- Konum
- Antalya
-
- Üyelik Tarihi
- 19 Kas 2012
-
- Mesajlar
- 889
-
- MFC Puanı
- 25
Trabzon
Tarihi
Trabzon çok eski bir yerleşim merkezidir. İlk sâkinleri Orta Asyadan gelen Turan Türklerinden Tibarenler ve Elizonlardır. Trabzon, Hitit İmparatorluğunun sınırları dışında kalmıştır. İyonlular Sinoptan Trabzona gelerek Türk asıllı Turanlılara bağlı Tibarenlerin elinden Trabzonu alarak Karadenizde işlek bir ticâret merkezi ve limanı kurdular. M.Ö. 6. asırda Persler bu bölgeyi ele geçirdiler. Makedonya Kralı İskender, İranı (Persleri) yenerek bütün Anadolu ve İranı krallığına kattıysa da Trabzonu ele geçiremedi. Makedonya Kralı İskenderin ölümünden sonra imparatorluğu komutanları arasında bölündü. Bu esnâda Trabzonda Kuzey Karadeniz ve Kırımı içine alan Pontus Krallığı kuruldu.
Pontus Krallığı Yunanca konuşan ve Yunan kültürü içinde erimiş Pers asıllı kralların idâre ettiği bir krallıktı. M.Ö. 750 senelerinde kurulan bu krallığı iç savaşlar zayıflattı. Mitridates karışıklığı adıyla târihe geçen bu savaşlara Roma İmparatorluğu da Seledat, Luka ve Lumbos isimli üç komutan emrinde büyük bir ordu gönderdi. Bu komutanlar karışıklıkları bastırıp sonra da bu krallığı işgâl ederek Romaya kattılar. Roma İmparatorluğu M.S. 395te ikiye bölününce Trabzonda Anadolu gibi Doğu Roma (Bizans)nın payına düştü. M.S. 2. asırda İmparator Hadrianus ve 6. asırda Justinianus Trabzon şehrini ve limanını îmâr ettiler ve su kemerlerini yaptırdılar. Bizans devrinde İslâm orduları Trabzonu feth için geldilerse de Trabzonu alamadılar. Bizans devrinde Sâsânî ve Türk akınlarında da Trabzon alınamadı.
Haçlı Seferlerinde Lâtinler Bizanslıları İstanbuldan kovunca, İznike geçici olarak sığınan Bizanslılar, Trabzonda da İkinci Bizans İmparatorluğunu kurdular. On üçüncü asırda genişleyip bütün Karadenize yayıldılar. Sonraları gittikçe küçülerek sâdece Trabzon şehri ve civarında kaldılar.
İmparator Hanedanı olan Komnenuslar, 1057-1059 ve 1081-1185 arasında 106 yıl Bizans tahtında, 246 yıl da Trabzonda saltanat sürdüler. Bu arada 1222-1235 yılları arasında Gidos, 1340-1342 yılları arasında da Paleologos hanedanları Trabzonda iktidar oldular. Fakat 257 yıl boyunca Trabzon Bizans İmparatorluğu tam bağımsız olmayıp, Anadolu Selçuklularına, Moğollara, Akkoyunlulara, 1456da Osmanlılara vergi ve asker vererek tâbi oldular.
Sultan İzzeddîn Keykavus, Trabzon İmparatoru Birinci Alexiusu yenip esir aldı. Sultan İzzeddîn Keykavusun kardeşi Sultan Alâeddîn Keykubâd Maçkayı fethetti. Trabzon Kalesini kuşattı. Türk askerleri burçlara tırmanmışken çıkan şiddetli bir fırtınayla bu kuşatma neticesiz kaldı. Trabzon İmparatoru her sene vergi vermeyi ve Selçuklu Sultanı istediği zaman teçhizatlı bin asker göndermeyi kabul etti.
Trabzonun yalçın ve sarp dağ silsilesiyle İç Anadoludan ayrılması ve Trabzon Kalesinin savunmaya müsâit oluşu sebebiyle Selçuklular bu şehri alamadılar. Böylece Trabzon fethi 400 sene gecikmiş oldu.Selçuklu komutanlarından Emir Ahmed emrindeki Emir Yâkub ve Îsâ Bön, Çoruh havzası ve bütün Doğu Karadeniz bölgesini feth etmişlerdir. Târihçi AnnaComnenaya göre Trabzonu da fethetmişlerse de sonradan Theodoros Gabras Trabzonu geri almıştır.
Bundan sonra İlhanlılara, Timurlulara, Akkoyunlulara vergi veren Trabzon, Fâtih Sultan Mehmed Han devrinde Osmanlı Devletiyle karşı karşıya geldi. Osmanlı Devletinin rakibi olan Akkoyunlular, kız alarak akrabâ oldukları Trabzon Rum İmparatorlarını koruyorlardı. 1352de İmparator Üçüncü Alexiusun kızı Prenses Maria AnnaDespina, Akkoyunlu şehzâdesi Fahreddîn Kutlu Beyle, bu prensesin 3 kız kardeşi de 3 Türk şehzâdesiyle evlendi. İmparator Dördüncü Alexius ise bir kızını Karakoyunlu Türk Sultanı Cihan Şaha, diğerini Bizans İmparatoru Sekizinci İoannes Paleologosa vermişti. İmparator Dördüncü İoannes de kızı Despina Yekatherina Thendorayı Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan Beyle evlendirdi.
Fâtih Sultan Mehmed Han zahmetli bir kara ve deniz seferinden sonra, 26 Ekim 1461de Trabzonu fethetti. Muhasara 40 gün sürdü. Amiral Kâzım Bey, Doğu Karadenizi korumak için Trabzonda bırakıldı.
Fâtih Sultan Mehmed Han, Trabzon Bizans İmparatoru Komnenusu İstanbul, Edirne ve sonra da Sereze sürdü. Kendisine bir mâlikâne verdi. Fakat Komnenus, Fâtihin rakibiUzun Hasan ile mektuplaşıp, Osmanlı Devleti aleyhine çalışınca İstanbulda İmparator İkinci David ile 4 oğlu ve 1 yeğeni îdâm edildiler.
Trabzonda bir müddet kalan Fâtih, Sinop fâtihi Hızır Beyi vâli olarak bıraktı. Trabzonda daha sonra Hayreddîn Paşa, Zağnos Paşa, Ali Bey ve Mahmûd Paşa vâlilik yaptılar. Altıncı vâli Yavuzdur.
Yavuz Selimin 20 yıl sancakbeyliği zamânında Trabzon tamâmen bir Türk şehri oldu. Kültür ve sanat eserleriyle donatıldı. Yavuzun oğlu Kânûnî Trabzonda doğdu ve çocukluğunu burada geçirdi. Trabzon bir beylerbeylik yâni eyâlet merkezi oldu. Bu beylerbeyliğin tek merkez sancağı (vilâyeti) vardı.
Fâtihin İstanbuldan sonra ikinci yıktığı Bizans İmparatorluğu Trabzondur. Trabzon, Türklerin Anadolu topraklarında fethettikleri sonuncu şehirdir. Böylece Doğu Roma tamâmen silinmiştir. Bütün Anadolu Türk hâkimiyeti altına girmiştir.
Birinci Dünyâ Harbinde Ruslar 1916da Trabzonu işgâl ettiler. Bu işgâl bir sene sürdü. İşgâl sırasında ve sonra Rum ve Ermeniler çok zulüm yaptılar. Köy ve kasabaları yaktılar. Trabzonlular direnişe geçtiler. Değirmendere yoluyla Ermeni ve Rumları yendiler. 25 Şubat 1918de imzâlanan Brest-Litovsk Antlaşması ile Trabzon yeniden Türk hâkimiyetine geçti.
Trabzonlular Millî Mücâdelede (İstiklâl Harbi) büyük hizmetler verdiler. Cumhûriyetin îlânından sonra Trabzon kendi adını taşıyan ilin merkezi oldu.
Tarihi
Trabzon çok eski bir yerleşim merkezidir. İlk sâkinleri Orta Asyadan gelen Turan Türklerinden Tibarenler ve Elizonlardır. Trabzon, Hitit İmparatorluğunun sınırları dışında kalmıştır. İyonlular Sinoptan Trabzona gelerek Türk asıllı Turanlılara bağlı Tibarenlerin elinden Trabzonu alarak Karadenizde işlek bir ticâret merkezi ve limanı kurdular. M.Ö. 6. asırda Persler bu bölgeyi ele geçirdiler. Makedonya Kralı İskender, İranı (Persleri) yenerek bütün Anadolu ve İranı krallığına kattıysa da Trabzonu ele geçiremedi. Makedonya Kralı İskenderin ölümünden sonra imparatorluğu komutanları arasında bölündü. Bu esnâda Trabzonda Kuzey Karadeniz ve Kırımı içine alan Pontus Krallığı kuruldu.
Pontus Krallığı Yunanca konuşan ve Yunan kültürü içinde erimiş Pers asıllı kralların idâre ettiği bir krallıktı. M.Ö. 750 senelerinde kurulan bu krallığı iç savaşlar zayıflattı. Mitridates karışıklığı adıyla târihe geçen bu savaşlara Roma İmparatorluğu da Seledat, Luka ve Lumbos isimli üç komutan emrinde büyük bir ordu gönderdi. Bu komutanlar karışıklıkları bastırıp sonra da bu krallığı işgâl ederek Romaya kattılar. Roma İmparatorluğu M.S. 395te ikiye bölününce Trabzonda Anadolu gibi Doğu Roma (Bizans)nın payına düştü. M.S. 2. asırda İmparator Hadrianus ve 6. asırda Justinianus Trabzon şehrini ve limanını îmâr ettiler ve su kemerlerini yaptırdılar. Bizans devrinde İslâm orduları Trabzonu feth için geldilerse de Trabzonu alamadılar. Bizans devrinde Sâsânî ve Türk akınlarında da Trabzon alınamadı.
Haçlı Seferlerinde Lâtinler Bizanslıları İstanbuldan kovunca, İznike geçici olarak sığınan Bizanslılar, Trabzonda da İkinci Bizans İmparatorluğunu kurdular. On üçüncü asırda genişleyip bütün Karadenize yayıldılar. Sonraları gittikçe küçülerek sâdece Trabzon şehri ve civarında kaldılar.
İmparator Hanedanı olan Komnenuslar, 1057-1059 ve 1081-1185 arasında 106 yıl Bizans tahtında, 246 yıl da Trabzonda saltanat sürdüler. Bu arada 1222-1235 yılları arasında Gidos, 1340-1342 yılları arasında da Paleologos hanedanları Trabzonda iktidar oldular. Fakat 257 yıl boyunca Trabzon Bizans İmparatorluğu tam bağımsız olmayıp, Anadolu Selçuklularına, Moğollara, Akkoyunlulara, 1456da Osmanlılara vergi ve asker vererek tâbi oldular.
Sultan İzzeddîn Keykavus, Trabzon İmparatoru Birinci Alexiusu yenip esir aldı. Sultan İzzeddîn Keykavusun kardeşi Sultan Alâeddîn Keykubâd Maçkayı fethetti. Trabzon Kalesini kuşattı. Türk askerleri burçlara tırmanmışken çıkan şiddetli bir fırtınayla bu kuşatma neticesiz kaldı. Trabzon İmparatoru her sene vergi vermeyi ve Selçuklu Sultanı istediği zaman teçhizatlı bin asker göndermeyi kabul etti.
Trabzonun yalçın ve sarp dağ silsilesiyle İç Anadoludan ayrılması ve Trabzon Kalesinin savunmaya müsâit oluşu sebebiyle Selçuklular bu şehri alamadılar. Böylece Trabzon fethi 400 sene gecikmiş oldu.Selçuklu komutanlarından Emir Ahmed emrindeki Emir Yâkub ve Îsâ Bön, Çoruh havzası ve bütün Doğu Karadeniz bölgesini feth etmişlerdir. Târihçi AnnaComnenaya göre Trabzonu da fethetmişlerse de sonradan Theodoros Gabras Trabzonu geri almıştır.
Bundan sonra İlhanlılara, Timurlulara, Akkoyunlulara vergi veren Trabzon, Fâtih Sultan Mehmed Han devrinde Osmanlı Devletiyle karşı karşıya geldi. Osmanlı Devletinin rakibi olan Akkoyunlular, kız alarak akrabâ oldukları Trabzon Rum İmparatorlarını koruyorlardı. 1352de İmparator Üçüncü Alexiusun kızı Prenses Maria AnnaDespina, Akkoyunlu şehzâdesi Fahreddîn Kutlu Beyle, bu prensesin 3 kız kardeşi de 3 Türk şehzâdesiyle evlendi. İmparator Dördüncü Alexius ise bir kızını Karakoyunlu Türk Sultanı Cihan Şaha, diğerini Bizans İmparatoru Sekizinci İoannes Paleologosa vermişti. İmparator Dördüncü İoannes de kızı Despina Yekatherina Thendorayı Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan Beyle evlendirdi.
Fâtih Sultan Mehmed Han zahmetli bir kara ve deniz seferinden sonra, 26 Ekim 1461de Trabzonu fethetti. Muhasara 40 gün sürdü. Amiral Kâzım Bey, Doğu Karadenizi korumak için Trabzonda bırakıldı.
Fâtih Sultan Mehmed Han, Trabzon Bizans İmparatoru Komnenusu İstanbul, Edirne ve sonra da Sereze sürdü. Kendisine bir mâlikâne verdi. Fakat Komnenus, Fâtihin rakibiUzun Hasan ile mektuplaşıp, Osmanlı Devleti aleyhine çalışınca İstanbulda İmparator İkinci David ile 4 oğlu ve 1 yeğeni îdâm edildiler.
Trabzonda bir müddet kalan Fâtih, Sinop fâtihi Hızır Beyi vâli olarak bıraktı. Trabzonda daha sonra Hayreddîn Paşa, Zağnos Paşa, Ali Bey ve Mahmûd Paşa vâlilik yaptılar. Altıncı vâli Yavuzdur.
Yavuz Selimin 20 yıl sancakbeyliği zamânında Trabzon tamâmen bir Türk şehri oldu. Kültür ve sanat eserleriyle donatıldı. Yavuzun oğlu Kânûnî Trabzonda doğdu ve çocukluğunu burada geçirdi. Trabzon bir beylerbeylik yâni eyâlet merkezi oldu. Bu beylerbeyliğin tek merkez sancağı (vilâyeti) vardı.
Fâtihin İstanbuldan sonra ikinci yıktığı Bizans İmparatorluğu Trabzondur. Trabzon, Türklerin Anadolu topraklarında fethettikleri sonuncu şehirdir. Böylece Doğu Roma tamâmen silinmiştir. Bütün Anadolu Türk hâkimiyeti altına girmiştir.
Birinci Dünyâ Harbinde Ruslar 1916da Trabzonu işgâl ettiler. Bu işgâl bir sene sürdü. İşgâl sırasında ve sonra Rum ve Ermeniler çok zulüm yaptılar. Köy ve kasabaları yaktılar. Trabzonlular direnişe geçtiler. Değirmendere yoluyla Ermeni ve Rumları yendiler. 25 Şubat 1918de imzâlanan Brest-Litovsk Antlaşması ile Trabzon yeniden Türk hâkimiyetine geçti.
Trabzonlular Millî Mücâdelede (İstiklâl Harbi) büyük hizmetler verdiler. Cumhûriyetin îlânından sonra Trabzon kendi adını taşıyan ilin merkezi oldu.