• Web sitemizin içeriğine ve tüm hizmetlerimize erişim sağlamak için Web sitemize kayıt olmalı ya da giriş yapmalısınız. Web sitemize üye olmak tamamen ücretsizdir.
  • Sohbetokey.com ile canlı okey oynamaya ne dersin? Hem sohbet et, hem mobil okey oyna!
  • Soru mu? Sorun mu? ''Bir Sorum Var?'' sistemimiz aktiftir. Paylaşın beraber çözüm üretelim.

SARDUNYA (Pelargonium) BAKIMI

LeGoLaS

Onursal Üye
Üyelik Tarihi
1 Ağu 2008
Konular
4,885
Mesajlar
16,461
MFC Puanı
15,790
SARDUNYA (Pelargonium) BAKIMI



[FONT=&quot]Sardunya Bakımı Nasıl Yapılır?


Familya Geraniaceae

Botanik Adı Pelargonium hortorum

Türkçe Adı Bahçe Sardunyası



BİTKİ TANIMA

Anavatanı Anavatanı Güney Afrika ‘dır.



MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ



Habitusu Yprakları hoş kokulu ,desenli ,parlak renkli demet demet çiçeklere sahiptir.Çok yıllık bir İlkbahar bitkisidir.

Gövde Otsu yapıdadır.

Sürgün Açık yeşil renklidir.

Kabuk İnce kabukludur.

Yaprak Alacalı, yuvarlak, tüylümsü yapıdadır.

Çiçek Kırmızı, pembe, beyaz, sarı, mor ve turuncu renkli çiçekleri vardır. Çok gösterişli Demet demet çiçeklere sahip olup , çiçekleri kokuludur.




EKOLOJİK İSTEKLERİ



Sıcaklık Sıcağı sever. Kışın aşırı düşük sıcaklıklarda donabilir.Donma riskini azaltmak için sonbahar sonunda bitkilerin gövdelerinin üstü örtülmelidir torba ile.

Işık Çok çiçek açması için bol aydınlık ortamlara dikilmelidir.

Toprak Organik maddece zengin toprakları tercih eder. Aşırı azotlu gübreleme çiçeği azaltır, yaprak miktarını artırır.







ÜRETİM TEKNİĞİ

Tohum ve çelik ile yapılır.



BAKIM ÖNLEMLERİ

Gübreleme fideler 1.haftadan sonra 50gr gübre/100ltsu/hafta 2.hafta ve sonrası 100grgübre/100lt su/hafta düzenli olarak gübrelenmeli ve toprak nemli kalacak şekilde sulanmalıdır. Susuzluğa dayanıklıdır.

Sardunya deyince eskiden ilk akla gelen şey yaprakları hafif tüylü, boyu budanmazsa bir metreyi geçen, Hava sıcaklığı uygun oldukça bütün yıl aralıksız çiçek açabilen süs bitkisi idi. Şimdi boyu dışında hiçbir farkı olmayan bodur sardunyalar daha yaygın.
[FONT=&quot][FONT=&quot][/FONT][/FONT]


[FONT=&quot]Başlıca Türleri[/FONT]

-Itır Sardunya
-Ceylangözü Sardunya
-Sakız Sardunya
-Klasik Sardunya
-Bodur sardunya ;


Tümü Geraniaceae (Turnagagasıgiller) familyasının Pelargonium (Sardunya) cinsinin çeşitli türleridir. Çoğunluk türlerin anavatanı Güney Afrika olduğu halde sonradan getirildikleri Akdeniz ülkelerine tam uyum sağlayabilmişler, zamanla Akdeniz ülkelerinin kıyı kesimlerinin sembolik süs bitkilerinden olmuşlar.


[FONT=&quot]Kışa dayanıklılıkları[/FONT]

İstanbul’daki uzun yıllara dayanan gözlemlerime göre tüm türler kışın kuzeyli yönlerden direkt rüzgar almazlarsa -5C dereceye kadar soğuğa rahat dayanabiliyorlar. Birçok evin güneye bakan cephelerinde kış boyunca çiçek açmaya devam eden sardunyalar her zaman görürüm. Itırlar ve ceylangözü sardunyaları ise özellikleri gereği sadece ilkbaharda çiçeklenir, onlar da aynı yerlerde kışı sağ salim atlatırlar.

[FONT=&quot][FONT=&quot][/FONT][/FONT]
Klasik sardunya
Eskiden daha yaygın olan klasik sardunyadan türetilen bodur kültivarlar tamamıyla aynı türdür – aynı türün hep kısa boylu kalan ve hiç durmadan çiçek açma özelliğine sahip kültivarları. Şimdi ticari olarak sadece bodurların üretimi yapılmakta. Klasik ve bodur sardunyalar sarı, siyah, gri, yeşil renklerin dışında her renkten çiçek açarlar. Benekli ve ebruli çeşitleri bile var. Ayırca çiçekleri çeşitlerine göre yalınkat ve katmerli olabiliyor.
İklim şartları elverdiğince bütün yıl durmadan çiçek açabilirler. Bodur sardunyalar aşırı çok çiçeklenir. Bazen çiçeklerden yapraklar görünmez olur. Boyları 40cm’yi geçemez. Klasik sardunyalar ise 2 metreye kadar yükselebilir.
Eğer özenli bakım yapabilirseniz klasik sardunyalar yabana atılmayacak değerli bitkilerdendir. Isı, esinti, güneş şartlarının uygunluğuna göre bütün yıl çiçeklenirler. Boyunu istediğiniz düzeyde tutabilirsiniz. Bunların dalları çok güçlü olsa bile yarım metreyi geçtiklerinden dik durmaları zor olur. Saksıya bir değnek saplayarak dalları desteklemelisiniz.
Bodur sardunyalar yaz sıcakları şiddetli olunca çok kötü etkilenir. Klasikler daha dayanıklıdır, aşırı sıcak olabilen memleketlerde yazın gelişime ara verip dinlenirler. Bodurlar yaz sıcağına göre savunma mekanizması geliştirmeye çalışarak yapraklarını küçültür, çiçeklenmeye devam etmeye çalışır. Yazın büyük yapraklar kurur gider nohut tanesi kadar küçük yapraklar çıkarır. Çiçeklerinin hiçbir gösterişliliği kalmadığı gibi tomurcuklar gelişemeden kurur. Mini yapraklar sonbaharda bozulup dökülürken yeni gelişen yapraklar olması gerektiği gibi büyük olur. Kışın toparlanır. Yaz sıcaklarında yapılacak şey dinlenmeleri gerektiğini bilip endişelenmemektir. Bozuldu diye atmamalısınız.


[FONT=&quot][FONT=&quot][/FONT][/FONT]



Ceylangözü sardunya (Regal geranium)
Gerçek bir tür değil, hibrittir. Bu sardunyalara Ege’nin bazı yerlerinde kısaca Canan denir. Sadece ilkbaharda çiçeklenirler. Yaz sıcaklarına iyi dayanmakla birlikte dinlenmeye çekilir gelişime ara verirler. Yaprakları sert, yaprak kenarları dişlidir. Çiçekleri hercai menekşeleri kadar büyük olur. Bazı çeşitleri açelyalara çok benzer şekilde çiçeklenir. Ayrıntılı bakım bilgileri için bakınız:[FONT=&quot] [/FONT]
[FONT=&quot]Sakız sardunyası (Pelargonium peltatum)[/FONT]

Daha çok sarkıcı sardunya denir. Sıcağa diğerlerinden daha uyumludur. Dalları incecik, oldukça esnek ama çok dayanıklı ve uzun ömürlü olur. Yapraklar tüysüz, parlak, klasik sardunyalara göre daha küçük. İki metreden fazla uzayabilirler, bu da birkaç yılı bulur. Sakız sardunyası her çiçeklendiğinde biraz dinlenir, sonra yeni dip ve yan dallar çıkararak tekrar çiçeklenir sonra yine aynı şey.. hep böyle devam eder. Bütün yıl çiçek açar durur. Dip ve yan dalların bazıları kurur bazıları dinlene dinlene uzamaya devam eder.


[FONT=&quot]Sardunyaları yetiştirme şartları[/FONT]

Itır, klasik, sakız ve ceylangözü, hangi sardunya olursa olsun, günde en az 4 saat direkt güneş almalı. Bu şartla evde de yetiştirilebilirler (ancak evde yeri mutlaka esintili olmalı, açık pencereden üzerine rüzgar gelebilmeli). Eğer güneş az olursa evlerde gece gündüz ısı farkı pek olmadığından dolayı cılız, kof, sağlıksız gelişim göstereceklerdir. Dışarda günde iki saat güneş bile alsalar gayet güzel gelişirler. Kışın sıfırın altındaki ısı derecesinde kuzeyli rüzgarlar sardunyaları öldürür. Buna dikkat edin.




Toprak
Poşetlerde satılan topraklarda da olur ama pek sevmezler. Gerçek topraklar sardunyalara daha iyidir (özellikle aşırı sıcak memleketlerde gerçek toprakta yetiştirmeye çalışın). Humuslu kara toprak + kırmızı killi toprak + dere kumu + eski koyun gübresi hepsinin eşit oranlarda karışımı sardunyalar için en besleyici ve en sağlıklı toprak olacaktır. Bütün bunları karıştırdıktan sonra karışıma 1/5 oranında ince ponza taşı karıştırmalısınız (kök çürüme riskini sıfırlar).


Saksı
Yazın fazla sıcak olabilen memleketlerde kesinlikle toprak (çömlek) saksı gerekiyor. Aslında her yerde sardunyalara en iyisi budur. Plastik saksıları fazla güneş isteyen bitkilere zararlı olur.


Sulama
Susuzluğa iyi dayanırlar. Bu az sulayın anlamına gelmez. Toprak yüzeyi hafiften kurudukça bol bol su dökün. Kışın ise toprak daha fazla kurudukça sadece yeterli miktarda su ile sulayın.


Yaz sıcaklarında
Klasik ve bodur sardunyalar ile sakız sardunyalarda yaz sıcaklarında yeni yapraklar renksiz çıkabilir. Normal karşılayacaksınız. Klasik sardunyalar yaz ortasında çok sıcak zamanlarda gelişmez dinlenmeye çekilir. Bodur sardunyalar bunu beceremez gelişmeye devam etmeye çalışır. Yapraklar sararır bozulur, yeni yapraklar küçük olur, toprağı güçsüz ise bunlar da pek sağlam kalamazlar. Yeni tomurcukları da sıcağğa dayanamayıp açmadan dökülebilirler. Yapacağınız şey onları bir kenara alıp dinlendirmek. Yaz sıcakları dinerken gençleştirme budaması yapmalısınız.


Budama
Yaz sıcakları dinince (genellikle ağustos ortası) sardunyaları budama zamanıdır. İstediğiniz şekli verecek şekilde budayabilirsiniz. Gençleştirme budaması ise tüm dallar sadece birkaç santim kalacak şekilde kısaltılarak yapılır. Çok faydalıdır. Özellikle bodur sardunyalarda her yıl mutlaka yapılmalıdır. Budadığınız dallardan yeni sardunyalar üretebilirsiniz.


Besin/Gübre
Bitki besini gerçek topraklarda pek gerekmiyor: İki – üç yıl aynı toprakta son derece sağlıklı olarak, hiçbir gübreye ihtiyaç duymadan gelişirler. Ama poşet topraklarda belirli bir program dahilinde bitki besini kesinlikle şart. Aşağıdaki gibi.


Sardunyaların gübrelenmesi

Eğer yukardaki gerçek topraklı karışımı uyguluyor ve iki – üç yılda bir defa toprak değiştiriyorsanız bitki besini veya gübre takviyesi hiç gerekmez. Değilse aşağıdaki programa göre bitki besini verin. Besinin niteliği: Ev içi süs bitkileri için hazırlanmış, yarım litrelik şişelerde çiçekçilerde satılanlardan olacak. Bunların üzerinde her sulama suyuna karıştırın yazar. Siz aşağıdaki gibi vermelisiniz.


İlkbahardan haziran ortasına kadar özel sardunya besini verin (bulamazsanız genel amaçlı bitki besini verin). Ağustosun sonundan kış soğuklarına kadar her beş sulamada bir yine besin vermeye devam edin.


Potasyum her sardunya türü için önemlidir. Dalların sapasağlam ve kuvvetli olmasını, yaz sıcağına kış soğuğuna dayanıklı olmasını, çiçek saplarının uzun ve güçlü olmasını, çiçeklenmede kusursuzluğu sağlar. Özel sardunya besini bu sebeple potasyum oranı yüksek hazırlanmıştır. Fakat sırf potasyum gübresi faydası değil zararı olur. Sardunyalarınıza ya özel sardunya besini ya da genel amaçlı bitki besini vermelisiniz.



Çoğaltılması[FONT=&quot][/FONT]

Çelikle ve tohumla çoğaltabilirsiniz. Hibrit sardunyalar tohum vermez. Melez sardunyalardan tohumla yetiştirilenler farklı çıkabilir. Kültivarlarda ise ya hiç değişklik olmaz, tohumdan aynısı yetişir ya da ufak tefek farklılıklar olabilir. Dolayısıyla her halükarda çelikle sardunya üretmek daha güvenlidir. Hem daha kısa sürer. Suda köklenmeyle çoğaltmaya gelince: Sardunya türleri suda bekletmeyle kolay kolay köklenmez. Toprakta bazen birkaç günde köklenirler, bazen iki haftada. Suda aylarca bekletseniz hiç köklenmezse şaşırmayın.


Çelikle[FONT=&quot][/FONT]

Klasik ve bodur sardunyalar ile ıtır en kolay çoğaltılan türler. Hem herhangi bir dalla hem taze dalın tepe çeliğiyle çoğaltabilirsiniz. Hatta uzun bir dalı birkaç parçaya bölebilirsiniz. Dal fazlaca odunlaşmış olmamalı. Itırda taze tepe çeliği tutmayabilir, dal biraz daha olgunlaşmış olmalı.


Nisandan kasıma kadar her zaman yapabilirsiniz. Kestiğiniz dalı birkaç saat bekletin kesik yer kurusun. Yapraklarının pörsümesini önemsemeyin. Sonra yeterince nemli toprağa dikin. Bir iki gün sonra sulayın. Sonra bir ay boyunca sadece toprak bir hayli kurudukça sulayın. Bir ayda yeterince köklenmiştir. Normal sulamaya geçebilirsiniz. Henüz köklenmemişken direkt güneşten korumaya gerek yok. Sadece şiddetli yaz sıcakları zamanında ilk iki hafta direkt güneşten korumalısınız.


Ceylangözü sardunyalar pek kolay köklenmez. Mayıs başı ve eylül sonu en uygun zamanlardır. Gerçi diğer zamanlarda da oluyor ama garantisi yok. Son aylarda olgunlaşması tamamlanmış genç yeşil yan dallardan seçin. Havadar, suyu derhal geçiren toprağa dikin. Toprak çok hafiften kurudukça sulayın. Fazla kuru bırakmayın. Yeri güneşli ve rüzgarlı ise köklenmesi daha kolay olur. İki ay dikkatle bakımını yapmalısınız.


Sakız sardunya çeliklerinin köklenmesi özelliği yukardaki iki ayrı sardunyaların ortalaması gibi düşünün. Ona göre yine dalları hemen toprağa dikeceksiniz. İki ay hiç rahatsız etmeyin.


Tohumla

Çelikle üretme çok kolayken tohumla uğraşmak gerekmez. Büyümeleri uzun zaman alır. Tohumla çoğaltma işi melez ya da hibrit sardunya üretiminde yapılır.


[FONT=&quot]Zararlıları, hastalıkları[/FONT]

Bitki bitlerinden mini beyaz sinekler
Tüm sardunya çeşitlerine dadanır. Kklasik, bodur, sakız sardunyalarında ve ıtırda etkileri pek görülmez, gizli kalırlar, sardunyaları merkezüssü gibi kullanarak diğer bitkilere geçer dururlar. Bitkilerinizi ilaçlarken sardunyalarınızı da mutlaka ilaçlamalısınız. Mini beyaz sinekler ceylangözü sardunyalarında müthiş hızla çoğalır yaprak altlarını bütünüyle kaplarlar. Eğer ilaçlamazsanız birkaç ayda ceylangözünüz ölecektir. İlaçlamak bir defada etkili olmaz: Önce iki günde bir tekrarlayarak bir hafta devam edin. ikinci hafta haftada ikiye düşürün. Sonra haftada bir defa devam edin. Ta ki bitler tamamen yok oluncaya kadar. Böyle tekrarlamak gerekiyor çünkü larvaları yaprak dokularının içinde korunmuşlardır dışarı çıkmaları her birinde farklı farklı günlere rasgelir.


[FONT=&quot]Kök çürümeleri[/FONT]
[FONT=&quot]Klasik ve bodur sardunyalarda çok sık görülür. Sebepleri en başta köklerin havasız kalacağı kadar ağır sıkı toprak, gerekmediği halde sık sık sulayıp durmak ve hiç kurumayan poşet torf topraklar. Önlem almak için sardunyaları dikmeden önce toprağa dere kumu ve ponza taşı karıştırın. Diğer bir sebep bitkinin güçsüz kalmış, bağışıklık isteminin çökmüş olmasıdır. Bunun sebebi güçsüz toprak kullanmak, esintisiz yerde tutmak, güneşten mahrum etmek, gübre veya bitki besini vermemektir.[/FONT]
[FONT=&quot]
[/FONT]

Sardunya Bitkisi İçin Kış Bakımı – Kesme Yöntemi

Sardunya bitkileri için mevcut olan üç adet kış bakımından biri kesme metodudur. Bu metod, bitkinizin kışı atlatmasını sağlayacak kolay bir metoddur. Tek yapmanız gereken kış vakti bitkinizin donmasına neden olmadan sardunyaların 8 ila 10 santim uzunluğuna erişmiş kesilecek boydaki dallarından kurtulmanızdır. En sağlıklı olan gövde dalını kesmeniz gerekir ve kestiğiniz yerin yaklaşık 5 santime kadar üstünde kalan tüm yapraklardan da kurtulmanız gerekir. Köklerin hızlı gelişmesini istiyorsanız bitki besini ya da gübre kullanabilirsiniz. Dal iyice kurutulmuş bir toprağa dikilmelidir.
Dalı toprağın yaklaşık 5 santim derinliğe kadar saplayın ve düzenli olarak su verin. Daha sonra bitkiyi diktiğiniz saksıyı evinizde güneş ışığını direk almayan yani günün yarısı gölgede kalan bir bölgesine yerleştirin. İki ila altı hafta sonra kesilen yerler kök salmış olacaktır. Eğer dilerseniz sonradan kök salan bu gövdeleri ayrı saksılara alabilirsiniz. Dışarıda havalar ısındığı zaman ise bitkilerinizi açık havada büyütmeye devam edebilirsiniz.Eğer sardunya bitkilerini saksıda yetiştirmeyi tercih ediyorsanız ve bu saksılar dış ortamda ise öncelikle onları içeri alanlara taşımanız gerekir. Sardunyalarınızı yaklaşık olarak yarı boyuna kadar budamanız şart. Bu onlar için çok büyük bir kayıp olmayacaktır, hatta bir sonraki mevsime daha hızlı uzayarak tekrar büyüyeceklerdir. Bitkinizi evin sıcak bir kısmına yerleştirmeye özen gösterin, bu kısım güneş alan bir pencere kenarı ya da yapay ışığın altında duran bir masa olabilir. Ne zaman ki bitki toprağı kurudu, o zaman bitkiyi sulayın. İç mekanınızda yeterince yer yoksa jelatin bir poşet üzerine bitkinin hava almasını sağlayacak kadar birkaç delik açarak bitkinin üzerine geçirin. Bu bitkinin donmasını engelleyecektir.
Sardunya Bitkisi İçin Kış Bakımı – Kökleri Çıkarmak

Kökleri çıkarma metodu sardunya bitkileri için kışın kullanılan metotlardan en yaygın olanıdır diyebiliriz. Sardunyalarınızı toprağından söküp çıkarmanız ve etrafında kalan toprakları nazik bir biçimde bir güzel silkeleyip temizlemeniz gerekmektedir. Daha sonra bitkilerinizi yukardan aşağı olacak şekilde serin ve kuru bir ortama asmalısınız. Örneğin ılık ve rutubetli bir havaya sahip olan bodrum katınız sardunyalarınızı kışın bu şekilde muhafaza etmek için ideal bir mekândır. Bitki köklerinin nemli ve serin kalmasını sağlamak için 1 ila 2 saate kadar suda tutmanız gerekmektedir.
Eğer kökler kurursa bitkiniz canlılığını kaybeder. Köklerin bir kısmı topraktan ayrıldığında yapılan temizleme işleminde ya da daha sonra herhangi bir şekilde düştüyse bunun için endişe etmeniz gerekmez. İlkbahar geldiği zaman bitkiyi budamanız ve dışarıda toprağa ya da bir saksıya dikmeniz gerekecektir. Düzenli bir biçimde suladığınız takdirde canlı ve yeşil yaprakların ve dalların çıktığını görebilirsiniz.
Evin içinde kuruyan ve dökülen yaprakların yaratacağı karışıklığı istemiyorsanız da, kağıt çantası adı verilen metodu deneyebilirsiniz. Sardunyalarınızı yine toprağından söküp çıkarmanız ve etrafında kalan toprakları nazik bir biçimde bir güzel silkeleyip temizlemeniz gerekmektedir. Daha sonra bu bitkileri bir kağıt çantanın içine koyun ve çanta içindeki ortamın serin ve kuru bir havaya sahip olmasına dikkat edin.
Ayda bir kere bitkinizi koyduğunuz çantadan çıkarıp suyla dolu bir kaba 1 ila 2 saat kadar daldırmanız gerekir. Birçok yaprak ise bu sefer çantanın içine düşmüş olacaktır, bu yöntemi karmaşadan kurtaran ve daha az uğraşmanızı sağlayan yanı işte bu kısmıdır. Suda yeterli süre tuttuktan sonra bitkiyi çantasına geri koyun. İlkbaharın gelişiyle birlikte bitkiyi bulunduğu yerden çıkarabilirsiniz, mart ayının ortası bunun için en uygun zamandır. Kopmuş ve büzülmüş tüm kısımlardan kurtulun. Sert, yeşil renkte ve sağlam olan dal ve yapraklar kesinlikle kesilmemelidir. Bitkileri bahçenizdeki toprağa ya da evinizin içinde yerleştireceğiniz saksıya koyun. Pek yakında yeşil dallar uzayıp büyümeye başlayacak ve mayıs ayında bitkinizin capcanlı bir havaya büründüğünü göreceksiniz.
[/FONT]
 
Üst