Tosbağa, hereketlerinin yavaşlığı ve hayatının uzunluğuyla ün yapmıştır.Gerçekten her hayvandan daha uzun süre yaşarlar.En ağır zırhlı yaratık da yine odur.Amerika ve İngiltere'de tosbağa sözünün kullanılış tarzı değişiktir.Amerika Birleşik Devletleri'nde tosbağa adı sadece Kaplumbağalar takımından olan ve karada yaşayan kaplumbağalara verilir.İngiltere de ise Avrupa bataklık kaplumbağası diye suda yaşayan türler de tosbağa diye anılır.40 tür kadar kara tosbağası vardır.Bunların en iyi bilinenleri bahçe tosbağası ve dev tosbağadır.Hepsinin hayat tarzı aynı olduğu için burada daha çok İberya ya da Cezayir tosbağasıyla Grek ya da Herman tosbağası üzerinde duracağız.Bu iki türde bahçe tosbağasıdır.Bu hayvanın yüksek kubbeli bağası vardır.Kabuğunun boyu 30 santim kadar olabilir.Bacaklar genellikle kemiksi özleri olan sert pullarla kaplıdır.Ön ayaklarda beşer, arka ayaklarda da dörder parmak bulunur.Parmakların hepsinde de sağlam tırnaklar vardır.Tosbağa ürkünce kafa ve bacaklarıını kabuğu diye tanınan boynuzsu bir maddeyle kaplı kemik kutunun içine çeker.Başı tamamiyle içeri girer.Ön bacaklar geri çekilirken dizler ortada birbirine dayanır ve böylece bunlar pullu derileriyle ön açıklığı korumuş olurlar.Arka bacaklar ve kuyruk da aynı şekilde çekilir.Ard ayakların tabanları arka açıklığı kapatır.
Tosbağalar tropik ve astropik bölgelerde yaşarlar.İberya ya da Cezayir tosbağası Kuzey batı Afrika ve İspanya'da, Balkanlar'da, Türkiye'de, Irak ve İran'da bulunur.Grek tosbağası Güney Fransa'dan başlayarak, İtalya'nın bazı kesimlerinden geçen ve Balkanlar'a kadar uzanan bölgede yaygındır.Güney Asya'nın yıldız tosbağasının kabuğunda, uçuk renkli, yıldız biçimi şekiller vardır.Amerika Birleşik Devletleri'nin güney kesiminde yaşayan yer sincabı tosbağasının ingilizce adı Gopher'dir.Bir kelime Fransızca bir çeşit ballı pastanın adı olan Gaufre sözünden türetilmiştir.Güney Asya, Afrika, Madagaskar ve Hint Okyanusu'ndaki diğer adalarda, Güney Amerika'da ve Galapagos adalarında da başka kara tosbağası türleri vardır.
-------------------------------------------------------------
YAŞAYIŞ
Tosbağalar kumlu yerlerde, ağaçlık kesimlerde veya kayaların arasında yaşarlar.Gündüzleri faaldirler ve hareketleri genellikle yavaştır.Ama bazen kısa mesafeleri aşarken saatte 3 kilometre hıza eriştikleri de görülür.Bu dört ayaklılardan çoğunun hızıyla kıyaslandığı zaman ağır gibi gözükür.Ama aslında insanın yürüme hızına yakındır.Ve bizim normal olarak tosbağanın sürati saydığımız hızdan da fazladır.Tosbağanın davranışı çevresindeki havanın ısısına bağlıdır.Hayvanın hareketleri sıcak havada daha hızlanır, ne varki tosbağa da diğer sürüngenler gibi fazla ısıya dayanamaz.Tosbağalar her gün bir süre güneşlenir.Ilık bölgelerdeki bahçe tosbağaları ekimden marta kadar kış uykusuna yatar.Yumuşak toprağa ya da ölü bitkilerin altına kendilerini gömmeden önce bir süre de aç otururlar.
-------------------------------------------------------------
BESİN
Bir zamanlar, ufak tosbağaların böcekler ve salyangozlarla beslendikleri inancı yaygındı.Bu yüzden, hiç olmazsa İngiltere'de insanlar bahçelerinde beslemek için tosbağalar getirirlerdi.Bu fikir henüz tam anlamıyla da ortadan kalkmış değildir.Bunların bahçelerdeki bazı böcekleri yediği doğru olabilir.Ama bir tosbağanın bahçede yeni filizlenmiş fidelerin oluşturduğu bir tarhın üzerinde ilerleyişini görenler bu hayvanın tamamiyle ya da hemen hemen sadece otçul olduğuna kolayca inanırlar.Tosbağa fideler, sulu yapraklar, çiçekler ve düşmüş meyvalar gibi alçaktaki besinleri yer.Ancak arada sırada böcek de kapar.
-------------------------------------------------------------
ÜREME
Erkek ve dişi tosbağalar birbirlerine benzerler.Ama türlerin çoğunda biçimler arasında hafif bir fark vardır.Hermann tosbağasında kabuğun alt kısmı dişide yassı, erkekte iç bükeydir.İberya tosbağasında dişide kuyruk levhası yassı, erkekte kıvrıktır.Ayrılığı belirten diğer bir işaret de şudur: Çiftleşme durumunda erkek dişinin yanına tos vurur ve o arada da hafif, ıslığa benzer bir ses çıkarır.Erkek bahçe tosbağaları, etrafta dişi olmadığı zaman bahçede oturan insanların ayaklarına ya da iskemlelerin bacaklarına tos vurur.Dişi yumuşak toprakta kazdığı çukura 3.75 santim çapında, küre biçimi, beyazımsı 4-12 yumurta bırakır.Yavrular 3-4 ay sonra yumurtalardan çıkarlar.
-------------------------------------------------------------
ÖMÜRLERİ
Tosbağaların ne kadar uzun yaşadığını öğrenmenin güvenilir yolu bu hayvanları evde beslemek olmuştur.En uzun yaşayan dev bir tosbağa hakkındaki en güvenilir kayıt Marion'un tosbağasıyla ilgilidir, Marion de Fresne, Tosbağayı erginliğe eriştikten sonra 1766'da Mauritius'a götürmüştü.1810'da İngilizler bu adayı ele geçirdiler.Tosbağa 1918'e kadar topcu kışlasında yaşamaya devam etti.Yani hiç olmazsa 152 yaşındaydı.Belki de 180'indeydi hatta daha da yaşlıydı.Diğer ünlü bir dev de Tonga tosbağasıdır.Bunu Kaptan James Cook 1774'de hayvan oldukça ileri bir yaştayken getirmişti.Yalnız bu tosbağa konusunda bazı şüpheli noktalar vardır.Bunun sebebi de Tonga'da her şeyin sözle yapılması, yazılı kağıtlar olmamasıdır.Ama şimdiki tosbağanın Kaptan Cook'un getirdiği hayvan olmaması için de görünür sebep yoktur.​