- Konum
- ىαкαяyλ
-
- Üyelik Tarihi
- 27 Kas 2009
-
- Mesajlar
- 24,120
-
- MFC Puanı
- 79
Planlama Tarihi
Bu bölümde Samsunda günümüze kadar yapılmış olan imar planlarına ilişkin bilgiler verilmiş, onanlı planların getirdiği kararlar incelenmiştir. Samsun ili 2004 yılında 5216 sayılı kanuna göre Büyükşehir Belediyesi statüsüne geçmiş; diğer belediyelerden farklı yetki ve sorumluluklar edinmiştir. Büyükşehir belediyesi ilan edilmesi ile birlikte Samsunun 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının yapılmış olması ilin planlama tarihi açısından önem teşkil etmektedir. Samsun iline ait çevre düzeni planı bulunması plan hiyerarşisi açısından üst ölçekli planın daha önce bölgede geliştirilmiş olması anlamına gelmekte ve planlı bir gelişmeyi öngörmesi açısından büyük önem taşmaktadır. Karadenizin en büyük yerleşmesi olan Samsun ve yakın çevresinin gelişme deseni (1/100.000), çevre düzeni planı(1/25.000), nazım imar planı (1/5.000) ve uygulama imar planları (1/1.000) yaklaşık 500 bin hedef nüfusa göre düzenlenmiştir. İl genelinde belli bir yerleşme dokusu önermesi ve ilke kararları taşıması dolayısıyla da çevre düzeni planları önem taşımaktadır. Samsun ilinin ikinci imar planı, Bafra ilçesi Çetinkaya beldesi, Kızılırmak Deltası, Bafra ilçesi Yakıntaş mevkii ve Havza ilçesine ait planlama bilgilerine ulaşılabildiğinden bu ilçe ve beldelere ait planlama tarihine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. 1960larda, Samsunda ikinci imar planı (Bülent Berksan planı) yürürlüğe girmiş; böylece, 19601970 arasında, Samsun kentinin gelişimi planlı bir nitelik kazanmıştır. Ama 1970lerdeki hızlı kentsel gelişim karşısında yetersiz kalan bu plan, işlerliğini yitirmiştir [Yurt Ansiklopedisi (1982); 6619].Bafra Çetinkaya beldesinin, hala yürürlükte olan, 1/5.000 Nazım İmar Planı 1993 yılında yapılmıştır. 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı düzenlenmesi, halihazır harita sınırları içindeki bütün alanı kapsamaktadır [Çetinkaya İmar Planı (1993) Açıklama Raporu].Kızılırmak Deltası, 1996 yılında onaylanan Çevre Düzenleme Planı ile korunmakta olup bölgenin büyük bir kısmı Bölge Koruma Kurulunca I. derece Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir. Ayrıca, sulak alanlar uluslararası sözleşmelerde belirlendiği şekilde Ramsar Alanı ilan edilerek Sulak Alanlar Yönetmeliği ile korunmaktadır [ Bafra İlçesi Doğanca Belediyesi (2002) Samsun-Çorum-Tokat 1/100000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Başlangıç Öneri Raporu]. Bafra ilçesi Yakıntaş mevkii, Samsun ili 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında tarımsal niteliği korunacak alan olarak gösterilmiştir. Yerleşim alanı, Bafranın gelişme hinterlandı içine girdiğinden idari ve kentsel gelişme kontrolünün sağlanması amacı ile belediyenin talebi üzerine Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca Bafra Belediyesi mücavir alanına alınmıştır [Bafra İshaklı-Yakıntaş Mevkii 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı Açıklama Raporu].Havza ilçe merkezini kapsayan ve yürürlükte olan son plan ise, belediye meclisinin 31.10.2002 tarih ve 22 sayılı meclis kararı ile onanan revizyon imar planıdır. Yerleşimin genel gelişim sürecine ve şehir merkezinde yapılaşmanın doymuş olmasına bağlı olarak, yürürlükte olan imar planlarının uygulanması dışında büyük bir gelişme görülmemektedir. Yeni uygulama alanlarının oluşturulması, Ankara-Samsun karayolu güzergahı üzerinde kamulaştırma alanlarının plana taşınması, Havza Termal Turizm Alanı planının uygulama imar planı ile uyumunun sağlanması, jeolojik ve jeoteknik etüd raporu doğrultusunda kat sınırlamalarının getirilmesi, Ters Akan Deresi ve bağlantı kollarının planda yeniden düzenlenmesi ve kadastro-mülkiyet yapısının plana taşınması mevcut revizyon imar planının genel gerekçelerini oluşturmuştur. Ancak, revizyon imar planı, öngördüğü plan süreci kısa olmasına rağmen ortaya çıkan gelişmeler doğrultusunda tekrar ele alınmak zorunda kalmıştır. Bir önceki revizyon imar planı ile gözden kaçan başlıklar ve planın uygulanabilirliğini arttıracak hususlar bu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir [Havza İlçesi (2002) Revizyon Planı Açıklama Raporu].Çalışmaya konu olan 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının hazırlanması işi kapsamında da Samsun ili Çorum-Tokat illeri ile birlikte ele alınmaktadır. Ancak Doğu Karadeniz bölgesindeki altı ili içine alan Çevre Düzeni Planı işi de Samsun ilini de etkileyecek karar ve uygulamalar içereceğinden üzerinde durulması gereken önemli kaynaklardan biri olacaktır.
Bu bölümde Samsunda günümüze kadar yapılmış olan imar planlarına ilişkin bilgiler verilmiş, onanlı planların getirdiği kararlar incelenmiştir. Samsun ili 2004 yılında 5216 sayılı kanuna göre Büyükşehir Belediyesi statüsüne geçmiş; diğer belediyelerden farklı yetki ve sorumluluklar edinmiştir. Büyükşehir belediyesi ilan edilmesi ile birlikte Samsunun 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının yapılmış olması ilin planlama tarihi açısından önem teşkil etmektedir. Samsun iline ait çevre düzeni planı bulunması plan hiyerarşisi açısından üst ölçekli planın daha önce bölgede geliştirilmiş olması anlamına gelmekte ve planlı bir gelişmeyi öngörmesi açısından büyük önem taşmaktadır. Karadenizin en büyük yerleşmesi olan Samsun ve yakın çevresinin gelişme deseni (1/100.000), çevre düzeni planı(1/25.000), nazım imar planı (1/5.000) ve uygulama imar planları (1/1.000) yaklaşık 500 bin hedef nüfusa göre düzenlenmiştir. İl genelinde belli bir yerleşme dokusu önermesi ve ilke kararları taşıması dolayısıyla da çevre düzeni planları önem taşımaktadır. Samsun ilinin ikinci imar planı, Bafra ilçesi Çetinkaya beldesi, Kızılırmak Deltası, Bafra ilçesi Yakıntaş mevkii ve Havza ilçesine ait planlama bilgilerine ulaşılabildiğinden bu ilçe ve beldelere ait planlama tarihine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. 1960larda, Samsunda ikinci imar planı (Bülent Berksan planı) yürürlüğe girmiş; böylece, 19601970 arasında, Samsun kentinin gelişimi planlı bir nitelik kazanmıştır. Ama 1970lerdeki hızlı kentsel gelişim karşısında yetersiz kalan bu plan, işlerliğini yitirmiştir [Yurt Ansiklopedisi (1982); 6619].Bafra Çetinkaya beldesinin, hala yürürlükte olan, 1/5.000 Nazım İmar Planı 1993 yılında yapılmıştır. 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı düzenlenmesi, halihazır harita sınırları içindeki bütün alanı kapsamaktadır [Çetinkaya İmar Planı (1993) Açıklama Raporu].Kızılırmak Deltası, 1996 yılında onaylanan Çevre Düzenleme Planı ile korunmakta olup bölgenin büyük bir kısmı Bölge Koruma Kurulunca I. derece Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir. Ayrıca, sulak alanlar uluslararası sözleşmelerde belirlendiği şekilde Ramsar Alanı ilan edilerek Sulak Alanlar Yönetmeliği ile korunmaktadır [ Bafra İlçesi Doğanca Belediyesi (2002) Samsun-Çorum-Tokat 1/100000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Başlangıç Öneri Raporu]. Bafra ilçesi Yakıntaş mevkii, Samsun ili 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında tarımsal niteliği korunacak alan olarak gösterilmiştir. Yerleşim alanı, Bafranın gelişme hinterlandı içine girdiğinden idari ve kentsel gelişme kontrolünün sağlanması amacı ile belediyenin talebi üzerine Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca Bafra Belediyesi mücavir alanına alınmıştır [Bafra İshaklı-Yakıntaş Mevkii 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı Açıklama Raporu].Havza ilçe merkezini kapsayan ve yürürlükte olan son plan ise, belediye meclisinin 31.10.2002 tarih ve 22 sayılı meclis kararı ile onanan revizyon imar planıdır. Yerleşimin genel gelişim sürecine ve şehir merkezinde yapılaşmanın doymuş olmasına bağlı olarak, yürürlükte olan imar planlarının uygulanması dışında büyük bir gelişme görülmemektedir. Yeni uygulama alanlarının oluşturulması, Ankara-Samsun karayolu güzergahı üzerinde kamulaştırma alanlarının plana taşınması, Havza Termal Turizm Alanı planının uygulama imar planı ile uyumunun sağlanması, jeolojik ve jeoteknik etüd raporu doğrultusunda kat sınırlamalarının getirilmesi, Ters Akan Deresi ve bağlantı kollarının planda yeniden düzenlenmesi ve kadastro-mülkiyet yapısının plana taşınması mevcut revizyon imar planının genel gerekçelerini oluşturmuştur. Ancak, revizyon imar planı, öngördüğü plan süreci kısa olmasına rağmen ortaya çıkan gelişmeler doğrultusunda tekrar ele alınmak zorunda kalmıştır. Bir önceki revizyon imar planı ile gözden kaçan başlıklar ve planın uygulanabilirliğini arttıracak hususlar bu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir [Havza İlçesi (2002) Revizyon Planı Açıklama Raporu].Çalışmaya konu olan 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının hazırlanması işi kapsamında da Samsun ili Çorum-Tokat illeri ile birlikte ele alınmaktadır. Ancak Doğu Karadeniz bölgesindeki altı ili içine alan Çevre Düzeni Planı işi de Samsun ilini de etkileyecek karar ve uygulamalar içereceğinden üzerinde durulması gereken önemli kaynaklardan biri olacaktır.
Ayrıca 19 Mayıs Yörükler, Alaçam, Ayvacık, Bafra, Çarşamba, Kavak, Ladik, Vezirköprü, Yakakent ilçe merkezleri, Çarşamba Dikbıyık, Terme Sakarlı, Vezirköprü Göl beldelerine ait nazım imar planları ile; Merkez Atakent, Taflan, Yeşilkent, 19 Mayıs Merkez, Alaçam, Asarcık, Bafra, Çarşamba, Kavak, Ladik, Tekkeköy, Vezirköprü, Yakakent ilçe merkezleri, 19 Mayıs Yörükler, Bafra Çetinkaya, Doğanca, Kolay beldeleri, Çarşamba Ağagüney, Dikbıyık beldeleri, Terme Ambartepe,, Hüseyinmescit ve Sakarlı beldeleri, Vezirköprü Göl beldelerine ait uygulama imar planları bulunmaktadır.