Kahvenin de cilvelisi olur mu demeyin, olur, hem de en özel anlarınıza tanıklık eder bu kahve. Kahve severler farklı zamanlarda farklı kahve çeşitleri ve tatların olduğu bilgisiyle karşılaşır ve denemek ister. Cilveli kahve ile kahve tutkunlarının bilgisine bir yenisini daha ekliyoruz.

Kahve yalnız içilmez denir. Tatlı sohbetler eşliğinde bir dostla içilen kahvenin tadı bir başka olur. Kahve pişirip ikram etmek o an karşınızda olan kişilere, konuklara duyulan saygının, değerin de bir çeşit ifadesi sayılabilir. Mutfaklardaki en güzel cezve ve fincanlar çıkarılır, ocak başında sabırla bekleyip, bir an bile gözü ayırmadan pişirilen bol köpüklü bir fincan kahve damaklarda lezzetini taşır.

Cilveli Kahveyle Tanışalım

Zaman içinde kahveyi daha da özel hale getirmenin yolları da bulunmuştur. Eskilerde çok kullanılan küçücük şık fincanlarda ikramı yapılan tiryaki kahveleri bugünlerde daha büyük fincanlarda ikram edilir durumda. Küçük ya da daha büyük de olsa, porselenden yapılmış, üstleri düz, desenli ya da çiçeklerle bezeli klasik fincanlara da koyulsa, süvari olarak adlandırıldığı gibi çay bardağına koyularak da ikram edilse kahvenin yeri içecekler arasında başkadır.

Kahveye Cilve Yakışır

Kahveye cilve yakışır. Favoriniz klasik Türk kahvesi olsa da belki bir gün eskilerden kalma bu kahve çeşidini de denemeyi düşünebilirsiniz. Acı, orta veya bol şekerli ama ille de cilveli bir kahve içeyim derseniz bu kahvenin yapılma şekline ve nerede, kimler tarafından ne amaçla yapılmakta olduğuna değinerek bilgi dağarcığınızı genişletelim.

Kültürümüzdeki bazı değerleri yaşatmak, unutulmaya yüz tutan adetleri hatırlatmak, gün yüzüne çıkarmak gerekir. Türklerin kahveyi başka ülkelerden daha farklı pişirdiği ve sunduğu bilinmektedir. İşte hazırlanmasıyla, sunumuyla tamamen farklı, tarihin derinliklerinden çıkarılıp devam ettirilmeye çalışılan bir adet: cilveli kahve…

Cilveli kahve “Şehzadeler Şehri” adıyla tanınan Manisa’nın Osmanlı dönemindeki yeniçeri adetlerinden biridir. Akhisarlılar bu unutulmaya başlamış âdetin kendilerine ait olduğunu söylese de son yıllarda Manisalılar tarafından yaşatılmaya çalışılmaktadır. 2009 yılında Manisalı bir cafe işletmecisi tarafından patenti alınmış olan, tarihi mekân Yeni Han’a gelenler tarafından ısrarla aranan cilveli kahvenin tüketimi giderek artmakta olup Manisa’nın başka mekânlarında da bulunabilmektedir. Özel olarak ağır bir ateşte ya da tercihan köz ateşinde pişirilip sunulan ve özel bir içme ritüeline sahip olan, kulağa hoş gelen bir isme sahip olan bu kahve artık evlerde de denenmektedir.

Gelinlik Kızların Cilvesi

Cilveli kahvenin adını gelinlik kızların cilvesinden aldığı söylenir. Bu kahve ikramının yaygın olduğu dönemlerde evlilik yaşındaki kızlara görücü gittiğinde gelin olacak kızlar gelen görücüyü beğenip beğenmediklerini bu kahve ile anlatırmış. Gelin adayı kız kendini isteyen kişiyi beğenmişse, evlenmeye gönüllüyse ikram edilecek kahveyi cilveli yaparmış. Normal bir şekilde pişirilip fincanlara dökülen kahvelerin köpüğü üzerine çifte kavrulan ve öğütülen bademler ve iki farklı baharat eklenirmiş. İşte kahvenin cilvesi buymuş. Babalar ikramı yapılan kahveye göre durumu anlayıp kızlarına bir şey sormaya gerek duymadan gerekeni yaparmış. Ancak, görücüler için pişirilen kahve normal bir kahve ise işler değişir, evlilik işi olmaz, kız verilmezmiş.

Özel günlerde, düğünlerde, bayramlarda da yapılmış olduğu söylenen cilveli kahve bir başka rivayete göre de şehzadelere özel yapılırmış.

Nasıl Pişirilir, Nasıl Sunulur?

Öyküsünü öğrendikten sonra nefis cezbedici koku ve lezzetiyle, bol telvesiyle ve cilvesiyle kendinize hazırlayacağınız bir fincan cilveli kahve ile canlılık kazanmaya ne dersiniz?

İşte o kahvenin hazırlanması, sunum ve tüketiliş biçimi şöyle:

Bilindiği gibi Türk kahvesi normal bir şekilde, bol telveli olarak pişirilir, fincanlara paylaştırılır. Cilveli kahve de böyle pişirilir.

Cilveli kahvenin cilvesi yani kavrulmuş bademi kahve hazırlanmadan önce bakır bir tavada kavrulmalı ve ezilmeli yani dövülmelidir. Dövülmüş bademlerin taneciklerinin boyutunun susam tanesine yakın olması gerekmektedir. İsteyen tercihini acı ya da tatlı bademden yana yapabilir. Ezilmiş bademlere çok az tarçın ile muskat da ilave edilmektedir. Muskat küçük Hindistan cevizine verilen bir isimdir. Acımsı bir tat ve ıtırlı bir kokuya sahip olduğundan çok az miktarda kullanımına özen gösterilmeli ve sert bir dokusu olduğundan ince bir şekilde rendelenmelidir. Bu konuda doz iyi ayarlanmalıdır. Köpüğün üstü hazırlanan bu karışımla örtülmelidir. Ancak, bademlerin fincanın dibine çökmemesi gerekir. Bunun için de kesinlikle çifte kavrulmuş olarak hazırlanmalıdır.

Kahvelerin köpükleri üzerine serpilen bademler, ikram sırasında fincanın yanına bırakılan bir çay kaşığı ile yenir ve ardından fincandaki kahve içilir. Köpükle birlikte badem tadı alınarak içilen kahve her zaman olduğu gibi kırk yıl hatıra bedeldir. Tabi ki kahve yanında ikram edilen minik lokumlar da işin hoş tarafıdır.

Acısıydı, orta şekerlisiydi, okkalısıydı, kakulelisi, sakızlısıydı derken yüzyıllar öncesinden çıkıp gelen ve bugüne merhaba diyen geleneksel bir kahve şekli olan cilveli kahveyi deneyenlerin beğeneceğini umuyoruz.