• Web sitemizin içeriğine ve tüm hizmetlerimize erişim sağlamak için Web sitemize kayıt olmalı ya da giriş yapmalısınız. Web sitemize üye olmak tamamen ücretsizdir.
  • Sohbetokey.com ile canlı okey oynamaya ne dersin? Hem sohbet et, hem mobil okey oyna!
  • Soru mu? Sorun mu? ''Bir Sorum Var?'' sistemimiz aktiftir. Paylaşın beraber çözüm üretelim.

Rüzgar Nasıl Oluşur? - Rüzgarın Oluşumu

KalbimdekiDeniz

MFC Üyesi
Üyelik Tarihi
29 Eyl 2015
Konular
1,319
Mesajlar
1,594
MFC Puanı
940
Dünyâ yüzeyine yakın ve atmosfer içerisinde havanın tabiî yatay hareketleri. Hava hareketlerinin temel prensibi, mevcut atmosfer basıncının bölgeler arasında değişmesidir. Rüzgâr, alçak basınçla yüksek basınç bölgesi arasında yer değiştiren hava akımıdır. Rüzgâr dâimâ yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru gider. İki bölge arasındaki basınç farkı ne kadar büyük olursa, hava akım hızı, o kadar fazla olur. Rüzgâr sâhip olduğu hıza göre fırtına, hortum gibi isimler alır.

Rüzgârın yönü rüzgâr gülü, hızı ise anemometre ile ölçülür. Anemometre; pervânenin dönüş hızından, rüzgâr hızını gösteren basit bir ölçü âletidir. Yükseklerdeki rüzgârlar, balonlar yardımı ile ölçülmektedir. Bunun için yükselme hızı bilinen balonlar, belli yüksekliğe gelince rüzgâr hızından yol almaya başlar. Balonun birim zamanda kat ettiği yoldan, trigonometrik hesaplarla hızı bulunur. Daha hassas ölçmeler için balon, ya radarla tâkip edilir veya balona bir telsiz vericisi monte edilir.


Okyanuslardaki akımların ve dalgaların meydana gelmesinde, rüzgârların büyük rolü vardır. Rüzgârlar, karaların şekillerinin değişmesine de sebep olur. Bilhassa çöllerde kimi tepeler, rüzgârlar sebebiyle devamlı değişir. Rüzgârların bitki sporlarını sağa sola taşıyarak, çiçeklerin döllenmesine sebep olması bitki neslinin devamı yönünden çok mühimdir. Rüzgâr gücünden yeldeğirmeni, yelkenli gemi işletmesinde istifâde edilir. Rüzgâr, orman yangınlarında menfi etki yapar.


Rüzgârın meydana geliş sebepleri: Rüzgârlar yüksek basınç alanından, alçak basınç alanına akarken; 1) Dünyânın dönüşü, 2) Yüzey sürtünmeleri, 3) Yerel ısı yayılması, 4) Rüzgâr önünde başka atmosferik hâdiselerin oluşu, 5) Toprağın topografik yapısı sebebiyle şekillenir.


Rüzgâr, alçak (siklon) ve yüksek (antisiklon) alanlarda farklı özellikler taşır. Siklon içerisinde; 1) Basınç radyal olarak içe, 2) Doğru santrifüj kuvvetler dışa doğru, 3) Koriolis kuvvet dışa doğru etki eder, Antisiklon içerisinde ise; 1) Basınç değişmesi radyal olarak dışarıya doğru, 2) Santrifüj kuvvet dışarıya doğru, 3) Kariolus kuvvet içe doğru etki eder. Bütün bunların etkisi sonucunda rüzgâr eşit basınç noktalarında yoluna devam eder. Bu hatların bir harita üzerinde çizilmesiyle meteoroloji haritaları elde edilir. Yüzey sürtünmeleri rüzgârın yönünü alçak basınç yönüne doğru çevirir. Denizlerde bu açı 20°, karalarda ise 30° ile 45° arasında değişir.


Atmosferin alt tabakalarında meydana gelen rüzgârlar, yerin ısı ve mekanik özelliklerinden dolayı türbülans meydana getirir. Türbülans meydana getirmeden, basınç alanları arasında dolaşan rüzgârlara, meyilli rüzgârlar denir. Eğer rüzgâr hafif meyilli karadan denize doğru eserse logaritmik olarak alçalan bir spiral hat çizerek ilerler. Kuzey yarım kürede bu spiralin dönüş yönü saat ibresinin dönüş yönüdür. Atmosferin üst tabakalarında rüzgâr hızı saatte 400 km�ye kadar çıkabilir.
 

Pamira

Moderatör
İçerik Üreticisi
Üyelik Tarihi
22 May 2019
Konular
2,801
Mesajlar
9,706
MFC Puanı
60,560
Soğuyarak ağırlaşan hava kütlesi yüksek basıncı, ısınarak yükselen hava kütlesi alçak basıncı oluşturur. Eğer bu iki basınç alanı birbirine yakın ise, yüksek basınç alanında ağırlaşan hava, alçak basınç alanında yükselen havanın boşalttığı yere doğru hızla hareket eder. Bu rüzgardır. Rüzgarın hızı, basınç farkının az veya çok olmasına bağlıdır.

Rüzgarın oluşumunu ve yönünü etkileyen faktörler vardır. Bunlar; basınç merkezlerinin yeri, Dünya’nın kendi çevresindeki dönüşü ve yer şekillerinin doğrultusudur. Yüksek basınç merkezi güneyde, alçak basınç merkezi kuzeyde ise rüzgar güney yönünden kuzeye doğru eser. Dünya’nın kendi çevresinde batıdan doğuya doğru olan dönüşü nedeniyle rüzgarların yönlerinde sapmalar medyana gelir. Bu sapmayı oluşturan coriolis (koriyolis) gücüdür. Coriolis gücü nedeniyle, rüzgarlar Kuzey Yarım Küre’de sağa, Güney Yarım Küre’de sola doğru saparlar. Alçak basınçlarda hava akımı çevreden merkeze, yüksek basınçlarda merkezden çevreye doğrudur. Dağların, boğazların ve vadilerin doğrultuları rüzgarların yönlerini etkiler. Özellikle yeryüzüne yakın esen rüzgarlar, bu tür yer şekillerinin uzanış doğrultusuna kanalize olurlar. Rüzgarlar taşıdıkları havanın özelliklerini gittikleri alanlara götürürler. Eğer rüzgar sıcak bir alandan kaynaklanıyorsa ulaştıkları yere bu sıcaklığı taşır. Bu nedenle rüzgarlar estiği yerlerin hava sıcaklığını artırır ya da düşürür.

Önemli Bilgi: Rüzgar meydana getiren hava kütlesinin hareket hızına rüzgar hızı denir. Bir rüzgarın hızı yüksek ve alçak basınç merkezleri arasındaki basınç farkına (basınç gradyanı) ve basınç merkezlerinin yakınlığına bağlıdır. Basınç farkı ne kadar çok ve mesafe ne kadar yakın olursa rüzgar hızı artar. Basınç farkı ortadan kalkarsa rüzgar da durur. Rüzgarın hızı anemometre denilen aletle ölçülür. Rüzgar hızı saniyede metre (m/sn) ya da saatte kilometre (km/saat) olarak ifade edilir. Rüzgarın hızını hiç bir alet olmaksızın, cisimlere yaptığı etkilere bakarak saptayabiliriz. Bunun için Bofor (Beaufort) ölçeği geliştirilmiştir. Bu ölçek 0’dan başlayarak 12. basamağa kadardır. Örneğin, çizelgenin 4. basamağındaki rüzgar denizde köpüklenme yapar. Karada tozları ve kağıtları havalandırır, küçük dalları sallar. Bir rüzgarın hangi yönden ne kadar süreyle ve kaç kez estiğini ifade edebilmek için rüzgarın esme sıklığı (frekansı) kavramı kullanılır. Rüzgar frekansı gün, ay ve yıl olarak tespit edilir. Elde edilen veriler bir rüzgar gülü diyagramı ile gösterilir.
 

Cahittinsan

MFC Üyesi
Üyelik Tarihi
13 Şub 2020
Konular
2
Mesajlar
203
MFC Puanı
160
Rüzgâr alçak basınçtan yüksek basınca doğru hareket eder diye biliyorum.
 
Üst