• Web sitemizin içeriğine ve tüm hizmetlerimize erişim sağlamak için Web sitemize kayıt olmalı ya da giriş yapmalısınız. Web sitemize üye olmak tamamen ücretsizdir.
  • Sohbetokey.com ile canlı okey oynamaya ne dersin? Hem sohbet et, hem mobil okey oyna!
  • Soru mu? Sorun mu? ''Bir Sorum Var?'' sistemimiz aktiftir. Paylaşın beraber çözüm üretelim.

Silphium Bitkisi

DarkWoman

MFC Üyesi
Üyelik Tarihi
27 Kas 2019
Konular
5,318
Mesajlar
11,488
MFC Puanı
66,370
Kayıp Bitki Silphium
2(26).jpg
Yazar: Aynur Civelek

Ferula ailesiinden, Genus Umbelliferae.
Latince sirce, laser, laserpitium, or lasarpicium’dur.
Grekçe σιλϕιον (silphion), bazı kaynaklarda opos ve kaulos isimlerinin de kullanıldığı görülmektedir. Kaulos, dal; silphion ise reçinedir.

Silphium’un Bronz Çağı’ndan itibaren Libya’dan ithal edildiği ve Girit’te de olduğu düşünülmektedir. Sir Arthur Evans, Girit’teki Knossos’ta bulunan M.Ö.2000’lere ait yazıtlarda silphiumun geçtiğini bildirmektedir. Theralılar’a göre “silphium bitkisi”, Kyrene’nin kuruluşundan 7 yıl önce görülmüştür (M.Ö.638’de) ve bunun, Libya’daki ilk “Theralı uygulama” olduğu düşünülmektedir.

image.jpeg

M.Ö.6. yüzyılda, Solon’un şiirlerinde konu edilmiştir. Ünlü tarihçi Herodotos (M.Ö.484-430/420) Historia (Tarih) isimli eserinde, Libyalılar’ı anlatırken “Bunların komşuları Giligam’lılardır … yalı boyunda Menelaos Limanı ve Aziris vardır, Kyreneliler orada da oturmuşlardır. Silphium tarlaları buradan başlar ve Platea Adası’ndan Syrtis’e kadar uzanır” ve yine başka bir kısımda: “Gen orada Silphium tarlalarında gelincik bulunur…” demektedir.

image.jpeg



Kyrene’deki silphium ticaretini gösteren en güzel eserlerden biri, “Arkesilaos kasesi”dir (M.Ö.560-550). Kasenin içinde Kral Arkesilaos II oturuken, karşısında işçiler ise çuvallara doldurdukları silphium bitkilerini tartmakta ya da bir kenara istiflerken görülmektedir.

Grekler, bu bitkinin Apollon’un bir hediyesi olduğuna inanmışlardır. Mısırlılar ve Romalılar ise, bu bitkiyi aşk ve seksüellikle ilişkilendirmişlerdir. Mısır’da “Ib” olarak bilinen sembol kalp ile ilişkilidir ve silphium bitkisinin tohumlarının kalp biçiminde olduğu görülmektedir. Başta Hellas ve Roma olmak üzere, bütün Akdeniz kıyılarında sıklıkla kullanılan bir bitki olmuştur. Tarımı yapılmamış; M.S.1. yüzyılda soyu tükenmiştir. Plinius, silphium’un değerinin gümüşle ölçüldüğünü belirtmektedir. Soyu tükendikten sonra Asia’da alternatifi olarak, diğer bir aromatik bitki “Asafoetida” kullanılmıştır.


image.jpeg

Hippokrates (M.Ö.460-370), silphiumun İonia ve Peloponnessos’ta çok sefer yetiştirilmeye çalışıldığından fakat bunun mümkün olmadığından söz etmektedir. Botaniğin babası Theophrastos (M.Ö.371-287) Historia Plantarum’da, Plinius (M.S.23-79) Naturalis Historia’da bu bitkiden söz etmişler ve silphiumu ferula, thapsia, and narthex’ten özellikle ayırmışlardır. Strabon, Theoprastos ve Plinius, yarı çöl olan Kuzey Afrika kıyılarında Kyrene’de bu bitkinin yetiştiğinden söz ederler.


silphium.jpg



Kyrene ekonomisi açısından çok önemli olan silphiumun yaygın biçimde ticaretinin yapıldığı bilinmektedir. Özellikle antik Kyrene kenti sikkelerinde sıklıkla betimlendiği ve kentin simgesi olarak kullanıldığı dikkati çekmektedir. Koyunları ve keçileri beslemekte sıklıkla kullanıldığından söz edilmektedir. Plinius, bilinen son silphium bitkisinin İmparator Nero’ya hediye edildiğini bildirmektedir.

Cato (M.Ö.95- M.S.46) ve Columella (M.S.4-70), ziraatte bu bitkinin kullanımından söz etmektedirler. Romalı tarihçi Arrianus (M.S.86/89 - 146/160), Büyük Alenksandros’un M.Ö. geç 4. yüzyılda Asia’ya olan seferi sırasında, Afganistan’da Hindu Kush Dağları’ndan, bu bitkiden haberdar olduğunu bildirmektedir. Apicius (M.S.1. yüzyıl) tarafından, yemeklerde kullanıldığını anlatırken, kitabında 96 kez silphion ya da laserpicium isminin geçtiği görülmektedir.


silphium%20tohumlar%C4%B1.jpg


Plinius, Dioscorides, Galenus silphionun tıpta kullanımından söz etmişlerdir. Menstruasyon döngüsünde ve doğum kontrolünde kullanıldığı bilinmektedir. Bitkinin kalp biçimli tohumları ve rahime benzeyen biçimi de konu ile ilişkili olarak dikkat çekicidir. Plinius’a göre, silphiumdan elde edilen laser adı verilen su kadınlarda, menstrual döngüyü arttırmak için bir şarabın içinde, yumuşak bir yün ile birlikte verilir. Balmumu ile karıştırılıp, ayak nasırlarında kullanılır. Nohut ile suda karıştırılıp diüretik olarak kullanılır.

Plinius’un laser başlığı altında, sağlık için daha birçok kullanımı anlatılmaktadır. Pergamonlu (Bergamalı) Galenus (M.S.130-210) ve Anazarboslu (Adana) Dioscorides (M.S.40-90) silphium’dan söz etmişlerdir.

Ayrıca yine Kyrene’de parfüm üretiminde kullanıldığı, Mısırlılar’ın bu Libya parfümünü çeşitli törenlerinde kullandığı bildirilmektedir.


Abstract

Silphium was an important plant/specie in history. Egyptians and Minoans had specific glyphs to represent the silphium plant. Silphium plant grown along the Libyan coasts. In the final decade of the 6th century BC. The colony started to manufacture its own coin using as standard the coins of Athens, Sparta and Corinth. Between the fifth and the fourth centuries BC, the silphium plant was the emblem of the city. The Greeks considered silphium as a gift from the god Apollon. Early Greek and Roman physicians, such as Hippocrates, Galenus and Dioscorides knew about the “juice of Cyrenaica”. Silphium plant was used in medicine, perfume and food in ancient times.
 
Üst