-
- Üyelik Tarihi
- 2 Ağu 2016
-
- Mesajlar
- 11,694
-
- MFC Puanı
- -894
Şürele (Tatarca: Шүрәле veya Şüräle, Rusça: Шурале) Tatar ve Başkurt mitolojisinde ve halk kültüründe yarım cin, ormanın ruhudur. Değişik şivelerde Şüreli, Şurala, Çurala, Çürele olarak da bilinir.
Şürele sözcüğü büyük bir ihtimalle tanrının eski isminden kaynaklanıyor. Tatarlarda tek gözlü, tek kollu, tek bacaklı bir erkek olarak tasvir edilir. Ormanlarda dolanır. Vücudu kıllı ve her yanı tırnaklarla kaplıdır. Alnının ortasında tek boynuzu olduğu söylenir. Şürele avcılık yapar, karısı ve çocukları vardır. Ormanda yolunu kaybedenleri iyice şaşırtıp en kuytu köşelere götürürler. Güneş doğarken veya batarken görünebilir. O, orman yolunda insanın karşısına çıkar ve yolu şaşırdığını söyleyip ağlar, yardım ister. Yardım etmeye çalışan insanoğlunu da ormanın hiç bilinmeyen köşesine götürür, fakat ormana yalnız gelmeyen veya yanında köpek olan birinin yolunu asla kesmez. Bu yaratığın ilginç bir alışkanlığı vardır: Kendisi soru sormayı sevse de hiçbir zaman ona sorulan soruları yanıtlamaz. Parmakları, ağaç budakları gibi eğri büğrü ve tüysüzdür ve yaşadığı sürece parmaklarını birkaç kere değiştirir. Çok hızlı koşar ve gövdesi de ağaca benzediği için ağaçlar arasından fark edilmez. Sudan çok korktuğu için ondan kurtulmak isteyen bir insanın akarsuya doğru koşması gerekir.
Mişar Tatarları Şürele'nin bir nevi kötü ruh olduğunu sanırlar. Diğer Türk halklarının mitolojisinde mesela Çuvaşlarda Şürele Arsuri, Batı Sibirya Tatarlarında ise Pitsen olarak adlandırılır. Şürele terimi Ural-Volga Bölgesinde yaşayan halklar arasında yaygındır.
Günümüzde Şürelenin tanınmış olmasının nedenleri nedir acaba? Ünlü Tatar halk şairi Gabdullah Tukay efsaneler ve destanlara dayanarak bu mitolojik karakter hakkında bir masal kaleme aldı. Bu masalı her Tatar çocuğu bilir.
Tukayın Şürele masalı ressam, besteci, koreograf, heykeltraşlara ilham kaynağını vermiştir.
Tataristan Devlet Opera ve Bale Tiyatrosunda Şürele isimli bale başarıyla sahnelendi. Tüm bale dünyasında ün kazanmış bu bale hikayesi, büyüleyici müziği ve Avrupa okulu koreografisi ile dünyanın dört bir köşesinde izleyicilerin kalbini fethetti.
Tataristanın başkenti Kazanda Şürelenin Sırları isimli bir bronz heykel dikildi. Heykel, masalın ana karakterleri olan oduncu Batır ve Şürelenin kütük üzerinde oturduklarını gösteriyor.
Heykelin açılış töreni sırasında Kazan tarihinin efsaneler, sırlar ve iyi masallarla dolu olduğu, heykeltraşların Kazanlılara Şürelenin Sırları anıtını hediye etmekten memnun oldukları ifade edildi. Ayrıca anıt masalın yazarı Gabdullah Tukayın doğumunun 125. yıldönümü münasebetiyle yapılan kutlamalar sırasında dikildi. Böylece masallarıyla bir sürü kuşağın büyüdüğü ünlü yazarın hatrı ölümsüzleştirilmiş oldu.
Heykelin yanına yaklaşan herkese mutluluk ve güzel ruh halini verdiğine inanılır.