Mavera
MFC Üyesi
- Üyelik Tarihi
- 14 Ara 2018
- Konular
- 259
- Mesajlar
- 916
- MFC Puanı
- 180
ADALETNAME
Osmanlı zamanında Kanunları uygulamayan, görevlerini kötüye kullanan yöneticileri yola getirmek için padişahların yayımladıkları olağanüstü hükümlere adaletname denilirdi. (Adalet fermanı, Adalet hükmü, Adalet emri de denir.) Bu tür ferman çıkarma geleneği, İran kökenlidir. Selçuklular kanalıyla Osmanlılara geçmiştir. Bir tür padişah fermanı olan adaletnameler olağanüstü durumlarda çıkartılırdı. Merkezi otoritenin sarsıldığı, ülkede karışıklık çıktığı dönemlerde yürürlükteki yasa ve kuralların yeterli olmaması durumunda, hükümdar, halkı korumak için bu yetkisini kullanırdı. Osmanlılarda yasa dışı vergileri, rüşveti, angaryayı, yolsuzlukları, tefeciliği engellemek için adaletnameler çıkarıldı. Böylelikle devletin taşradaki yöneticileri de denetim altına alınmış oluyordu. Bazı padişahlar tahta çıkışlarında da adaletnameler yayımlayarak ülkeyi adalet ve doğrulukla yöneteceklerini duyururlardı. Adaletnameler, taşrada kadılara gönderilirdi. Kadılar, bu fermanları okutarak halka duyurur, şeriyye siciline geçirirlerdi. Kadı, isteyene adaletnamenin bir örneğini vermekle yükümlüydü. Bilinen en eski adaletname, Eflak bölgesiyle ilgili olarak 15 Mart 1516 tarihinde çıkarıldı. Bu adaletname sancak beyleriyle voyvodaların reayadan zorla yiyecek almalarını yasaklıyordu.
Osmanlı zamanında Kanunları uygulamayan, görevlerini kötüye kullanan yöneticileri yola getirmek için padişahların yayımladıkları olağanüstü hükümlere adaletname denilirdi. (Adalet fermanı, Adalet hükmü, Adalet emri de denir.) Bu tür ferman çıkarma geleneği, İran kökenlidir. Selçuklular kanalıyla Osmanlılara geçmiştir. Bir tür padişah fermanı olan adaletnameler olağanüstü durumlarda çıkartılırdı. Merkezi otoritenin sarsıldığı, ülkede karışıklık çıktığı dönemlerde yürürlükteki yasa ve kuralların yeterli olmaması durumunda, hükümdar, halkı korumak için bu yetkisini kullanırdı. Osmanlılarda yasa dışı vergileri, rüşveti, angaryayı, yolsuzlukları, tefeciliği engellemek için adaletnameler çıkarıldı. Böylelikle devletin taşradaki yöneticileri de denetim altına alınmış oluyordu. Bazı padişahlar tahta çıkışlarında da adaletnameler yayımlayarak ülkeyi adalet ve doğrulukla yöneteceklerini duyururlardı. Adaletnameler, taşrada kadılara gönderilirdi. Kadılar, bu fermanları okutarak halka duyurur, şeriyye siciline geçirirlerdi. Kadı, isteyene adaletnamenin bir örneğini vermekle yükümlüydü. Bilinen en eski adaletname, Eflak bölgesiyle ilgili olarak 15 Mart 1516 tarihinde çıkarıldı. Bu adaletname sancak beyleriyle voyvodaların reayadan zorla yiyecek almalarını yasaklıyordu.
Kaynak: Büyük Larousse