Selçuklular çoğunluğunu Oğuzların oluşturduğu Türk boylarından meydana gelmiştir. Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan; Suriye, Irak ve Maveraünnehr'i kapsayan geniş bir alanda yaşayan Selçukluların tarihçelerle sanat tarihçileri iki ayrı bölümde incelemişlerdir. Suriye, Irak, Kirman, Horosan ve Maveraünnehir'inde yerleşmiş Selçuklulara Büyük Selçuklular; Anadolu'dakilere de Anadolu Selçukluları denilmiştir.
Büyük Selçuklularla Anadolu Selçuklularının başta mimari olmak üzere halı, çini, ahşap ve maden işçiliğini kapsayan ilgi çekici sanatları vardır. Devlet kurmadan önce göçebe yaşayan Büyük Selçukluların başlangıçta belirgin bir sanatları yoktu.


İran'a yerleştikten sonra oradaki mimariyi görmüşler ve kendi öz sanatlarını oluşturmuşlardır. Kuşkusuz, Büyük Selçuklu sanatının en büyük olgusu Nizamülmülk'ün Bağdat'daki medresesidir. Bunu Nişapur, Tus medreseleri, Zevvane'de Mescid-i Cuma ve Gülpayegan izlemiştir. Büyük Selçuklu mimarisinin başlangıçdaki medrese, mescit, kervansaray gibi yapılar çini, maden, halı ve ahşap işleriyle bezenmeye başlamış, böylece Selçuklu sanatının ilk adımı atılmıştır. Anadolu'nun Türklere açılmasıyla beraber Selçuklular Artuklu, Danişmentli, Saltuklu ve Mengücükoğlullarıyla beraber başlangıç dönemi geçirmişlerdir. Anadolu Selçukluları siyasi ve sanatsal etkinliklerini 1200-1380 yılları arasında yaşamışlardır. Sanatlarına gerçek kimliğini kazandıran mimarinin yanı sıra küçük sanatların da büyük payı olmuştur. Konya Alaeddin Camisi, Niğde Alaeddin Camisi, Malatya Ulu Camisi, Malatya Ulu Camisi, Kayseri Huant Hatun Külliyesi, Hacı Ali Kılıç Camisi, Seraceddin Medresesi, Amasya Burmalı Minare, Bünyan Ulu Camisi, Sivas Gök Medrese ve Sivas Buruciye Medresesi Anadolu Selçuklularının en ilginç yapıtlarıdır. Bunların içerisi halı, çini, ahşap ve madeni eserlerle bezenmiş, böylece mimari daha da anlam kazanmıştır.

SELÇUKLU MADEN İŞÇİLİĞİ

Eski çağlardan günümüze dek insanoğlu maden ile ilgilenmiş, onu bazen gereksinim bazen süs ve bazen de savunma aracı olarak kullanmıştır. Selçuklular Orta Asya'nın maden işçiliğinden büyük ölçüde esinlemiştir. XI-XIII. Yüzyıla tarihlenen Selçuklu maden işleri değişik formları, malzemeleri ve bunların üzerine uygulanmış bezemeleriyle büyük bir çeşitlilik göstermişlerdir. Erken örnekleri Türkistan ve Kafkasya yörelerindeki kazılarda ele geçmiştir. Büyük çoğunluğu 1912-1914 yıllarında Irak, Suriye ve Anadolu'nun çeşitli yerlerinden toplanmışlardır. Büyük Selçukluların gelişmiş bir maden sanatı olduğunu günümüze gelebilen pek çok örnekte görmekteyiz. Değerli madenlerle, bakır alaşımlarından yapılan madeni eserlerde kakma, kazıma, kabartma, ve delik işi teknikleri yaygın biçimde kullanılmıştır. Maden ustalarının malzemeyi çok iyi tanıdıklarını, üzerlerinde uygulayacakları teknik ve bezemeyi de ona göre seçtiklerini günümüze ulaşan örnekler açıkça ortaya koymaktadır.