Parmak emmeye bebeklerin tümünde rastlanmasının en önde gelen nedeni yeni doğan bebeklerin parmak emmeyi daha anne karnında öğrenmiş olmaları ve doğuştan sahip oldukları en güçlü reflekslerden birinin emme refleksi olmasıdır.
Parmak emme doyum sağlamaya yönelik bir davranıştır. Bu davranış çocuğun iç sıkıntı ve gerginliklerini azaltma çabası olarak görülmektedir. Çocuklar parmak yerine emzik, bez parçası ya da elbise ucu da emebilirler. Genel olarak çocuk yalnız kaldığında ve uykuya dalarken görülebilir.
Anne memesini az almış, emzik kullanmamış ya da emzik emmesi zorla bıraktırılmış çocuklarda daha sık rastlandığı söylenmektedir.
Bir sorunun habercisi
Tırnak yeme davranışında olduğu gibi zorla bıraktırmaya çalışma bu davranışı daha da pekiştirebilir. 3-4 yaşlarında bu alışkanlığın kendiliğinden yok olması beklenir. Bu yaştaki çocuklar için herhangi bir zararı yoktur. Ancak 5-6 yaşına kadar devam etmesi durumunda bir sorunun habercisi olabilir.
Çocuklar yetişkinler gibi üzüntülerini, istediklerini, istemediklerini konuşarak dile getiremeyebilirler. Üzüldüklerinde, kaygılandıklarında, çözümsüz kaldıklarında, yalnız hissettiklerinde bu davranışta bulunabilirler. Yani parmak emme ya da tırnak yeme çocuğun herhangi bir sorunun ya da psikolojik problemin dile getiriliş şekli olabilir.
Tırnak yemenin nedenleri nelerdir?
Çocuklarda tırnak yeme, vücudunun herhangi bir yerini yolma, dudak ısırma, bazı eşyaları ağza alma ve el ayak sallama gibi tekrarlanan hareketler gözlenebilir. Tırnak yeme genellikle 3-4 yaşlarında başlar, ergenlik döneminde artar ve ergenlik sonrası erişkin dönemde azalması beklenir. Fakat bu her zaman böyle olmaz. Bazen yetişkinlerde de aynı şiddette devam ettiği gözlemlenir.
Çocuklarda tırnak yeme gerginliğin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Çocuklar daha çok sıkıntılı dönemlerinde tırnak yer. Her tür olumsuz duygu durumlarında çocukların tırnak yediği görülmektedir.
-Korku ve kaygı,
-Ailede öfke, şiddet ve saldırganlık,
-Kendine güvensizlik,
-Kıskançlık,
-Aşırı kontrolcü aile ortamı,
-Evde tırnak yiyen bir model,
-Aile içi sorunlar ve çatışmalar,
-İlgi ya da sevgi eksikliği,
-Okul ya da ev değişikliği
Aile çocuktaki tırnak yemeyi önlemek için bazı önlemler almaya çalışır. Örneğin; tırnaklara oje sürülür, eller cep (ya da eldiven) içinde tutulmaya çalışılır. Fakat bu kısıtlamalar ortadan kalktığı takdirde tırnak yeme alışkanlığı geri döner. Tırnak yemeyi önlemede en önemli aşama çocukta bu olaya neden olabilecek gerginlik ve sıkıntı yaratan durumun veya durumların tespiti ve bunun ortadan kaldırılmaya çalışılmasıdır. Çocuğun sürekli sözel uyarı alması sorunu çözmez hatta artırır. Bu yaklaşım çocukta kendisi ile değil tırnakla ilgileniliyor izlenimi bırakır ve zaten sıkıntılı olan çocuk için daha çok sıkıntı verici durum olur.
Anne ve baba ne yapmalı?
Olayı telaşa kapılmadan sabırla karşılamak ve sürekli ilgilenmekten kaçınmak. Aile içinde sürekli aynı alışkanlığı konu edilerek dikkatleri çocuk üzerine çekmek, bu nedenle telaşa ve gerginliğe girmek ve çözüm amacıyla çocuğu sürekli eleştirmek yanlış anne baba davranışları arasında sayılır.
Okul yaşında parmak emme ve tırnak yeme, öğretmenin uyarısı, anne babasının eleştirisi hatta arkadaşlarının alaylarına karşın bu alışkanlığını sürdürür. Bu durumda çocuğa yapılan olumlu tavsiye ve açıklamalarla psikolojik açıdan uyumunun sağlanması sorunu ortadan kalkmasına neden olabilir. Burada önemli olan bir gerileme belirtisi sayılan bu alışkanlığı oluşturan etkenlerin anne baba tarafından keşfedilerek ortadan kaldırılması ondaki gerginliği azaltır. Böylelikle bu gerginlikten kaynaklanan alışkanlıklar da zamanla kaybolur. Tırnak yemenin ve parmak emmenin yaşla azalması da beklenir.
Yoğun yaşandığını düşündüğünüz bu davranışları çözmeye çalışmadan önce aile sisteminizin işleyişine çocuğunuzla kurduğunuz ilişkideki karşılıklı duygu alışverişinize ve bütün bu davranışları etkileyebilecek başka faktörlerin olup olmadığına dikkatlice bakmak gerekir. Sıklıkla tekrar eden ve çocuğun sosyal uyumunu bozan davranışlarda ise bir uzmana başvurulması gerekir.
Parmak emme doyum sağlamaya yönelik bir davranıştır. Bu davranış çocuğun iç sıkıntı ve gerginliklerini azaltma çabası olarak görülmektedir. Çocuklar parmak yerine emzik, bez parçası ya da elbise ucu da emebilirler. Genel olarak çocuk yalnız kaldığında ve uykuya dalarken görülebilir.
Anne memesini az almış, emzik kullanmamış ya da emzik emmesi zorla bıraktırılmış çocuklarda daha sık rastlandığı söylenmektedir.
Bir sorunun habercisi
Tırnak yeme davranışında olduğu gibi zorla bıraktırmaya çalışma bu davranışı daha da pekiştirebilir. 3-4 yaşlarında bu alışkanlığın kendiliğinden yok olması beklenir. Bu yaştaki çocuklar için herhangi bir zararı yoktur. Ancak 5-6 yaşına kadar devam etmesi durumunda bir sorunun habercisi olabilir.
Çocuklar yetişkinler gibi üzüntülerini, istediklerini, istemediklerini konuşarak dile getiremeyebilirler. Üzüldüklerinde, kaygılandıklarında, çözümsüz kaldıklarında, yalnız hissettiklerinde bu davranışta bulunabilirler. Yani parmak emme ya da tırnak yeme çocuğun herhangi bir sorunun ya da psikolojik problemin dile getiriliş şekli olabilir.
Tırnak yemenin nedenleri nelerdir?
Çocuklarda tırnak yeme, vücudunun herhangi bir yerini yolma, dudak ısırma, bazı eşyaları ağza alma ve el ayak sallama gibi tekrarlanan hareketler gözlenebilir. Tırnak yeme genellikle 3-4 yaşlarında başlar, ergenlik döneminde artar ve ergenlik sonrası erişkin dönemde azalması beklenir. Fakat bu her zaman böyle olmaz. Bazen yetişkinlerde de aynı şiddette devam ettiği gözlemlenir.
Çocuklarda tırnak yeme gerginliğin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Çocuklar daha çok sıkıntılı dönemlerinde tırnak yer. Her tür olumsuz duygu durumlarında çocukların tırnak yediği görülmektedir.
-Korku ve kaygı,
-Ailede öfke, şiddet ve saldırganlık,
-Kendine güvensizlik,
-Kıskançlık,
-Aşırı kontrolcü aile ortamı,
-Evde tırnak yiyen bir model,
-Aile içi sorunlar ve çatışmalar,
-İlgi ya da sevgi eksikliği,
-Okul ya da ev değişikliği
Aile çocuktaki tırnak yemeyi önlemek için bazı önlemler almaya çalışır. Örneğin; tırnaklara oje sürülür, eller cep (ya da eldiven) içinde tutulmaya çalışılır. Fakat bu kısıtlamalar ortadan kalktığı takdirde tırnak yeme alışkanlığı geri döner. Tırnak yemeyi önlemede en önemli aşama çocukta bu olaya neden olabilecek gerginlik ve sıkıntı yaratan durumun veya durumların tespiti ve bunun ortadan kaldırılmaya çalışılmasıdır. Çocuğun sürekli sözel uyarı alması sorunu çözmez hatta artırır. Bu yaklaşım çocukta kendisi ile değil tırnakla ilgileniliyor izlenimi bırakır ve zaten sıkıntılı olan çocuk için daha çok sıkıntı verici durum olur.
Anne ve baba ne yapmalı?
Olayı telaşa kapılmadan sabırla karşılamak ve sürekli ilgilenmekten kaçınmak. Aile içinde sürekli aynı alışkanlığı konu edilerek dikkatleri çocuk üzerine çekmek, bu nedenle telaşa ve gerginliğe girmek ve çözüm amacıyla çocuğu sürekli eleştirmek yanlış anne baba davranışları arasında sayılır.
Okul yaşında parmak emme ve tırnak yeme, öğretmenin uyarısı, anne babasının eleştirisi hatta arkadaşlarının alaylarına karşın bu alışkanlığını sürdürür. Bu durumda çocuğa yapılan olumlu tavsiye ve açıklamalarla psikolojik açıdan uyumunun sağlanması sorunu ortadan kalkmasına neden olabilir. Burada önemli olan bir gerileme belirtisi sayılan bu alışkanlığı oluşturan etkenlerin anne baba tarafından keşfedilerek ortadan kaldırılması ondaki gerginliği azaltır. Böylelikle bu gerginlikten kaynaklanan alışkanlıklar da zamanla kaybolur. Tırnak yemenin ve parmak emmenin yaşla azalması da beklenir.
Yoğun yaşandığını düşündüğünüz bu davranışları çözmeye çalışmadan önce aile sisteminizin işleyişine çocuğunuzla kurduğunuz ilişkideki karşılıklı duygu alışverişinize ve bütün bu davranışları etkileyebilecek başka faktörlerin olup olmadığına dikkatlice bakmak gerekir. Sıklıkla tekrar eden ve çocuğun sosyal uyumunu bozan davranışlarda ise bir uzmana başvurulması gerekir.