Kendirgiller familyasından bir bitkidir. Ormanların kuytu köşelerinde kendiliğinden yetişir. Boyları 2 - 3 metreyi bulur. Şerbetçiotu biracılıkta ve hekimlikte kullanılır. Kozalak biçiminde meyvaları vardır. Bitkinin gövdeleri ince, tırmanıcı, sarılıcı ve üzeri sert tüylerle örtülüdür. Yapraklar karşılıklı, uzun saplı ve yürek şeklindedir. Yaprakların da üst yüzeyleri sert tüylüdür. Kırmızımsı yeşil renkli ince ve sert gövdesi, neyi bulursa ona sarılıp uzar; ama yaz sonunda yapraklarıyla birlikte ölür. Ertesi yıl aynı kökten yeni sürgünleri çıkar.
Asmanınkileri andıran yaprakları uzun saplı, 3-5 parçalı, iri, karşılıklı dizili, kenarları dişli, normal yeşil renkli ve kalp biçiminde olur. Yaz sonunda açan kozalakçığa benzeyen sarımsı yeşil renkli dişi çiçek tomurcuklan olgunlaşınca irileşir ve kağıdımsı bürgülere dönüşür. Bitkinin erkek çiçekleri ayrı bitkide açar. Şerbetçiotu bitkisi tohumuyla, kökleri bölünerek ya da genç sürgünleri ilkbaharda sökülüp ayrı yere dikilerek çoğaltılır.
Erkek çiçekler yeşilimsi sarı renklerde ve bileşik salkım durumunda, dişi çiçeklerse yuvarlak kozalaklar halinde toplanmışlardır. Dişi çiçeklerin etrafında brakte ve brakteol denilen geniş, oval taşıyıcı yapraklar ve bunların üzerinde de salgı tüyleri bulunur. Halen memleketimizde, Bilecik-Bursa havalisinde bu dişi çiçek durumlarını elde etmek için geniş çapta ekimi sürdürülmektedir. Biraçiçeği, Mayaotu olarak da bilinir.
Bitkinin sarımsı-yeşil kozalak görünümündeki dişi çiçek durumları kullanılır. Dişi durumlar ağustos ayında toplanır ve gölgede kurutulur. Uçucu yağlar, acı maddeler, reçineler, mum, tanen taşırlar. Az dozlarda iştah açıcı, idrar arttırıcı, yatıştırıcı etkilere sahiptir. Fazla alınırsa bulantı ve kusma yapar. Halen bira imalinde kullanılmaktadır.
Yetiştirildiği yerler
Vatanının Doğu Akdeniz ülkeleri olduğu tahmin edilen bitki, bira endüstrisi için Avrupada geniş ölçüde tarımı yapılan bitki, ülkemizde aynı amaçla Bilecik ve Bursa yörelerinde üretilmekte, ayrıca Kuzey Anadoluda kendi kendine doğada yetişen şerbetçiotu örnekleri seyrek de olsa görülmektedir.
Toplanması saklanması
Eylül ve Ekim aylarında toplanan kozaklar havadar ve kuru yerlerde kurutulduktan sonra kaldırılır. Şerbetçiot pulcukları daha yoğun reçine içerdiğinden bazen sadece bu pulları yapraklarından ayrılarak elenir ve kullanılır.
Bilinen bileşimi
Şerbetçiotu bitkisi uçucu yağ, acı maddeler (humilon, lupulon), reçine, tanen ve mum içerir. Dişi çiçekleri strobili lupuli adlı bir maddeyi oluşturur. Bu madde en az 1200 yıldan beri bira yapımında kullanılmaktadır.
Şerbetçi otunun faydaları
Özellikle göğüsleri büyütücü etkisiyle bayanlar tarafından bu amaç için sıklıkla tercih edilir. İştahı açıcı etkisi vardır.
Uykusuzluğu giderir. İdrar söktürerek, vücutta bulunan ödemin atılmasını sağlamaktadır.
Kanı temizler.Sinirleri yatıştırır. Sinir sistemini onarır.
Vücuda kuvvet verir.
Midedeki ağrıları giderici özelliği vardır.
Bayanların, adet düzensizliklerini gidermektedir.
Romatizma ağrılarını ve böbrek sancılarını azaltır.
Asmanınkileri andıran yaprakları uzun saplı, 3-5 parçalı, iri, karşılıklı dizili, kenarları dişli, normal yeşil renkli ve kalp biçiminde olur. Yaz sonunda açan kozalakçığa benzeyen sarımsı yeşil renkli dişi çiçek tomurcuklan olgunlaşınca irileşir ve kağıdımsı bürgülere dönüşür. Bitkinin erkek çiçekleri ayrı bitkide açar. Şerbetçiotu bitkisi tohumuyla, kökleri bölünerek ya da genç sürgünleri ilkbaharda sökülüp ayrı yere dikilerek çoğaltılır.
Erkek çiçekler yeşilimsi sarı renklerde ve bileşik salkım durumunda, dişi çiçeklerse yuvarlak kozalaklar halinde toplanmışlardır. Dişi çiçeklerin etrafında brakte ve brakteol denilen geniş, oval taşıyıcı yapraklar ve bunların üzerinde de salgı tüyleri bulunur. Halen memleketimizde, Bilecik-Bursa havalisinde bu dişi çiçek durumlarını elde etmek için geniş çapta ekimi sürdürülmektedir. Biraçiçeği, Mayaotu olarak da bilinir.
Bitkinin sarımsı-yeşil kozalak görünümündeki dişi çiçek durumları kullanılır. Dişi durumlar ağustos ayında toplanır ve gölgede kurutulur. Uçucu yağlar, acı maddeler, reçineler, mum, tanen taşırlar. Az dozlarda iştah açıcı, idrar arttırıcı, yatıştırıcı etkilere sahiptir. Fazla alınırsa bulantı ve kusma yapar. Halen bira imalinde kullanılmaktadır.
Yetiştirildiği yerler
Vatanının Doğu Akdeniz ülkeleri olduğu tahmin edilen bitki, bira endüstrisi için Avrupada geniş ölçüde tarımı yapılan bitki, ülkemizde aynı amaçla Bilecik ve Bursa yörelerinde üretilmekte, ayrıca Kuzey Anadoluda kendi kendine doğada yetişen şerbetçiotu örnekleri seyrek de olsa görülmektedir.
Toplanması saklanması
Eylül ve Ekim aylarında toplanan kozaklar havadar ve kuru yerlerde kurutulduktan sonra kaldırılır. Şerbetçiot pulcukları daha yoğun reçine içerdiğinden bazen sadece bu pulları yapraklarından ayrılarak elenir ve kullanılır.
Bilinen bileşimi
Şerbetçiotu bitkisi uçucu yağ, acı maddeler (humilon, lupulon), reçine, tanen ve mum içerir. Dişi çiçekleri strobili lupuli adlı bir maddeyi oluşturur. Bu madde en az 1200 yıldan beri bira yapımında kullanılmaktadır.
Şerbetçi otunun faydaları
Özellikle göğüsleri büyütücü etkisiyle bayanlar tarafından bu amaç için sıklıkla tercih edilir. İştahı açıcı etkisi vardır.
Uykusuzluğu giderir. İdrar söktürerek, vücutta bulunan ödemin atılmasını sağlamaktadır.
Kanı temizler.Sinirleri yatıştırır. Sinir sistemini onarır.
Vücuda kuvvet verir.
Midedeki ağrıları giderici özelliği vardır.
Bayanların, adet düzensizliklerini gidermektedir.
Romatizma ağrılarını ve böbrek sancılarını azaltır.