Her ne kadar Dünya çapında milyarlarca insanın aşılanmayı tercih etmesi sayesinde COVID-19 salgını büyük oranda yavaşlatılabilmiş olsa da halen aşıya erişimi olmayan veya aşılanmayı reddeden kişiler arasında devam eden salgın, yeni varyantların evrimine neden oluyor. Bunlardan en tehlikelisi, birçok ülkede baskın soy hattı haline gelen Delta varyantı adı verilen bir SARS-CoV-2 çeşidi. Bu varyantın çok daha bulaşıcı ve potansiyel olarak daha ölümcül; bu nedenle salgının gidişatı için önem arz ediyor.

Delta varyantı ilk olarak Hindistan'da keşfedildi ve o dönem, birden fazla "Endişe Verici Varyant"tan biri olarak sınıflandırıldı. Ancak diğer varyantlardan farklı olarak, çok daha kısa bir süre içinde önce Hindistan'da, sonra İngiltere'de yayıldı ve baskın mutant haline geldi. Şimdiyse onlarca ülkede salgın eforlarının altını oyma riski bulunuyor. Özellikle de aşılamanın daha yavaş olduğu veya aşı kararsızlığının daha yüksek olduğu yerlerde...

Delta Varyantı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Neden Endişe Verici?
Eski adıyla B.1.617.2, yeni adıyla Delta varyantı, bugüne kadar keşfedilen en bulaşıcı SARS-CoV-2 varyantıdır. Hem orijinal virüsten, hem de İngiltere'de daha önceden keşfedilen Alfa varyantından daha bulaşıcıdır. Uzmanlar, Delta varyantının bulaşıcılığının %50 oranında daha yüksek olabileceğini söylüyor; ancak bu konuda henüz görüş birliği bulunmuyor.[1]


Bazı diğer verilere göre Delta varyantı koronavirüs enfeksiyonu veya aşılanma sonrası vücudun ürettiği antikorlardan kaçmayı başarıyor olabilir. Hatta CDC'nin söylediğine göre, COVID-19'a karşı geliştirilen bazı monoklonal antikor tedavilerinin etkisini de azaltıyor olabilir.[2]

Epidemiyoloji ile ilgili diğer içerikler ›
Koronavirüs Salgını Sırasında Beslenme ve Sağlık Konusunda Yayılan Sahte İddialara İnanmayın!
SIR Modeli: Salgın Grafikleri Ne Anlama Geliyor? Salgın Eğrisini Nasıl Doğru Yorumlayabiliriz?
Oxford/AstraZeneca COVID-19 Aşısı Nasıl Oldu da Başlangıçta En Öndeyken, Sonradan Tökezledi? Aşının Klinik Deneylerinde Nasıl Doz Hatası Yapıldı?
Ayrıca Delta varyantının daha ağır bir hastalığa neden olduğunu gösteren bulgular da var.[3] İskoçya'da yapılan yeni bir çalışma, Delta varyantı bulaşan insanların hastanelik olma oranının, Alfa varyantından 2 kat daha fazla olduğunu buldu.[4] Ancak bu konudaki belirsizlikler de sürüyor.

Nerelerde Yayılıyor?
Şu ana kadar Delta varyantını tespit etmeyi başaran en az 80 ülke var.[5] Bu varyant, İngiltere ve Hindistan'da çoktan baskın varyant haline geldi ve bu iki ülkede Delta varyantı, vakaların %90'ına tek başına sebep oluyor.[6] 24 Haziran 2021 itibariyle Türkiye'de bu varyant 134 vakada tespit edildi; ancak gerçek sayıların bundan çok daha yüksek olması olası. Dr. Fahrettin Koca, bununla ilgili şöyle söyledi:[7]

Toplam 16 ilimizde görüldü. İllerde dağılımı giderek artmaya başladı. Ağırlıklı olarak İstanbul'da görüldü. 134 vakanın 82'si İstanbul'da, Düzce'de 18, Van'da 8, Ankara'da 4, İzmir'de 3, diğer illerimizde de 1-2 şeklinde olmak üzere toplam 16 ilimizde görüldü. Çok ciddi bir oranın olmadığını biliyoruz ama her geçen gün artabileceğinden endişe ediyoruz. Aşıların bu varyanta da etkili olduğunu biliyoruz. 2 dozla Delta varyantına daha güçlü etkinin olduğunu da biliyoruz.
ABD'de Nisan başında vakaların %0.1'i Delta varyantı iken, Mayıs başında bu oran %1.3'e, Haziran başında ise %9.5'e yükseldi. Haziran ortasında oranın %20.6 olduğu bildirildi. Bu, varyant üzerinde çok ciddi bir doğal seçilim baskısı olduğunu gösteriyor.

Eğer Aşılandıysam Endişelenmeli miyim?
Büyük oranda hayır. Şu anda aşıların büyük bir kısmının (özellikle de yakından takip edilen mRNA aşılarının) Delta varyantına karşı anlamlı ölçüde koruma sağladığını biliyoruz. Dolayısıyla 2 doz aşınızı olduysanız, endişelenmenize gerek yok; fakat önlemleri de temel düzeyde de olsa, sizi rahatsız etmeyecek şekilde uygulamaya devam etmenizi öneririz.


Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, Evrim Ağacı'nda çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır. Kreosus Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik... Daha fazla göster
Destek Ol
Yakın zamanda yayınlanan bir makale, Pfizer-BioNTech aşısının semptomlu Delta varyantı vakalarına karşı %88 oranında koruma sağladığı gösterildi. Bu, halihazırda aşının sağladığı %95 civarı koruma ile neredeyse aynı. Öte yandan tek doz aşı, orijinal SARS-CoV-2 virüsüne karşı %70 dolaylarında koruma sağlıyorken, Delta varyantına karşı sadece %33 koruma sağlıyor. Bu nedenle iki dozun da olunması önemli.

Delta varyantı ile ilgili problem, aşısız kişiler arasında hızla yayılabilecek olması. Bu, aşılıların da varyantla daha sık karşılaşmasına neden oluyor ve virüse evrimleşme fırsatı sunuyor. Bu nedenle aşısız kişilerin olduğu kalabalıklardan uzak durmanızı öneririz.

Delta Varyantı Yeni Bir Dalga Yaratacak mı?
Salgın, gücünü her geçen gün biraz daha yitiriyor. Her ne kadar Delta varyantı kısa bir sürede baskın varyant olabilecek güce sahip gibi gözükse de toplam vaka sayısını yukarı doğru iteleyip iteleyemeyeceği henüz kesin değil. Ancak aşılama yapılmayan bölgelerde yeni dalgalar oluşabilir ve bu sırada virüs evrimleşerek aşılara karşı da direnç kazanabilir (veya var olan aşı etkinliği azalabilir).

Neler Yapabilirim?
Çok basit: Aşılanmadıysanız, aşılanın. Aşılandıysanız, aşılanmamış kişileri aşılanmaya teşvik edin (özellikle de sık zaman geçirdiğiniz kişileri). Aşılar, salgına karşı elimizde olan en güçlü silah ve bu silahın kullanılmadığı her gün, düşmana güçlenmek için fırsat tanımış oluyoruz. Diğer salgınla mücadele yöntemleri de önemli (maske takmak, sosyal mesafeye uymak, vs.) ancak aşıya nazaran bunların etkisi kat kat daha zayıf ve hataya çok daha açık. Dr. Anthony Fauci, varyantla ilgili şunları söylüyor: