Bir dürbünde, her bir tüpteki optik eksenler birbirleriyle ve eşler arası mesafenin (IPD) ayarlanmasına olanak sağlayan menteşe ekseni ile hizalanmalıdır. Menteşe değil, yalnızca birbiriyle hizalı olması durumunda, Koşullu Hizalama olarak adlandırılır ve IPD değişirse değişecektir.

Collision Fragment: Çarpışma Parçası. Büyük olasılıkla daha büyük bir uydunun parçası olan ve bir meteoroid çarpışmasıyla parçalanan bir uydu.

Coma: Kuyrukluyıldız Püskülü. (i) Bir kuyruklu yıldızın çekirdeğini çevreleyen madde – çekirdeğin buharlaşmasından kaynaklanır. (ii) Yıldız görüntülerinin kuyruklu yıldızlara benzer şekilde fan şeklinde olduğu bir optik sapma.

Comet: Kuyrukluyıldız. Güneş’in etrafındaki yörüngede küçük, buzlu bir cisim. Bir kuyrukluyıldız Güneş’e yakın olduğunda, bir koma ve kuyruk olarak görünür.

Conjunction: Kavuşum. En az üç eşleşme tanımı vardır. Cesetlerin aynı ekliptik boylamlarına sahip olduklarında (bu kesin tanımdır) ya da aynı Doğru Yükselişe sahip olduklarında ya da en yakın oldukları zaman birlikte oldukları söylenir. Gezegenlerin Güneş ile birlikte olduklarında “birlikte” olduğu söylenir. (Şemaya bakınız.) Uzatılmış cisimler için (örneğin, Güneş, Ay, gezegenler), objenin pozisyonu merkez olarak alınır.

Common Envelope: Ortak Zarf. Yıldızlardan birinin döktüğü maddenin, iki yıldızların Roche çıkıntılarının hemen dışındaki bölgeyi doldurduğu, yakın bir çift yıldızın evriminde bir aşama.

Conduction: İletim. Isı, bitişik atomlar, moleküller veya iyonlar arasındaki doğrudan çarpışmalar yoluyla transfer edilir.

Conic Section: Konik Kesit. Sağ dairesel bir koni düzlemle keserek oluşturulabilen dört çeşit eğriden biri (daire, elips, hiperbol ve parabol).

Conservation of Angular Momentum: Açısal Momentumun Korunumu. Bir sistemin üzerine etkiyen ve herhangi bir eksen etrafında dönme yaratan net bir dış kuvvet olmadıkça açısal momentumunun korunacağını söyleyen fizik yasası.

Constellation: Takımyıldız. Göksel kürenin bölündüğü 88 bölgeden biri.

Continuous Spectrum: Sürekli Spektrum. Ne emisyon ne de absorpsiyon çizgileri içeren bir spektrum.

Conucleation: Yıldız haline gelen iki bulut parçasının zaten birbirlerinin etrafında yörüngede olduklarına dair geniş ikili yıldız yıldızın kökeni hakkında mümkün olan bir açıklama.

Convection: Konveksiyon. Katı yüzey ile akışkan arasında gerçekleşen ısı transferinin bir çeşididir. Isı enerjisinin hava veya sıvı akımı ile yani taneciklerin yer değiştirmesi ile yayılmasına ısının konveksiyon yolu ile yayılması denir. Isının konveksiyon yoluyla yayılması sıvı ve gazlarda olur, katılarda olmaz.

Convection Zone: Konveksiyon Özek. Güneş’in, konveksiyonun gerçekleştiği iç kısmı.

Coordinate System: Koordinat Sistemi. Sayıların bir nesne veya olayın yerini vermek için kullanıldığı sistem. Örnek olarak enlem boylam sistemi, Dünya yüzeyindeki noktayı bulmak için kullanılan bir koordinat sistemi örneğidir

Coordinates: Koordinatlar. Bir koordinat sisteminde kullanılan sayılar. Örneğin enlem ve boylam koordinatları.

Core: Çekirdek. Dünyanın veya başka bir gezegenin içinin merkezindeki bölge.

Coriolis Effect: Coriolis Etkisi. Dönen bir kütlenin yüzeyinde hareket ederken bir objenin yaşadığı hızlanma. Hızlanma, Dünya ekvatoruna doğru hareket ederken mermilerin, hava veya su akımlarının batıya doğru sapmasına, ekvatordan uzaklaştığında da doğuya doğru sapmasına neden olur.

Corona: Güneş Tacı. Güneş’in atmosferinin en dış katmanı. Koronadaki gazlar hafif ve sıcaktır.

Corona: Korona. Venüs yüzeyinde dairesel bir özellik. Koronanın volkanik zirvelerin yıkabildiği görülmüştür ve yüzlerce kilometreye kadar çıkabilmektedir.

Corona: Korona – Uranüs’ün uydusu Miranda’nın bir tür yüzey özelliği. Korona, çizgi şekilde görünen paralel dağlar ve vadilerden oluşur. Koronaların kesin sınırları var.

Coronal Hole: Taçküre Deliği. Güneş’in koronosunda düşük yoğunluklu, loş bir bölge. Koronal delikler, gazların Güneş’ten serbest bir şekilde akması için güneşten serbestçe akabilecekleri açık manyetik alan çizgileri bölgelerinde oluşur.

Coronal Mass Ejection: Taçküre Kütle Atımı. Güneşin koronasından dışarıya doğru ilerleyen ve yukarı fırlayan bir patlamanın ardından gezegenler arası alana yayılan gaz patlaması.

Cosmic Background Radiation (CBR): Kozmik Ardalan Işıması (CBR). Gökyüzünde her yönde neredeyse mükemmel bir şekilde aynı parlaklığa sahip olduğu gözlenen ışıma. CBR, evrenin genişlemeye başlamasından yaklaşık bir milyon yıl sonra üretilen yüksek oranda kırmızıya kaçan (redshift) ışıması.

Cosmic Ray: Kozmik Işın. Neredeyse ışık hızında uzayda dolaşan son derece enerjik iyonlar ve elektronlar. Kozmik ışınların çoğu büyük mesafelerden gelir ve süpernovalarda ve pulsarlarda üretilebilir.

Cosmic Ray Exposure Age: Kozmik Işın Maruziyet Yaşı. Bir göktaşı büyük bir gövdeden ayrıldığından ve kozmik ışınlardan kaynaklanan radyasyon hasarına maruz kalmasından bu yana geçen süre.

Cosmological Principle: Kozmolojik Prensip. Evrendeki tüm gözlemcilerin belirli bir zamanda evreni aynı temel özellikler ve büyük ölçekli bir yapıyla gözlemleyeceğine dair bir varsayım.

Cosmology: Kozmoloji. Evrenin bir bütün olarak incelenmesi.

Crater: Krater. Bir asteroit veya kuyruklu yıldızın bir güneş sistemi nesnesinin yüzeyine çarpması sonucu oluşan kabaca dairesel şekil.

Crater Density: Krater Yoğunluğu. Bir güneş sistemi objesinin yüzeyinde birim alan başına oluşan belirli bir büyüklükteki kraterlerin sayısı.

Crater Saturation: Krater Doygunluğu. Bir güneş sistemi objesinin sahip olabileceği maksimum krater yoğunluğu. Doygunluğa ulaşıldığında, yeni kraterler yalnızca eskileri yok ederek üretilebilir.

Crescent Phase: Hilal Aşaması. Ay’ın yakın tarafının sadece küçük, hilal şeklindeki bir kısmının güneş ışığı ile aydınlatıldığı ayın evresi. Hilal dönemi yeni ayın hemen öncesinde ve sonrasında gerçekleşir.

Critical Density: Kritik Yoğunluk. Evren kapalı olduğunda evrenin ortalama yoğunluğunun eşit veya daha yüksek olması gereken değer. Evrenin yoğunluğu kritik yoğunluğun altındaysa, sonsuza dek genişlemeye devam edecektir.

Crust: Kabuk. Bir gezegenin veya uydunun iç kısmının en dış katmanı.

Culmination: Meridyen Geçişi. Bir nesne, gök kürede en yüksek ve en düşük seviyelere ulaştığında sonuçlanır (sırasıyla üst sonuç ve alt sonuç). Dairesel olmayan nesneler için alt doruk ufkun altındadır. Nesnelerin çoğu (Ay bazen kayda değer bir istisnadır) gözlemcinin meridyenine ulaştığında son bulur.

D

Dark Matter: Kara Madde. Tespit edilemeyen veya henüz yayılmadığı radyasyonla tespit edilmemiş, evrendeki toplam maddenin yaklaşık %90’ını oluşturan madde. Kara maddenin varlığı, diğer cisimlerle olan çekimsel etkileşiminden anlaşılabilir.

Dark Nebula veya Absorption Nebula: Karanlık Bulutsu. Arka plandaki yıldızları, emisyon veya yansıma bulutsuları gibi objelerden gelen ışığı gizleyecek kadar yoğun olan bir yıldızlararası bulut türüdür.

Declination: Dik açıklık. Bir cismin göksel ekvatorun üstünde veya altında olması açısı. Ekvator koordinatları sisteminin bir parçasıdır. Gök ekvatorundan saat dairesi boyunca herhangi bir gök cismine kadar olan açısal mesafe olup [-90 90] derece arasında değerler alan ve ekvatoral göksel koordinat sisteminde gök cisimlerinin konumunu belirleyen iki koordinattan biri; eşanlam: astronomik deklinasyon, deklinasyon.

Decoupling Epoch: Dekuplaj Epok. Evrenin başlayıp genişlemesinden yaklaşık bir milyon yıl sonraki, evrenin saydamlaşıp, ışığın ilk kez, emilmeden veya dağılmadan büyük mesafeler kat ettiği zaman dilimi. Kozmik arkaplan ışıması ayrışma çağında üretildi.

Deferent: Taşıyıcı. Güneş sisteminin Ptolemaik modeline göre bir gezegenin hareket ettiği çevrelerden biri.

Degenerate Gas: Fermi Gazı – Bir tür parçacığın (elektronlar veya nötronlar) Pauli dışlama ilkesinin izin verdiği kadar sıkı bir şekilde paketlendiği bir gaz. Bir fermi gazında, sıcaklık esasen basınç üzerinde bir etkiye sahip değildir.

Degree: Derece. Açı ölçümünde kullanılan birim. Bir dairede 360 derece vardır.

Density: Yoğunluk. Bir cismin kütlesi hacmine bölünür.

Density Wave Theory: Yoğunluk Dalgası Teorisi. Gökadalardaki sarmal kolların varlığını açıklamak için sarmal kolların, diskteki yüksek yoğunluklu ve yıldızlar ile yıldızlararası maddeden daha yavaş hareket eden bölgeler olduğu fikrine dayanan model. Yoğunluk dalgası teorisine göre, spiral kollar, su dalgalarının su içindeki hareketi gibi bir galaksi içinde ilerleyen eden dalga tepeleridir.

Descending Node: İniş Düğümü. Bir gezegenin (ya da Ayın) yörüngesindeki tutucunun düzleminden geçtiği ve güneye doğru hareket ettiği konum.

Detector: Detektör. Teleskopla odağa alındıktan sonra ışığı ölçmek için kullanılan bir cihaz.

Deuterium: Döteryum. Hidrojenin bir izotopudur. Bir döteryum atomunun çekirdeği bir deuterondur.

Deuteron: Döteron. Bir döteryum çekirdeği, bir hidrojen izotopudur. Bir döteron bir proton ve bir nötron içerir.

Diamond Ring: Elmas Yüzük. Baily’in boncuklarının sonuncusu, tam güneş tutulması olmadan önce özel bir şekilde parlıyor gibi görünüyor. Bkz Baily Beads.

Differential Rotation: Diferansiyel Dönme. Bir cismin dönme süresinin enlem ile değişmesi. Güneş gibi gaz halindeki gövdeler veya kalın atmosferi olan gezegenler için farklı dönme oluşur.

Differentiation: Farklılaşma. Bir gezegenin iç kısmının yoğunluğa göre çekimsel olarak katmanlara ayrılması. Erimiş bir cisim içerisinde farklılaşma meydana geldiğinde, daha ağır malzemeler merkeze batar ve hafif malzemeler yüzeye çıkar.

Dichotomy: Dikotomi. Fazın tam olarak % 50 olması hali, teleskopta görüldüğü gibi cismin yarım aydınlanmış aşamasının görünümü.

Diffuse Nebula: Yayvan Bulutsu. Çoğu bulutsu, dağınık bulutsu olarak tanımlanabilir; bu, genişledikleri ve iyi belirlenmiş sınırlar içermedikleri anlamına gelir. Emisyon, yansıma ve “karanlık” bulutsu şeklinde türleri vardır.

Dioptre: Diyoptri (ayrıca diyoptri) Lensin kırılma gücünün bir ölçüsüdür. Bir ölçüm olarak, merceğin odak uzaklığının metre cinsinden karşılığıdır. Örneğin. Bir lensin odak uzaklığı 20 cm, = 0,2 m ise, diyoptri 1 / 0,2 = 5 m-1 olacaktır.

Dioptre Adjustment: Diyoptri Ayarı. Genellikle merkez-odaklı bir dürbünün sağ göz merceğinde bulunan, gözlemcinin gözleri arasındaki odak farkını telafi etmesini sağlayan ayar.

Direct Motion: Doğru Yönde Hareket. Bir güneş sistemi nesnesinin yıldızlara göre doğu yönündeki hareketi. Doğrudan hareket, düzenli retrograd (batıya doğru) hareket bölümleriyle kesilir.

Disk Instability: Disk Kararsızlığı. Yeni oluşmuş bir yıldızın yörüngesindeki bir gaz ve toz diski içinde oluşan başka bir yıldızın yakın ikili bir çift meydana getirmesi hakkında olası bir açıklama.

Dispersion: Dağılma. Beyaz ışığın dalga boyuna göre ayrılması. Dağılma gökkuşağı benzeri bir spektrum üretir.

Diurnal:Günlük

Diurnal Circle: Günlük Çember. Gökyüzünde bir cismin gün boyu takip ediyormuş gibi göründüğü dairesel yol. Dünya’nın Günlük Çemberinin merkezleri kuzey ve güney kutup noktalarıdır.

Doppler Effect: Doppler Etkisi. Kaynağın ve gözlemcinin birbirine doğru veya tersine hareketinden kaynaklanan bir dalgada meydana gelen (elektromanyetik radyasyon gibi) frekans değişimi.

Dust Tail: Toz Kuyruğu – Güneş ışığını yansıtan toz içerdiği için aydınlık olan kuyruklu yıldızın kuyruğu. Kuyruktaki toz kuyruklu yıldızın çekirdeğinden atılır.

Dwarf: Cüce. Ana kol grubu yıldız.

Dynamo: Dinamo. Dönen, konvektif bir gövde içindeki elektrik akımlarının manyetik alan ürettiği bir işlem.

E

Eccentricity: Eksantriklik. Bir yörüngenin eksantrikliği, daireden farkının bir ölçüsüdür. Eliptik yörüngelerin eksantrikliği > 0 ve <1, parabolik yolların eksantrikliği = 1 ve hiperbolik yolların eksantrikliği > 1 değere sahiptir. (e) ile gösterilir.

Eclipse: Tutulma. İki cismin, gözlemciye yakın bir nesneden gelen ışığın gözlemciye ulaşmasını önleyecek şekilde, gözlemciyle hizalaması (mesela, örtülmeler); güneş tutulması veya ikili yıldızları tutulması veya bir nesnenin başka birinin gölgesinden geçtiğinde, örn. ay tutulması, Jovian uydularının tutulması.

Eclipse Seasons: Tutulma Sezonu. Güneş ve Ay’ın tutulmalarının mümkün hale geldiği yaklaşık 5.5 aylık süre.

Eclipse Track: Tutulma Düzlemi. Güneş tutulması sırasında Ay’ın Dünya’daki gölgesinin yolu.

Eclipsing Binary: Örten Çift. Yıldızların yörüngesel düzleminin neredeyse tüm görüş açısı boyunca uzandığı çift yıldız sistemleri, iki yıldızın dönüşümlü olarak birbirlerinin önüne geçerek tutulmalarına neden olur. Birbirine kütleçekim ile bağlı olup bir ortak kütle merkezi çevresinde oluşturdukları yörünge düzleminin gözlemcinin bakış doğrultusuna yakın olması dolayısıyla, bileşenlerin yörünge hareketlerinin belirli zamanlarında birbirini örterek ışıklarının gözlemciye ulaşmasını kısmen ya da tamamen engellediği çift yıldız sistemi; eşanlam: tutulma gösteren değişken yıldızlar.

Ecliptic: Tutulum. Güneşin göksel küre üzerindeki görünür yolu. Ekinokslardaki gök ekvatorunu keser. Bu şekilde adlandırılır, çünkü Ay ekliptik üzerindeyken, güneş ve ay tutulmaları olur..

Ecliptic Co-ordinates: Ekliptik Koordinatlar. Ekliptiği referans düzlemi olarak ve Koç İlk Noktası’nı referans yönü olarak kullanan bir göksel koordinat sistemi. Koordinatlar ekliptik enlem (β) ve ekliptik boylam (λ) olarak verilir. (Bunlara aynı zamanda gök enlem ve gök boylamı denir.)

Eddington Luminosity: Eddington Limiti, Eddington Işıma Gücü. Bir cismin etrafındaki malzemeden uzaklaşmadan çıkabileceği maksimum parlaklık.

Einstein Ring: Einstein Halkası. Bir Kuasar gibi yüksek kütleli bir cismin bir galaksinin veya gökada kümesinin ardına bulunuyorsa yarattığı kütleçekimsel mercek etkisi sonucunda, uzaktaki bu Kuasar’ın göründüğü halka veya halkaya benzer şekil.

Ekstremite: Göksel bir cismin diskinin kenarı.


Electromagnetic Wave: Elektromanyetik Dalga. Uzayda ve saydam malzemelerde ışık hızında yayılan, periyodik elektriksel ve manyetik bir bozulma. Işık elektromanyetik bir dalga örneğidir.

Electron: Elektron. Bir atomun parçası olarak çekirdek yörüngesinde dönebilen veya bağımsız bir plazmanın parçası olarak var olan düşük kütleli, negatif yüklü bir parçacık.

Element: Daha saf bir kimyasal maddeye bölünemeyen bir madde. Oksijen, azot ve silikon, yaklaşık 100 bilinen elementin örneklerindendir.

Ellipse: Elips. Bir kütlenin takip ettiği başka bir kütle etrafındaki yörüngenin şekli için söylenen kapalı, uzun bir eğri.

Elliptical Galaxy: Eliptik Gökada. Elipsoidal bir şekle sahip ve sarmal kolları olmayan bir galaksi.

Elongation: Uzanım. Bir gök cisminin gökyüzünde güneşe veya yörüngesinde olduğu obje arasındaki açısal mesafe. İç gezegenler (Merkür ve Venüs) için ‘doğu uzanımı’, gezegenin batı ufkunda Güneş battıktan sonra görüldüğü durumlarda; ‘batı uzanımı’ ise, sabah Güneş doğmadan önce doğu ufkunda bulunduğu durumlarda söz konusudur.

Emission Line: Emisyon Hattı. Spektrumun dar ve aydınlık bir bölgesi. Atomlardaki elektronlar bir enerji seviyesinden düşük enerji seviyesine atladıklarında emisyon hatları üretilir.

Emission Nebula: Emisyon Bulutsusu. Çeşitli dalga boylarında ışık yayan iyonlaşmış gazlardan oluşan Yaygın (Diffuse) bulutsu türüdür.

Energy Flux: Enerji Akısı. Bir dalganın belirli bir alanda enerji taşıma hızı.

Energy Level:Enerji Seviyesi. Bir atomun sahip olabileceği birçok enerji durumu. Farklı enerji seviyeleri, elektronun çekirdekten farklı mesafelerine karşılık gelir.

Epicycle: İlmek. Güneş sisteminin Ptolemaic (jeosantrik) modeline göre Ay, Güneş ve gezegenlerin görünen hareketlerinde izlenen doğrultu ve hız değişimlerini açıklamak üzere kullanılan geometrik model, dış çember.

Epoch: Epok. (i) Yıldız grafiğindeki koordinasyonların tarihe geçme tarihi doğru olacaktır. (ii) Astronomik hesaplamalarda referans tarihi. 1 ocak 1970’le başlayan çağ. Zaman bilgileri bu vakitten beri geçen saniye sayısını verir.

Equant: Eşit. Ptolemaik sistemde, epicycle’ın (ilmek) etrafındaki yörünge hareketinin değişmeyip aynı kaldığı nokta.

Equation of State: Durum Denklemi. Bir gaz veya akışkan için basınç, yoğunluk ve sıcaklık arasındaki ilişki. Basıncın sıcaklık ve yoğunluk çarpımı ile orantılı olduğu ideal gaz yasası, bir hal denkleminin bir örneğidir.

Equation of Time: Zaman Denklemi. Ortalama güneş zamanını elde etmek için güneş zamanına uygulanması gereken düzeltme.

Equator: Ekvator. Dönen kutupların ortasında bulunan dönen bir gövdenin yüzeyinin etrafındaki çizgi. Ekvator, objeyi kuzey ve güney yarım kürelere ayırır

Equatorial System / Co-ordinates: Ekvatoral Koordinat Sistemi. Göksel ekvatoru referans düzlemi ve koronun ilk noktası referans yönü olarak kullanan göksel koordinat sistemi. Koordinatlar Sağ Yükseliş (RA) ve Düşüş (Aralık) olarak verilir.

Equatorial Jet: Ekvatoryal Akım. Atmosferin ekvatoral bölgesinde yüksek hızlı, doğuya doğru bölgeye giren rüzgâr.

Equatorial Mount: Ekvatoral Kundak/Montür. Karşılıklı iki dik eksenden birinin Dünya’nın dönme ekseniyle aynı hizada olduğu bir montaj, böylece bir nesnenin, Dünya’nın dönüşünü önleyecek şekilde bu ekseni döndürerek izlenmesine izin verir. Dürbünlere uygun değildir, çünkü göz mercekleri yatay tutulmayacaktır.

Equinox: Gündöğümü. Kelimenin tam anlamıyla “eşit gece”. Gündüz ve gecenin eşit uzunlukta olduğu yıl içindeki zamanı ifade eder. (i) Güneş merkezinin göksel ekvatoru geçtiği konumlar. (ii) Güneş’in düşüşünün sıfır olduğu tarihler (yani, gök ekvatorundayken).

Equipotential: Eşpotansiyel. Eşit potansiyel enerjinin bir çizgisi veya yüzeyi. Dünyada, eşit bir yükseklik çizgisi yaklaşık olarak bir eş potansiyeldir.

Escape Speed (Escape Velocity): Kaçış Hızı (Kaçış Hızı). Karşılıklı çekim kuvveti etkisiyle o vücuda geri dönmemek için vücut yüzeyindeki bir nesnenin itilmesi gereken hızdır. Alternatif olarak, bir vücut yüzeyindeki bir nesneyi, bu vücut etrafındaki parabolik bir yörüngeye itmek için gereken hız olarak tanımlanabilir.

Event Horizon: Olay Ufku. Bir kara deliğin sınırı. Olay ufku içinden hiçbir şey veya radyasyon kaçamaz.

Evolutionary Track :Evrimsel İz. Bir H-R diyagramındaki yol, bunu takiben bir yıldızın geliştikçe değişen parlaklığını ve sıcaklığını gösteren nokta.

Exit Pupil: Öğrenci gözünden. Mercek tarafından oluşturulan objektif lensin (veya birincil aynanın) görüntüsünün konumu. Toplanan ışığın içinden geçtiği en küçük disktir ve bu nedenle göz öğrencisi için en iyi pozisyondur.

Exosphere: Ekzosfer. Termosferin dış kısmı. Atomlar ve iyonlar dış ortamdan doğrudan uzaya kaçabilir.

Explosion Model: Patlama Modeli. Devasa patlamalarla dışarıya itilen madde kabuklarının genişleyen kesişme noktalarında kümelerin oluşturduğu galaksi kümelerinin oluşumu için bir model.

Extinction: Soyu tükenme: Bir araya giren ortam tarafından emilimin veya saçılmanın bir sonucu olarak bir nesneden gelen ışık kaybı. Bir örnek, ufuk yakınındaki yıldızlardan gelen ışığın atmosferik olarak tükenmesidir.

Eye relief: Göz Aralığı: Göz merceğinin göz merceğinden çıkış göz bebeğine olan mesafe. Gözlük kullananlar, gözü çıkış öğrencisine yerleştirebilmeleri için yeterli göz kabartması gerektirir.

Eye ring: Göz halkası. Çıkış öğrencisi için alternatif bir isim.

F

Fabry-Perot Etalon: Çok katmanlı, dar bant geçiren bir filtre görevi gören Fabry-Perot interferometreye benzer bir şekilde emici olmayan, çok yönden etkileyici bir cihaz.

Fabry-Perot Interferometre: Fabry-Perot Girişimölçer. İletimi önemli ölçüde azaltmadan çok çeşitli incelik değerleri üzerinde aşırı yüksek kontrast veren düzlemsel paralel girişimölçer.

Faculae: Güneş Beneği. Güneş yüzeyinde alışılmadık derecede parlak noktalar.

Filament: Güneş Filamenti. Güneş diskindeki fırlamalar gözlendiğinde oluşan karanlık çizgiler şeklinde görülen görece soğuk gaz kütleleri.

Finder: Bulucu. Nesnelerin bulunmasını kolaylaştırmak için ana cihaza sabitlenmiş ideal bir görüş alanı olan küçük bir teleskop.

Fireball: Ateş Topu. Aşırı parlak bir meteor. Gezegenler arası bir toz partikülü, Dünya atmosferine girdiğinde, partikülü buharlaştırıp atmosferi ısıtırken ortaya çıkan, özellikle parlak bir ışık çizgisi

First Point of Aries (FPA): Koç Noktası. İlkbahar Ekinoks noktası, yani kuzeye doğru hareket eden Güneş merkezinin ekvatoru geçtiği nokta. Koordinatların ekvator sistemi için referans yönüdür.

Fission: Fisyon. Bir çekirdeğin daha az kütleli iki çekirdek üretmek için ayrıldığı nükleer bir reaksiyon.

Fission: Fisyon. Bir yıldızın iki parçaya bölündüğü, her biri bir yıldız haline gelen yakın çift yıldız yıldızlarının kökeni hakkında mümkün olabilecek bir açıklama.

Fission Theory: Fisyon Teorisi. Ay’ın, ilkel formdaki Dünya’nın hızlı dönüş hızı sebebiyle atılan maddelerden oluştuğu şeklinde açıklanan, Ay’ın oluşumu hakkında bir teori.

Flare: Güneş Parlaması. Muhtemelen manyetik enerjinin ani salınımının neden olduğu Güneş’in atmosferinin bir bölgesinin kısa ve ani parlaması.

Focal length: Odak uzaklığı. Bir merceğin veya aynanın merkezinden netleme noktasına olan mesafe.

Focal plane: Odak Düzlemi. Düzlem (genellikle bu aslında geniş yarıçaplı bir kürenin yüzeyi) görüntünün teleskopun ana optiği tarafından oluştuğu yerdir. Mercek bu görüntüyü inceler.

Focal ratio: Odak Oranı. Odak uzunluğunun açıklığa oranı.

Focal Point: Odak Noktası. Bir mercek veya aynaya çarpan paralel ışık huzmelerinin odağa getirildiği nokta.

Focus: Odak. Bir elipsin üretildiği iki noktadan biri. Elips üzerindeki tüm noktalar için, iki odak arasındaki mesafelerin toplamı aynıdır.

Focuser: Odaklayıcı. Dürbünün, objektif mercekle mercek arasındaki optik mesafeyi değiştiren kısmı. Bu genellikle iki yoldan biriyle gerçekleştirilir: Menteşe üzerinde dönen bir tekerleğin her iki göze aynı anda, göz merceklerini hareket ettirerek veya bir iç mercek hareket ettirerek odaklandığı Merkez Odak. Her merceğin bir helisel odaklayıcı içerdiği ve döndürülerek odaklandığı bağımsız odak.

Force: Kuvvet. Bir itme veya çekme.

Fork Mount: Çatal montajı. Teleskopun sapma veya iki kol arasında rakımda sallandığı bir montaj. Sadece Cassegrains gibi kısa teleskop tüpleri ve bunların varyasyonları için uygundur. Ekvatoryal olarak kullanılmak üzere bir kama gerektirir.

Fragmentation: Parçalanma. Çöken bir bulutun, her biri yıldıza dönüşen birkaç parçaya bölündüğü, birbirine yakın, ikili bir çift yıldız yıldızının kökeni için olası bir açıklama.

Frequency: Frekans. Bir dalganın saniyedeki salınım sayısı.

Full Phase: Tam Aşama. Ay’ın aydınlık tarafının, Dünyaya doğru dönük yüzünün tamamı olduğu ayın evresi.

Fusion: Füzyon. İki çekirdeğin daha büyük bir çekirdek oluşturmak için birleştiği bir nükleer reaksiyon.

G

Galactic Bulge: Gökada Şişkinliği. Sarmal gökadaların merkezi kısımlarındaki, yıldız yoğunluğu yüksek, küremsi bölge; eşanlam: gökada tümseği.

Galactic Cannibalism: Galaktik Yamyamlık. Bir galaksinin bir başkası tarafından yakalanması, birleşerek büyümesi ve bozulması.
Galactic Coordinates: Gökada Koordinatları. Galaktik düzlemin referans düzlem olarak ve galaktik merkezin referans yönü olarak koordine eder. Pozisyonlar galaktik enlem ve galaktik boylamlarda verilmiştir.
Galactic Disk: Galaktik Disk. Yıldızların ve yıldızlararası maddelerin çoğunu içeren, yaklaşık çapı 30 kiloparsek (kpc) ve kalınlığı 2 kiloparsek olan bir madde diski.
Galactic Equator: Gökada Düzlemi. Gökyüzünün çevresindeki Samanyolu’nun parlayan bandının merkezine karşılık gelen büyük daire.
Galactic Halo: Gökada Halesi. Samanyolu’nun kabaca küresel dıştaki bileşeni, merkezden en az 30 ila 40 kiloparseğe (kpc) ulaşır.
Galactic Latitude: Galaktik Enlem. Bir cismin galaktik ekvatorun üstünde veya altındaki açısal mesafesi.
Galactic Longitude: Galaktik Boylam. Galaktik ekvatorun etrafından doğuya doğru ölçülen açısal mesafe, galaktik merkezden ekvatordaki noktaya ve gövdeye en yakın noktasına kadar uzanır.
Galactic Nucleus: Gökada Çekirdeği. Samanyolu’nun merkez bölgesi.
Galaxy: Gökada. Çekim ile bir arada tutulan devasa yıldız, gaz ve karanlık madde sistemi.
Galilean Moons: Galileo Uyduları. İlk olarak Galileo tarafından gözlemlenen dört Jovian uydusu (Io, Europa, Ganymede ve Callisto). Küçük amatör teleskoplarla gözlenebilirler.
Gamma Ray: Gama Işını. Elektromanyetik spektrumun en kısa dalga boylarına sahip kısmı.
Geocentric: Yermerkezli. Dünyada Merkezlenmiş. Güneş sisteminin jeosantrik bir modelinde, gezegenler dünya etrafında dolaşıyorlardı.
Geodesic: Jeodezik. Uzaydaki yolu takip eden ışık demeti veya serbestçe hareket eden bir nesne.
Geostationary Orbit: Jeostatik ya da Yer Sabit Yörünge. Hem jeosenkronize hem de ekvator düzleminde bir uydunun yörüngesi. Uydunun gözlemciye göre sabit bir konumda kaldığı görülecektir.
Geosynchronous Orbit: Jeosenkron ya da Eş Zamanlı Yörünge. Uydunun yörünge periyodunun Dünya’nın dönme periyoduna eşit olduğu bir uydunun yörüngesi. Yörünge ekvatoral düzlemde ise, uydu coğrafi olacaktır; Yörüngenin ekvatoral düzlemde meyilli olması durumunda, uydu gökyüzünde bir ışık izini izliyor gibi görünecektir.
German Equatorial Mount (GEM): Alman Ekvator Dağı (GEM). Hem uzun hem de kısa teleskop tüplerine uygun, küçük ve orta boy amatör teleskoplar için kullanılan ortak bir ekvatoral montaj. Teleskop borusu, kutup eksenine dik duran bir yuvada dönen karşı ağırlıklı sapma eksenine bağlanır. Bir nesnenin meridyen boyunca izlenmesi, teleskopun montajın bir tarafından diğerine hareket etmesini gerektirir; bu, sırasıyla her iki eksenin de 180 ° döndürülmesini ve böylece görüntünün yönünün tersine çevrilmesini gerektirir. Bu görsel gözlem için bir sorun değil, astrofotografi için bir sınırlama.
Giant: Dev. Aynı sıcaklık ve spektral tipteki bir ana sekans yıldızından (cüce) daha büyük ve daha parlak bir yıldız.
Giant Impact Theory: Dev Etki Teorisi. Dünya’nın Mars büyüklüğünde bir kütleye çarpması sonucu Ayın oluşan enkazdan meydana geldiğini gösteren Ay’ın oluşumu hakkındaki teori.
Giant Molecular Cloud: Dev Moleküler Bulut. 1 milyon güneş kütlesi içerebilen alışılmadık derecede büyük bir moleküler bulut.
Gibbous Phase: Gibbous Faz. Ay’ın yakın tarafının güneş ışığıyla yarı yarıya aydınlandığı ayın evresi. Gibbous evresi dolunaydan hemen önce ve sonra gerçekleşir.
Globular Cluster: Küresel Küme. Sıkıca bir araya gelmiş, küresel olarak şekillendirilmiş binlerce veya milyonlarca eski yıldız grubu.
Gnomon: (i) Güneş saatinde “işaretçi”. (ii) Dikey çubuk, çubuk veya sütun, gölgesinin Güneşin yüksekliğini ve saatini belirten uzunluğu ve yönü.
Granule: Granül. Güneşin fotosferinde parlak bir taşınımlı hücre veya gaz akımı. Granüller parlak görünür çünkü onları ayıran inen gazdan daha sıcaktırlar.
Granulation: Granülasyon veya Bulgurlanma. Güneşin yüzeyindeki konveksiyon hücrelerinin sonucu olan “pirinç taneleri” görünümü.
Graticule: Teleskopun odak düzleminde mikrometrelerde kullanılan paralel çizgiler veya çapraz çizgiler sistemi.
Gravitational Lens: Kütleçekimsel Mercek. Yanından geçen ışığı büken devasa bir gövde. Bir kütleçekimsel merceği, arka plandaki elektromanyetik radyasyon kaynaklarının ışığını bozabilir veya odaklayabilir.
Gravitational Potential Energy: Kütleçekimsel Potansiyel Enerji. Başka bir kütlenin çekim etkisine maruz kalarak objede depolanan enerji. Vücut düşerken, yerçekimi potansiyel enerjisi azalır ve kinetik enerjiye dönüştürülür.
Gravitational Redshift: Kütleçekimsel Kırmızıya Kayma. Kuvvetli bir kütleçekim alanına sahip bir cisimden kaynaklanan elektromanyetik ışımanın zamanda genleşmesinden dolayı gözlenen dalga boyunun artması ya da frekansın düşmesi olayı.
Gravity: Çekim. Nesnelerin kütleleri sonucu oluşan çekim güçü.
Great Attractor: Büyük Çekici. Evrenimizdeki her şeyin görünüşte çekildiği büyük kütle yoğunluğu.
Great Circle: Büyük daire. Bir kürenin merkezinden geçen ve bir kürenin merkezinden geçen bir düzlemin kesişiminden oluşan bir daire. Mükemmel bir daire yolu, küresel bir yüzeyde iki nokta arasındaki en kısa mesafedir.
Great Red Spot: Büyük Kırmızı Nokta. Jüpiter’in atmosferinin güney yarım küresinde 40.000 km x 15.000 km boyutlarında kırmızımsı bir eliptik nokta. Kırmızı Nokta en az 3.5 yüzyıldır var.
Greatest Elongation: En Yüksek Uzanım. Merkür veya Venüs’ün Güneş’ten en uzak açısal mesafeye sahip olduğu konumdur.
Greenhouse Effect: Sera Etkisi. Kızılötesi radyasyonunun bir gezegenin atmosferik gazları tarafından bloke edilmesi. Atmosfer, yer ve düşük seviyedeki atmosfer tarafından yayılan kızılötesi radyasyonun dışa doğru geçişini engellediğinden, gezegen kendisini etkili bir şekilde soğutamaz ve atmosfer olmadan olacağından daha sıcak hale gelir.
Ground State: Zemin Durumu. Bir atomun en düşük enerji seviyesi.
H
H II Region: H II Bölgesi. Bir iyonize hidrojen içeren büyük dağınık bulutsu. H II bölgesi veya HII bölgesi, iyonize olan yıldızlararası atomik hidrojenin bir bölgesidir.
Habitable Zone: Yaşanabilir Bölge. Bir gezegende Dünyadaki gibi sıvı su bulunması için yıldızdan uzakta olabileceği aralık.
Half-life: Yarı ömür. Radyoaktif bir maddenin atomlarının yarısının parçalanması için gereken süre.
Heliocentric Güneş merkezli. Güneş sisteminin heliosantrik modelinde, gezegenler Güneş etrafında hareket eder
Heliopause: Helyopoz. Güneş rüzgârının yıldızlar arası gazla birleştiği heliosferin sınırı.
Helioseismology: Helyosismoloji. Güneş’in yüzey katmanlarının salınımlarını ölçüp analiz ederek Güneş’in iç yapısını inceleyen bir bilim dalı.
Heliosphere: Güneşküre. Güneş rüzgârı ve Güneş’in manyetik alanının hakim olduğu alan.
Helium Flash: Helyum Parlaması. Helyum füzyonu, enerji üretilip sıcaklık arttıkça basıncın artmadığı dejenere bir gazda başladığında yıldızın çekirdeğinde patlayıcı helyum tüketimi.
Herbig-Haro Object: Herbig-Haro Cismi. Genç bir yıldızdan uzağa akan bir madde jeti ile aydınlatılan bir gaz yığını. Yeni oluşmakta olan bir yıldızdan fırlatılan kısmen iyonlaşmış jetlerin, yakınlarda bulunan gaz ve toz bulutları ile çarpışması sonucu oluşan, dönme ekseni yıldızın dönme ekseni ile çakışık salma çizgili bulutsu.
Hertzsprung-Russell Diagram (H-R diagram): Hertzsprung-Russell Diyagramı (H-R diyagramı). Yıldızların sıcaklıklarına karşı parlaklıklarının grafiği. Parlaklık yerine ve sıcaklık yerine spektral tipte büyüklük kullanılabilir.
Hierarchical Clustering Model: Hiyerarşik Kümeleme Modeli. Bireysel galaksilerin oluştuğu ve daha sonra kümeler halinde toplanmaya başladığı gökada kümelerinin oluşumu için bir model.
Horizon Co-ordinates: Yatay Koordinatlar. Koordinat olarak irtifa ve azimut kullanan, gökyüzünde nesnelerin konumlarını bulmak için kullanılan bir koordinat sistemi.
Horizontal Branch Star: Yatay Kol Yıldızı. Yatay kolda yer alan, çekirdeğinde helyum füzyonu olup çevreleyen kabuğunda hidrojen füzyonu olan, kütlesi Güneş kütlesinin 0,5 -1 katı olan yıldız.
Hot Jupiter (Roaster Planet, Epistellar Jovians, Pegasids, Pegasean Planets): Sıcak Jüpiter kütlesi. Jüpiter’e yakın veya onun (1,9×10e27 kg) katı olan bir cins Güneş dışı gezegendir. Jüpiter, yıldızı olan Güneş’i uzaktan dolaşırken sıcak Jüpiterler, takrîben (2,2×106 ve 75×106 km) uzaktan ana yıldızları etrafında dolaşırlar.[
Hour Angle: Saat Açısı. Gök gözlemcisinin çevresinde batıya doğru ölçülen, gözlemcinin meridyeni ve bir nesnenin saat dairesi arasındaki açı.
Hour Circle: Saat Dairesi. (i) Bir nesneden ve gök kutuplarından geçen büyük bir daire. (ii) Ekvator montajının kutup eksenindeki ayar dairesi.
Hubble Time: Hubble Zamanı. Hubble sabitinin tersini alarak elde edilen evrenin yaşı tahminidir. Tahmin, yalnızca evrenin genişlemesinde hızlanma veya yavaşlama olmadığında geçerlidir.
Hubble’s Constant (H): Hubble Sabiti. Gökadaların durgunluk hızlarının mesafeyle artışının oranı. Hubble’ın sabitine ilişkin mevcut tahminler, megaparsek başına saniyede 50 ila 100 kilometre (Mpk başına km/s) aralığındadır.
Hubble’s Law: Hubble Yasası. Gökadaların durgunluk hızları ile mesafeleri arasındaki doğrusal ilişki. Hubble’ın yasasının eğimi Hubble’in sabiti.
Hydrostatic Equilibrium: Hidrostatik Denge. Göksel bir cisim içinde içe doğru yönlendirilmiş yerçekimi kuvveti ile dışarıya doğru yönlendirilmiş basınç kuvveti arasındaki denge.
Hyperbola: Hiperbol. Kendi kendine kapanmayan kavisli bir yol. Kaçış hızından daha büyük bir hızla hareket eden bir vücut bir hiperbolü takip eder. Düzlemde, adına odaklar denilen sabit iki noktaya olan uzaklıklarının farkı sabit olan noktaların oluşturduğu geometrik şekil.

I
Ideal Gas Law: İdeal Gaz Yasası. Basıncın yoğunluk ve sıcaklık çarpımı ile orantılı olduğu düşük yoğunluklu bir gaz için durum denklemi. İdeal gazların nitelik ve nicelikleri arasındaki genel bağlantıları bir araya toplayan PV=nRT eşitliğiyle gösterilen denklem; burada P basınç, V hacim, n mol sayısı, R ideal gaz sabiti ve T mutlak sıcaklıktır; Eşanlamı: İdeal Gaz Kanunu.
Igneous Rock: Magmatik Kaya. Erimiş malzemenin katılaşmasıyla oluşan kaya.
Impetus: Impetus. On dördüncü ve on beşinci yüzyıllarda geliştirilen bir hareket teorisi, hareket ancak bir güç işlerken devam edebilirdi.
Inclination: Eğiklik (i) Ekliptik ile bir gezegenin yörünge düzlemi arasındaki açı. (ii) Bir uydunun yörünge düzlemi ile ana gövdenin ekvatoral düzlemi arasındaki açı.
Index of Refraction: Kırılım İndisi. Bir vakumdaki ışık hızının belirli bir maddedeki ışık hızına oranı. Her zaman 1,0’dan büyük bir değere sahip olan kırılım indeksi, maddeye girerken veya bu maddeden ortaya çıkarken bir ışık ışınının ne kadar bükülmüş olduğunu açıklar. Eşanlamı, Kırılım İndisi.
Inertia: Eylemsizlik, Atalet. Eylemsizlik cisimlerin hareket durumlarını koruma eğilimleri, hareketini değiştirmeye direncidir. Burada “hareket durumu” ile anlatılmak istenen, cismin diğer bir cisme göre sabit hızla hareket etmesi veya durağan halde bulunmasıdır. Maddeler için ortak özelliktir. Newton tarafından 1. hareket yasası olarak ifade edilmiştir.
Inertial Motion: Atalet Hareketi. Dengeli bir kuvvet olmadığında kütlenin, izlediği sabit hızla düz bir çizgide hareket.
Inferior Conjunction: Alt Yaklaşma Konumu. Merkür ya da Venüs’ün Dünya ile Güneş arasında olduklarında Dünya’ya en yakın konumları.
Inferior Planets: Alt Gezegenler. Yörüngesi yer yörüngesinden daha içeride olan gezegenler (yani, Mercury ve Venus).
Inflation: Enflasyon. Evren tarihinin çok erken döneminde gerçekleşmiş olabilecek son derece hızlı ve çok büyük bir genişleme dönemi.
Infrared: Kızılötesi. Elektromanyetik spektrumun dalga boylarına görünür ışıktan daha uzun, ancak radyo dalgalarından daha kısa olan kısmı.
Instability Strip: Kararsızlık Kuşağı. Delta Skuti, roAp,Sefeid değişkenleri ve RR Lyrae yıldızları da dahil olmak üzere, titreşen yıldızlar tarafından kapsanan H-R diyagramının bir bölgesi. Anakola hemen hemen dik, dar şerit şeklinde bölge.
Intracluster Medium (ICM): Kümeortası ortamı. Astronomide, kümeortası ortamı (ICM), bir gökada kümesine nüfuz eden aşırı ısıtılmış plazmaya verilen isimdir. Gaz esas olarak iyonize edilmiş hidrojen ve helyumdan oluşur ve gökada kümelerindeki baryonik malzemelerin çoğunu oluşturur. ICM sıcaklığı, güçlü X-ışını radyasyonu yayan 10 ila 100 megakelvin seviyelerine kadar çıkar.
Integrated Magnitude: Entegre Büyüklük. Uzatılmış bir nesneden gelen tüm ışık enerjisi bir nokta kaynağından geliyorsa uygulanacak büyüklük.
Intercrater Plain: Kraterler Arası Düzlük. Merkür yüzeyinin büyük krater kümeleri arasında ve çevresinde yer alan pürüzsüz kısımları.
Interferometry: Astronomik Optik İnterferometri. Birbirine bağlı iki veya daha fazla teleskobu tek bir cihaz olarak çalışması için birbirine bağlama metodu. Tek tek teleskoplarla elde edilebilecek sonuçtan daha fazla açısal çözünürlük elde etme yöntemi.
Interstellar Matter: Yıldızlararası Madde. Yıldızlar arasındaki boşluktaki gaz ve toz.
Interstellar Reddening: Yıldızlararası Kızarıklık. Mavi yıldız ışığının soğurup ve daha kısa dalga boylu fotonları daha çok saçılmaya uğratması sonucu yıldızlararası toz parçacıkları tarafından, kırmızı yıldız ışığından daha fazla etkilenmesi.
Ion: İyon. Bir veya daha fazla elektronun çıkarıldığı bir atom.
Ionization: İyonlaşma. Bir veya daha fazla elektronun bir atomdan çıkarılması.
Ionosphere: İyonosfer. Bir çok atomun ultraviyole güneş fotonları tarafından iyonize edildiği bir gezegenin termosferinin alt kısmı. Eşanlamı İyonküre.
Iron Meteorite: Demir Meteorit. Öncelikle demir ve nikelden oluşan bir göktaşı.
Irregular Cluster: Düzensiz Küme. Simetrik bir şekil ve yapıya sahip olmayan bir gökada kümesi
Irregular Galaxy: Düzensiz Gökada – Şekilsiz bir şekle sahip ve simetriden yoksun bir gökada.
Isochrone: Eşzaman Eğrisi. H-R diyagramındaki çizgilerin farklı kütleleri olup yaşları aynı olan yıldızların kapsaması.
Isotopes: İzotoplar. Aynı sayıda protona sahip ancak farklı sayıda nötron olan çekirdekler.
Isotropic: İzotropik. Her yöne aynı bakıyor.
J
Jet: Aktif bir galaksinin bir yıldızından veya çekirdeğinden çıkan dar bir gaz demeti.
Jovian: Jüpiter gezegeniyle ilgili. Örneğin. Galilili aylarının apoapsis ve periapsislerine apojove ve perijove denir.
K
Kelvin-Helmholtz Time: Isıl Zaman. Kasılma sırasında salınan yerçekimi enerjisini yayarken, sonsuz çaptan ana diziye kadar küçülmesinin bir yıldız alacağı zaman. Bir yıldızın sahip olduğu toplam termodinamik iç enerjisini tüm yüzeyinden halihazırdaki ışıma gücüyle uzaya yayıp tüketmesi için gereken süre; örneğin, Güneş için yaklaşık 30 milyon yıl.
Kepler Elemanları: Yörünge elemanları için başka bir terim.
Kepler’s Law: Kepler Yasaları. Johannes Kepler tarafından formüle edilen üç gezegensel hareket yasası. Daha fazla ayrıntı için Heliocentric Revolution hakkındaki konuyu araştırın.
Kiloparsec (kpc): Kiloparsec (kpc). Genellikle Samanyolu veya Yerel Gökadalar Grubu’ndaki mesafeleri tanımlamak için kullanılan 1000 parsek’e (pc) eşit bir mesafe birimi.
Kinetic Energy: Kinetik Enerji. Hareketin enerjisi. Kinetik enerji, cismin kütlesinin, hızının karesi ile çarpımının yarısından elde edilir.
Kirchhoff’s Laws: Kirşof Yasası. Sürekli, parlak çizgi ve koyu çizgi spektrumlarının nasıl üretildiğini tanımlayan üç “yasa”.
Kuiper Belt: Kuiper Kuşağı. Neptün’ün ötesinde, Güneş’in yörüngesinde içinde çok sayıda kuyruklu yıldızın olduğuna inanılan bir bölge. Kuşağı kısa süreli kuyruklu yıldızların yarattığı düşünülüyor.
L
L1: Maddenin bir yıldızdan diğerine akabileceği bir ikili sistemdeki iki yıldız arasındaki nokta.
Latitude: Enlem. Bir kütlenin merkezindeki hipotetik bir gözlemci tarafından ölçülen bir cismin ekvatorunun kuzey veya güneyinde bulunan bir noktanın açısal mesafesi.
Lava: Lav. Bir gezegenin veya uydunun yüzeyindeki erimiş kaya.
Leap Year: Artık yıl. İçinde 366 gün olan bir yıl.
Light: Işık. Elektromanyetik radyasyonun görülebilir şekli.
Light Curve: Işık Eğrisi. Bir cismin zamana karşı parlaklığının bir grafiği.
Light Gathering Power: Işık Toplama Gücü. Teleskop tarafından toplanan ve odaklanan ışık miktarını tanımlayan ana lens alanı veya teleskopun aynası ile orantılı bir sayı.
Light Year: Işık Yılı. Bir yılda ışıkla kat edilen mesafe. 9.4607 × 1012 km veya 63,240 AU veya 0,3066 parsek.
Limb: Ekstremite. Göksel bir cismin diskinin görünen kenarı.
Limb Darkening: Hale Karartması. Güneş diskinin kenarının (halesinin), güneş diskinin merkezine kıyasla göreceli solukluğu.
Line of nodes: Düğümler Doğrusu. Bir yörüngenin yükselen ve alçalan düğümlerinden geçen hayali çizgi. Yörünge düzleminin referans düzlemle kesişme çizgisidir.
Lithosphere: Litosfer. Kabuk ve üst mantodan oluşan bir gezegenin veya uydunun sert dış katı.
Local Group: Yerel Grup. Samanyolu’nun üyesi olduğu küçük gökada kümesi. Bir çok gökadanın bağlı olduğu yerel bir grubu vardır.
Local Hour Angle: Yerel Saat Açısı. Göksel ekvatorun etrafında batıya doğru ölçülen, meridyen ile belirli bir göksel nesneye en yakın ekvator üzerindeki nokta arasındaki açı.
Long-Period Comet: Uzun Süreli Kuyruklu Yıldız. Yörüngesel bir dönemi 200 yıl veya daha uzun olan bir kuyruklu yıldız
Longitude: Boylam. Bir cismin merkezindeki hipotetik bir gözlemci tarafından ölçülen, kütle ekvatoru etrafındaki sıfır noktasından ekvatordaki yere kadar belirli bir noktaya en yakın olan açısal mesafe.
Longitude of the Ascending Node: Çıkış Düğümü Boylamı. Referans düzlem etrafında ölçülen, FPA ile bir yörüngenin yükselen düğümü arasındaki açısal mesafe.
Lookback Time: Uzaktaki bir nesneden aldığımız ışığın yayılmasından bu yana geçen zamanın yayılması.
Luminosity: Işıma Gücü. Bir yıldız tarafından saniyede uzaya yayılan enerji miktarı. Bolometrik parlaklık, tüm frekanslardaki toplam radyasyon miktarıdır; Bazen, belirli bir frekans bandı için (örneğin görsel bant) parlaklık verilir.
Luminosity Function: Işıma Gücü Fonksiyonu. Bir yıldızın spektrumunun belirli bir spektral tip için parlaklığına göre sınıflandırılması. Belli bir ışıma gücü aralığına düşen yıldızların veya gökadaların sayısını veren, büyük gruplar halindeki yıldızların veya gökadaların özelliklerinin belirlenmesinde kullanılan fonksiyon.
Lunar Eclipse: Ay Tutulması. Ay’ın Dünya’nın gölgesinden geçtiği bir tutulma.
Lunar Month: Ay Ayı. Ay’ın sinodal periyodu. Ya da tekrar aynı evrede gözlenmesi için geçen süre.
Lunar Ray: Bir kraterden çıkan materyalin Ay yüzeyinde oluşturduğu parlak iz.
Lyman A Forest: Lyman-Alfa Çizgi Topluluğu: Lyman’ın dalga boyundan çok daha uzun dalga boylarında görülen çok sayıda soğurma çizgisi, bir kuasar spektrumunda bir hidrojen çizgisidir. Lyman ormanı, quasar ve Dünya arasında yatan gaz bulutlarının emiliminden kaynaklanır.
Kuazarların tayfında, güçlü Lyman-alfa salımına karşılık gelen dalga boylarından daha küçük dalga boylarında gözlenen, birbirlerine yakın, dar soğurma çizgilerinin oluşturduğu tayfsal grup.
Lyman Series: Lyman Spektrumu. Spektrumun ultraviyole bölümünde yer alan bir dizi hidrojen emilim veya emisyon çizgisi.

M
M-type Asteroid: M Tipi Asteroid. Metalik demir ve nikel gibi yansıtma spektrumlarına sahip sınıftan bir asteroidi.
Magellanic Clouds: Macellan Bulutları. Samanyolu’nun en yakın komşularından olan iki düzensiz galaksi. Güney yarım kürede görülürler.
Magma: Bir gezegen veya uydunun içindeki erimiş kaya.
Magnetopause: Manyetopoz. Gezegenin manyetosferinin dış sınırı.
Magnetosphere: Manyetosfer. İçinde gezegenin manyetik alanı tarafından çok ince bir plazmanın egemen olduğu, gezegenin atmosferinin en dış kısmı.
Magnetotail: Manyetik Kuyruk. Bir gezegenin manyetosferinin bir kısmının kuvvetli güneş rüzgârı yüzünden gezegenin gerisine doğru uzayan manyetik alan çizgileri.
Magnification: Büyütme. Bir cismin tuttuğu açıdaki artış. Teleskop işlevi hakkındaki eğitime bakın.
Maksutov, Maksutov-Cassegrain, Maksutov-Newtonian Katadioptrik teleskopun formları.
Magnitude: Büyüklük. Göksel bir cismin sayısal ölçekte parlaklığı. Ayrıca bkz. Mutlak büyüklük, görünür büyüklük, bolometrik büyüklük ve bütünleşik büyüklük.
Main Sequence: Anakol. H-R diyagramında yıldızların çok büyük bir kısmının bulunduğu bölge. Anakol yıldızları çekirdeklerinde helyum atomları oluşturmak için hidrojen atomlarını birleştirir. Güneş dahil evrendeki yıldızların yaklaşık yüzde 90’ı ana yıldızlardır. Bu yıldızlar, güneş kütlesinin yaklaşık onda biri veya en fazla 200 kat arasında değişebilir.
Main Sequence Lifetime: Anakol Ömrü. Bir yıldızın ana dizin yıldızı olarak harcadığı sürenin uzunluğu.
Major Axis: Elipsin Büyük Ekseni. Her iki odaktan geçen bir elipsin ekseni. Ana eksen, bir elipsin içine çizilebilecek en uzun düz çizgidir.
Mantle: Manto. Gezegenin kabuğu ile çekirdeği arasında kalan kısmı.
Maria: Ay’da bazaltik lav akıntılarının oluşturduğu karanlık ve pürüzsüz bir bölge.
Mascon: Ay yüzeyinin altında, Ay’ı çevreleyen bir uzay aracının yörüngesini hafifçe değiştiren bir kütle derişimi.
Mass: Kütle. Bir vücudun içerdiği madde miktarının bir ölçüsü. Kütle aynı zamanda cismin eylemsizliğinin de ölçüsüdür.
Mass Number: Kütle Numarası. Çekirdekteki toplam proton ve nötron sayısı ile verilen çekirdek kütlesinin ölçüsü.
Mass-Luminosity Relation:–Kütle-Parlaklık İlişkisi. Yıldızlar için parlaklık ve kütle arasındaki ilişki. Daha büyük yıldızların daha büyük parlaklıkları vardır.
Maunder Minimum: Maunder minimumu. 1640 ile 1700 arasında meydana gelen birkaç güneş lekesi ve düşük güneş enerjisi aktivitesi dönemi.
Mean Anomaly: Ortalama Anomali. Bir gezegen dairesel bir yörüngede düzgün bir hızla yuvarlanırsa ortaya çıkacak olan anomali.
Mean Solar Time:Ortalama Güneş Zamanı, hayali bir “ortalama Güneş” e dayanır. Zamanla ilgili öğreticiye bakın.
Megaparsec (Mpc): Megaparsek. Genellikle yerel grubun dışındaki nesnelerin mesafelerini tanımlamak için kullanılan, 1 milyon parsek’e eşit bir mesafe birimi.
Meridian: Meridyen. Gök kutuplarından ve gözlemcinin zirvesinden geçen büyük daire.
Mesopause: Mezopoz. Bir gezegenin atmosferinin mezosfer tabakasının üst sınırı.
Mesosphere: Mezosfer. Bir gezegenin atmosferinin stratosferin üzerindeki katmanı. Mezosfer güneş ışınımını emerek ısınır.
Messier Objects: Messier Objeleri. Charles Messier’in (1730-1817) derin gökyüzü objeleri listesi. Charles Messier, kuyruklu yıldızların keşfi ile ilgili çalışmaları, Messier bulutsu ve yıldız kümeleri kataloğu oluşmasına neden olan Fransız bir Astronomdu. Messier’in bu kataloğ derlemesinin nedeni kuyruklu yıldız avında zaman kazanmaktı. Bir kuyruklu yıldız avcısının şüphe ettiği her kuyruklu yıldızı kontrol etmesi hareketlerini kontrol etmesi nedeniyle zaman alıcı bir süreçtir. Küçük teleskobuyla (2 veya 3 inç çaplı refraktör), yıldız kümeleri bile kuyruklu yıldızlar gibi bulanık görünüyorlardı.
Messier, kataloğunu kullanarak bir kuyruklu yıldız şüphelisinin aslında daha önce gözlemlediği bir bulutsu olup olmadığını kontrol edebildi.

Messier, 103 objenin ilk listesini derledi. Diğer yedi objeden M104, Messier’in 1781 kataloğunun kopyasını bulan Camilille Flammarion tarafından 1921 yılında eklenmiştir; M105’ten M107’ye kadar Messier’in baş yardımcısı Pierre Mechain (1744-1804) tarafından gözlemlenmiş ve 1947’de listeye eklenmiş; M108 ve M109, M97’nin Messier tarafından belirtilmiş ve 1960’da eklenmiştir. M110, Messier’in M31 haritasındaydı ancak 1966’da listeye eklendi. Bazıları açıkça hatalı kayıtlardır.
Metallic Hydrogen: Metalik Hidrojen. Atomların, metalleri tipik bir kafes yapısına zorladığı bir hidrojen şekli. Güneş sisteminde, metalik hidrojenin var olması için gereken basınçlar ve sıcaklıklar sadece Jüpiter ve Satürn çekirdeklerinde meydana gelir.
Metamorphic Rock: Metamorfik Kaya. Isı ve basınçla değiştirilmiş bir kaya.
Meteor: Göktaşı. Dünya atmosferi girerken bir meteorunun akkor izi. Halk arasında kayan yıldız veya düşen yıldız olarak adlandırılır.
Meteor Shower: Meteor Yağmuru. Normal meteorların oranında geçici bir artış. Meteor yağmuru birkaç saat veya gün sürer ve her yıl aynı tarihte gerçekleşir.
Meteorit: Dünya’nın yüzeyine ulaşan bir meteoroid’e verilen isimdir. Dünyaya her gün 100 bin ton ağırlığında düşerler.
Meteoroid: Dünya atmosferine girerse meteor veya Dünya’ya çarpması durumunda göktaşı haline gelebilecek olan küçük katı bir madde parçası. Genellikle bir asteroid veya kuyruklu yıldız parçası olmakla birlikte Mars veya Aydan kopanları da vardır.
Microlensing Event: Microlensing Olayı – Işığı daha yakın bir cismin çekimsel merceklenmesi ile dünyaya odaklanmasından dolayı meydana gelen uzak bir cismin geçici olarak parlaması.
Micrometeorite: Mikro Göktaşı. Metrenin 50 milyonda biri ile 2 mm arasında çapa sahip küçük bir meteoritik parçacık. Mikrometeoritler buharlaşmadan önce atmosferik gazla yavaşlar, böylece yavaşça yere düşerler.
Milky Way: Samanyolu. Güneş ve Dünya’nın ait olduğu galaksi. Gökyüzünde soluk, parlayan bir bant olarak görülüyor.
Mineral: Mineral. Katı bir kimyasal bileşik.
Minimum: Minimum. Bir ışık eğrisinde minimum ışığın süresi.
Micrometer: Mikrometre. Nesneler arasındaki küçük açısal mesafeleri ölçmek için teleskopta kullanılan, çeşitli tipleri bulunan bir cihaz.
Minor Planet: Küçük Gezegen. Bir asteroit için başka bir terim.
Minute of Arc: Yay Dakika. Bir derecenin 60’da 1’ine (1/60) eşit açısal ölçüm birimi.
Mode of Oscillation: Salınım Modu. Güneş’in belirli bir titreşim kalıbı.
Molecular Cloud: Moleküler Bulut. Moleküllerin ortak olduğu nispeten yoğun, soğuk yıldızlararası bulut.
Momentum: Momentum. Kütlenin hareketini tanımlamak için kullanılan, cismin kütlesiyle hızının çarpımına eşit olan ve zamana göre değişimi o cisme etki eden kuvvete eşit olan vektörel miktar. İki kütle çarpıştığında veya etkileşime girdiğinde, momentlerin toplamı korunur.
N
Nadir: Gök küresinde gözlemcinin hemen altındaki nokta. Zenith’in karşısında.
Nautical Twilight: Deniz Tanı. Güneşin merkezi ufkun 6 ° ile 12 ° arasında olduğunda; deniz ufku görünmez hale gelir.
Near-Earth Asteroid (NEA): Dünya’ya Yakın Asteroit (NEA). Yörüngesi onu Dünya’nın yörüngesine yaklaştıran bir asteroit.
Near-Earth Object (NEO): Dünyaya Yakın Nesne (NEO). Yörüngesi onu Dünya’nın yörüngesine yaklaştıran bir kuyruklu yıldız veya asteroit. Kriter, <1,3 AU’luk bir perihelion mesafesidir.
Newtonian Telescope: Paraboloidal primer aynalı yansıtıcı teleskop ve odak düzlemini teleskop borusunun kenarından dışarı yönlendiren düz eliptik çapraz sekonder ayna.
O
Objektif: Objektif (veya Obje Camı) Gözlem altındaki nesneye en yakın olan bir refraktördeki objektif.
Obliquity of the Ecliptic: Ekliptik Eğikliği. Ekliptik düzlemi ile gök ekvatorunun düzlemi arasındaki açı.
Occultation: Örtülme. İki cismin gözlemci ile aynı hizada olması, daha yakın bir cismin ışığın gözlemciye ulaşmasını engellemesi için. En yakın bedenin diğer bedeni tıkadığı söylenir. Güneş tutulması bir tıkanmanın bir örneğidir.
Open Cluster: Açık Yıldız Kümesi. Aynı kökene sahip ve birbirlerine göreceli olarak yakın bulunan yıldız grubu.
Open Universe: Açık Evren. Toplam kütle ve enerji yoğunluğunun kritik yoğunluk olarak adlandırılan belli bir değerden daha az olması halinde evrenin bulunacağı durum.
Orbital Elements: Yörünge Elemanları. Bir gezegenin konumu, Dünya gezegen ve Güneş arasında yatıyor. Muhalefetteki gezegenler muhalefette Dünya’ya en yakın olanlardır ve bu nedenle muhalefet gözlem için en iyi fırsatı sunar. (Şemaya bakınız.) Uzatılmış cisimler için (örneğin, Güneş, Ay, gezegenler), vücudun pozisyonu merkezi olarak alınır.
Osculating Orbit: Oskülasyon Ekseni. Bir cismin yörüngesini bilinen kütlelerin bir başkasıyla tamamen tanımlayan altı sayısal değer. Bunlar yarı ana eksen (a), eksantriklik (e), referans düzlemine (i) eğim, ortalama anormallik (M), pericentre argümanı (ω) ve yükselen düğümün boylamıdır. (Ω). Elementler zamanla diğer bedenlerin tedirginliklerinin bir sonucu olarak değişir, bu yüzden onların dönemleri önemlidir. Kuyruklu yıldızlar ve asteroitler için, perihelyon koşulları genellikle ilgi çekicidir, bu nedenle perihelion (T) ve perihelion mesafesi (q) genellikle M ve a yerine kullanılır. (T’de, M = 0; q = a (1-e))
Osculating Orbit:Oskülasyon Ekseni. Bir cismin, üzerine etki eden tek çekim kuvveti birincil bedensel ise, yani hareketi diğer bedenlerin varlığından etkilenmiyorsa, takip edeceği yörüngedir.
OTA Optical Tube Assembly: Optik Boru Tertibatı için OTA Kısaltması. Normal olarak, tüpün kendisinden, odaklayıcıdan ve objektif lens (refraktör), birincil aynadan (reflektör) veya düzeltici plakadan (katadiyoptrikler) merceğe kadar olan ancak dahil olmayan optik trenden oluştuğu düşünülür.
P
Parsec: Parsek. Bir yıldızın, bir saniyede bir paralaksa sahip olacağı mesafe. (3.2616 ışıkyılı, 206.265 astronomik ünite, 30.857 x 10 ^ 12 km).
Penumbra: Yarı Gölge. Kelimenin tam anlamıyla “umbranın yanında”. (i) Parlak nesnenin sadece bir kısmı tıkandığında ortaya çıkan gölge; Örneğin. Bir gözlemci, ayın gölgesinin penumbrası içindeyken kısmi bir tutulma görecektir. (ii) Güneş lekesini çevreleyen daha hafif alan.
Periapse: (Pericentre olarak da bilinir) Ana gövdeden en az mesafeli olan yörüngeli bir yoldaki konum.
Periastron: Enberi. Yörünge nesnesinin yıldızdan en az uzakta olduğu bir yıldızın yörüngesindeki konumu.
Perigee: Yerberi. Bir yörüngede bulunan yörüngede yörüngesel nesnenin Dünya’dan en az uzakta olduğu konum.
Perihelion: Günberi. Yörüngesel nesnenin Güneşten en az mesafede olduğu bir heliosentrik yörüngede pozisyon.
Phase:Faz. Bir nesnenin (normalde gezegen veya Ay) gözlemcinin bakış açısından aydınlatma yüzdesi.
Photoevaporation: Fotobuharlaşma. Enerjik radyasyonun gazı iyonize ettiği ve iyonlaştırıcı kaynağın dışına dağılmasına neden olan işlemi ifade eder. Bu tipik olarak sıcak yıldızlardan alınan morötesi ışınımın, moleküler bulutlar, öngezegensel diskler veya gezegen ortamları gibi bulutların üzerine etki ettiği astrofiziksel bir bağlamı ifade eder.
Planetary Nebula: Gezegenimsi Bulutsu. Düşük kütleli yıldızların evrimlerinin son aşamalarının kalıntılarıdır.
Planisfer: Bir kürenin (veya bir kısmının) bir düzlem üzerine projeksiyonu. Yaygın olarak, bir tanesi üzerine yansıtılan göksel kürenin bir kısmı olan, diğeri ufku temsil eden bir pencereye sahip olan bir çift eşmerkezli diskten oluşan basit bir cihazı ifade eder. Disklerin etrafındaki ölçekler, gökyüzünü belirli saat ve tarihlerde gösterecek şekilde ayarlanmasına izin vererek nesnelerin bulunduğu yere basit ve kullanışlı bir yardımcı olarak kullanılmasını sağlar.
Position Angle (PA): Konum Açısı (PA). Dünyadaki yatağa eşdeğerdir. NCP (N) yönünden doğuya doğru ölçülen bir konumdan (X) diğerine (P) açıdır (yani gökyüzünde saatin tersi yönde). yani, NXP açısıdır. Bir nesnenin diğerine göre pozisyonunu, bir yıldızın uygun hareket yönünü veya bir tıkanmanın meydana geldiği Ay’ın uzuvındaki pozisyonu ifade edebilir.
Precession: Presesyon. Dönme ekseninin yönünün bir dönüşü. Normal olarak, Güneş’in gravitesinin Dünya’nın ekvatoral şişkinliği üzerindeki etkisinin bir sonucu olan ekinoksların kullanılmasına atıfta bulunur. Dünyanın dönme ekseni yaklaşık 25.770 yıllık bir süreye sahiptir, bu sırada ekinokslar gök ekvatoru üzerinde tam bir devrim yaratır. Vernal Equinox ekvator koordinat sistemi için referans yönü olduğundan, “sabit” nesnelerin koordinatları zamanla değişir ve bu nedenle doğru oldukları bir çağa yönlendirilmelidir.
Pressure: Basınç. Birim alana uygulanan kuvvet.
Primary:Birincil vücut veya birincil ayna için birincil kısaltma.
Primary body:Birincil Nesne. Yörüngede olan nesne. Örneğin, Güneş, gezegenlerin ve kuyruklu yıldızların yörüngelerinin temelini oluşturur. Çoklu yıldız sistemlerinde ise, en büyük yıldızdır bu tanımı alır.
Primary mirror:Birincil ayna Yansıtıcı bir teleskopta, ışığı toplayan ve odak düzlemine odaklayan ayna.
Prime Meridian: Baş Meridyen. Boylamın ölçümü için referans yönü olarak kabul edilen kutupsal büyük yarım daire. Dünyanın en iyi meridyeni Greenwich meridyenidir.
Prograde:İlerleme Bir gezegenin yıldızlara göre görünür doğu hareketi.
Proper motion: Özhareket. Yıldızın etrafına göre belirgin hareketi.
Protoplanetary Disk: Öngezegen Diski. Yeni oluşmuş genç bir yıldızın etrafını çevreleyen ve dönen bir yıldız çevresi diskidir.
Protostar: Önyıldız. Evrendeki devasa moleküler gazlarının bütünleşmesiyle meydana gelen büyük kütle.
Pulsar: Atarca. Hızlı dönen bir nötron yıldızıyla ilişkili olduğu düşünülen, bir milisaniye ile birkaç milisaniye arasında dönemli atımlar yapan bir radyo kaynağı.
Proplyd: İyonize bir öngezegensel disk’in kısaltması olan bir proplyd, genç bir yıldızın etrafındaki dışarıdan ışıklandırılmış bir fotobuharlaştırıcı disktir. Orion Bulutsusu’nda yaklaşık 180 adet bulundu.
Q
Quadrature: Dörtlük. Bir bedenin (Ay veya gezegen) uzaması 90 ° veya 270 ° olacak şekilde; yani Güneş-Dünya-vücut açısı 90 ° ‘dir.
R
Radyant: Gökyüzündeki meteor yağmuru yaydığı görülüyor.
Rayleigh kriteri (Rayleigh sınırı): 19. yüzyıl fizikçisi Lord Rayleigh, bir teleskop optiğinin, ışığın (kesinlikle dalga cephesi) ideal koşuldan en az dörtte birinden daha fazla sapması durumunda teorik olarak mükemmel bir optikten ayırt edilemez olduğunu gösterdi. dalga boyu.
Redshift: Kırmızıya Kayma. Üç nedenden biri ya da daha fazlasından kaynaklanan elektromanyetik radyasyon dalga boyunun uzaması: Doppler kırmızıya kayması: uzayda birbirinden uzağa hareket eden gövdelerden kaynaklanır. Yerçekimi kırmızıya kayması: güçlü yerçekimi alanlarından kaynaklanır. Kozmolojik kırmızıya kayma: uzay-zamanın kendisinin genişlemesinden kaynaklanır.
Reflection Nebula: Yansıma Bulutsusu. Yakındaki bir yıldız veya yıldızların ışığını yansıtabilen yıldızlararası toz bulutlarıdır.
Reflector: Aynalı Teleskop. Optik, mercek dışında, aynalardan oluşan teleskop.
Refractor: Mercekli Teleskop. Refrakter Optiği tamamen merceklerden oluşan teleskop.
Resolution:Çözünürlük Görüntüdeki görünür ayrıntı derecesinin ölçüsü. Normalde yay saniye cinsinden ölçülür.
Reticle:Retikül Teleskopun odak düzleminde, teleskopun konumlandırılması veya yönlendirilmesi için kullanılan veya ekvator montajını kutup hizalayan çizgiler ve / veya eşmerkezli daireler sistemi. Genellikle bir mercek içine dahil edilir ve koyu arka plan gökyüzüne karşı çizgileri görünür hale getirmek için aydınlatılabilir.
Reticule:Retikül Mikrometrelerde kullanılan, teleskopun odak düzleminde bir kareler deseni oluşturan bir çizgiler sistemidir.
Retrograde: Geriye Dönme. Yıldızlara göre bir gezegenden uzak batıya doğru hareket.
Right Ascension (RA):Sağ Açıklık (RA) Gökteki ekvator üzerinde doğuya doğru ölçülen, Koçluk’un Birinci Noktası ile nesnenin içindeki saat dairesi arasındaki açı.
S
Schmidt, Schmidt-Cassegrain, Schmidt Newtonian Katadiyoptrik teleskopun formları.
Scientific Method: Bilimsel Yöntem. Fen bilimlerinde, gözlem sonuçlarını yorumlamak, soruları cevaplamak, yeni bir bilgi edinmek için kullanılan yöntemdir. Hipotez-öngörü-veri toplama-doğrulama döngüsü.
Scientific Model: Bilimsel Model. Bir grup gözleme uygulanabilen ve/veya doğanın bir kısmının nasıl işlediği hakkında açıklamalar yapabilmemizi sağlayan bir fikir ya da mantıksal çerçeve.
Scintillation: Sintilasyon. Yıldızların parıldaması, atmosferik rahatsızlıktan kaynaklanır.
Secondary: İkincil. İkincil ayna kısaltması. Işığı birincil aynadan göz merceğine yönlendiren küçük ayna.
Semi-major Axis: Yarı Büyük Eksen. Bir elips boyunca mesafenin yarısı boyunca çizgileri boyunca ölçülen bir çizgi boyunca ölçülür.
Sidereal Time: Yıldız Zamanı. Koç takımyıldızının ilk noktasının saat açısı. Yıldızlara göre ölçülen zamandır. Zamanla ilgili öğreticiye bakın.
Solar Time:Güneş Zaman Güneşe göre ölçülür. Zamanla ilgili öğreticiye bakın.
Solstice: Gündönümü. Kelimenin tam anlamıyla “hala güneş”. Yaz ortası ve orta kış mevsiminde, gün doğumu ve gün batımı noktalarının açık duruşu anlamına gelir. (i) Güneş’in en güneydeki ve kuzeydeki eğilimleri. (ii) Güneş’in en büyük sapmasına ulaştığı tarih.
Spherical Aberration:Küresel Sapma Bir aynanın veya lensin farklı parçalarından gelen ışığın farklı odaklara getirildiği bir optik sapma.
Spring and Autumn Equinoxes: İlkbahar ve Sonbahar Ekinoksları / Ilım Noktaları. Gökküresi üzerinde Güneş’in sırasıyla kuzeye ve güneye doğru hareketi sırasında gök ekvatorunu kestiği noktalar.
Subgiant: Alt Dev. Merkezindeki hidrojen yakıtını tükettikten sonra anakoldan uzaklaşmaya başlamış olan, normal anakol yıldızlarından daha parlak yıldız.
Superior Conjunction: Üst Yaklaşma Konumu. Venüs ve Merkür’ün Güneş’ten en uzak olduklarında Dünya’ya göre konumlarıdır.
Superior Planets: Üst Gezegenler. Yörüngeleri Dünya’nın yörüngesinin dışında kalan gezegenler.
Supernova Remnant (SNR): Süpernova Kalıntısı. Süpernova şeklinde patlayan bir yıldızın kalıntılarından oluşan yapıdır.
Syzygy: Herhangi üç gök cisiminin hizalanması. Gezegenler, muhalif ya da bir arada olduklarında (Güneş ve Dünya ile hizalı) sinsilerdedir.
T
Terminator:Sonlandırıcı Bir gezegenin veya ayın diskinin ışıklı kısmının sınırı.
Topocentric:Toposentrik Dünya’nın yüzeyindeki bir pozisyona atıfta bulunulur (bkz. Dünya merkezine atıfta bulunan jeosantrik).
Transit:Geçiş (i) Merkür veya Venüs’ün Güneş diskine geçişi (ii) Bir gezegenin ayının ana gezegenin diskine geçişi (iii) Gezegensel bir özelliğin geçişi (Jüpiter’in Büyük Kırmızı Noktası gibi) gezegenin merkez meridyeni. (iv) Bir nesnenin gözlemcinin meridyeninden geçişi (sonuçlara bakınız). İkinci durumda, uzatılmış cisimler için (örneğin, Güneş, Ay, gezegenler), vücudun pozisyonu merkezi olarak alınır.
Twilight:Alacakaranlık Gün batımından sonra gökyüzü parlaklığını azaltma veya gün doğmadan önce gökyüzü parlaklığını artırma dönemi. Alacakaranlık üç tanımı vardır: Sivil Alacakaranlık, Deniz Alacakaranlık ve Astronomik Alacakaranlık. Alacakaranlık yüksek enlemlerde daha uzun sürer. Daha fazla bilgi için Alacakaranlık hakkındaki eğitime bakın.
U
Umbra: Tam Gölge. (i) Parlak bir nesne tamamen tıkandığında ortaya çıkan gölge. Gözlemci Ay’ın umbrasındayken, Güneş’in toplam tutulması gerçekleşir. (ii) Bir güneş lekesinin karanlık iç bölgesi.
V
Vernal equinox: İlkbahar Gündönümü. (i) Güneş yükselen düğümündeyken gündönümü (20 Mart’ta veya yakınında). (ii) Koçun İlk Noktası.
W
Wedge:Kama Tripod veya sütun ile çatalın üzerine monte edilmiş bir teleskopun çatalı arasına giren ve çatala ekvatorel olarak hizalanmasını sağlayan parça.
Weight: Ağırlık. Bir cisimle üzerinde bulunduğu bir gezegen ya da yıldız arasındaki kütleçekimsel kuvvet.
White Dwarf: Beyaz Cüce. Düşük kütleli bir yıldız kalıntısı (genelde Güneş’in 0.01’i çapında yani yaklaşık Dünya büyüklüğünde olurlar.)
Worm drive: Solucan Tahriki. Muhtemelen ekvatoral bağlantılarda en yaygın tahrik. Dişi, bir diskin çevresi üzerinde özel olarak şekillendirilmiş dişlerle (“sonsuz dişlisi”) birleşecek şekilde sırayla montaj milini çalıştıran spiral şeklinde kesilmiş bir silindirden (“sonsuz”) oluşur.
X
X Ray: X Işını. Elektromanyetik spektrumun dalga boyları, gama ışınlarından daha uzun ancak ultraviyole ışınlarından daha kısa olan kısmı.
X-ray burst: X-ışını Parıldaması. İkili bir sistemde nötron yıldızı yüzeyindeki hızlı nükleer yakıt tüketiminden kaynaklanan Sporadik X ışını parıldaması.
X-ray pulsar: X-ışını Atarcası. Periyodik X ışını patlamalarının gözlendiği bir nötron yıldızı.
Y
Year: Yıl. Dünyanın Güneşin yörüngesinde dolaşması için gereken süre
Z
Zeeman Effect: Zeeman Yarılması – Tayf çizgilerinin, bir manyetik alan olması durumunda birden fazla bileşene ayrılması efektidir.
Zenith: Başucu Noktası. Bir gözlemcinin başının üzerine karşılık gelen nokta.
Zenithal Hourly Rate (ZHR): Duşun zirvesinde, deneyimli bir gözlemci tarafından, zirve noktasında ışık saçan, sınırsız ve çıplak göz büyüklüğü 6.5 olan bir gözlemcinin gözlemleyeceği teorik saatlik meteor oranı.
Zero Point: Sıfır Noktası. Bir koordinat sistemindeki koordinatların ölçüldüğü nokta. Örneğin, vernal ekinoks, göksel koordinat sisteminde sıfır sağaçık ve dikaçık noktasıdır.
Zodiacal Constellations: Zodyak Takımyıldızları. Ekliptik boyunca takımyıldızı grubu. Güneş, bir yıl boyunca 12 burç takımyıldızlarını hareket ediyor gibi görünüyor.
Zonal Winds: Bölgesel Rüzgarlar. Bir gezegenin atmosferindeki rüzgarın düzeni, enlemdeki rüzgar hız düzenine göre değişir.
Zone of Convergence: Yakınsama Bölgesi. Plaka tektoniğine göre, bir gezegenin birbirine doğru hareket eden kabuk plakalarının sınırı. Kabuk yakınsama bölgelerinde yok edilir.
Zone of Divergence: Diverjans (Ayrışma) Bölgesi. Plaka tektoniğine göre, bir gezegenin birbirinden uzağa doğru hareket eden kabuk plakalarının sınırı. Kabuk, ayrışma bölgelerinde oluşturulur.
Zodiacal Light: Zodyak Işıltısı. Alacakaranlık sırasında ekliptik boyunca ufukta ortaya çıkan, konik ufukta dik bir açıda olduğunda en iyi görülen hafif konik bir parıltı.
(Viki’den) Sabah güneş doğmadan önce veya akşam battıktan hemen sonra, ufukta Güneş’in yakınından gökyüzüne doğru yükselen, hemen hemen üçgen şeklindeki sönük ışıktır. En güzel gözüktüğü zamanlar ilkbahar ve sonbahar aylarıdır çünkü o aylarda ekliptik denilen tutulma düzlemi ufka dik olur.

Kaynak :