-
- Üyelik Tarihi
- 8 Ara 2012
-
- Mesajlar
- 17,522
-
- MFC Puanı
- 3,901
Operasyonel psikoloji askeri psikoloji içerisinde evrimleşerek kendine ait bir alan oluşturan ve günümüzde oldukça ilgi gören, klinik psikolojinin verilerinden faydalanan farklı bir psikoloji branşıdır.
Operasyonel psikoloji, terminolojik olarak sahadaki temel karar vericilerin kısa ve orta vadede taktik, operasyonel veya stratejik olarak başarıya ulaşmak için hedef bireylere, gruplara veya oluşumlara karşı daha etkili bir şekilde müdahale teknikleri geliştirmelerini, onları anlamalarını ve etkilemelerini sağlamak için aksiyon ve danışmanlık hizmeti sunan bir uzmanlık alanıdır. Psikoloji disiplini içerisinde yeni olan bu alanın hayata yansıması çoğunlukla taktik psikoloji alt başlığı içinde ele alınsa da algı operasyonlarından, istihbarat ve sorgu tekniklerine, reklamcılıktan, halkla ilişkilere kadar oldukça geniş bir alanda karşımıza çıkan bir alandır.
Operasyonel Psikolojinin Tarihi
Operasyonel psikolojinin tarihi, tarihin çok eski devirlerine kadar götürülebilir ancak bilimsel anlamda bu kapsamdaki ilk çalışmalar askeri psikoloji alanındaki çalışmalarla başlar. Bu alanda savaşın şiddetine tanık olan askerlerin yaşadığı travmayı tedavi etmek için oluşturulan ilk kurum Washington DCdeki St. Elizabeths Hastanesidir . Hastane 1855te Amerika Birleşik Devletleri Kongresi tarafından kuruldu ve şu anda aynı eyalette bulunuyor. ABDdeki bu ilk kurumlardan ve çalışmalardan sonra dünyanın birçok ülkesinde askeri psikolojik tedavi merkezleri sağlık kuruluşlarının ayrılmaz bir parçası olmuştur. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları boyunca sadece ABDde binlerce psikiyatr ve psikolog istihdam edilmiş ve bu anlamda ortaya çıkan sorunları azaltmak hedef üzerinde istenilen etkiyi elde etmek için yüzlerce araştırma gerçekleştirilmiştir. Nasıl ki hem tıbbi hem de teknolojik alanda elde edilen devrimsel sıçramalar çoğu etik olarak onaylanmasa da dünya savaşları dönemindeki araştırmaların eseriyse bugün psikolog ve psikiyatrların hayat kurtaran teknik ve tedavileri de bu araştırmaların eseridir. Bu araştırmalar ABDde 1800lü yılların ortalarından itibaren başlamış dünya savaşları, Kore Savaşı, Vietnam Savaşı, Körfez Savaşı ve günümüzde halen sürdürülmekte olan uluslararası operasyonlarda aktif bir şekilde kullanılmıştır.
Operasyonel Psikolojinin Uygulama Alanı
Operasyonel psikoloji askerlerin harp sahası içinde ve gerisinde yürütülen operasyonlarda personelin yaşayabileceği travma ve stresten korumak, yaşanabilecek muhtemel etkilerin tedavisi, hedef kuvvetlerin daha iyi tanımlanıp çözümlenmesi, üzerlerinde uygulanacak taktiklerin etkililiğini arttırarak operasyonu daha etkili ve kolay hale getirmek, askeri teşkilatlara alınacak personelin seçilmesi Operasyonel psikolojinin bu gibi sayısız çalışma ve uygulama alanının yanında özellikle üzerinde durulan konulardan biri de sorgulama ve ikna teknikleridir. Rehine kurtarma operasyonlarında ortamdaki rehine ve saldırganların psikolojik özelliklerinin analiz edilerek buna en uygun hamlelerin planlanması son derece hayatidir. Günümüzde yaşanması muhtemel yüzlerce kanlı saldırı emniyet teşkilatları tarafından önceden etkisiz hale getirilir bunun sırını pek kimse merak etmese de aslında olay tamamen sorgu ve ikna tekniklerini kullanan personel başarısıyla ilgilidir.
Günümüzde operasyonel psikoloji özellikle terörizmle mücadele alanında hayli aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Modern demokratik devletlerde de gelişmemiş üçüncü dünya ülkelerinde de terörizm ve teröristleri tespit etmek en büyük güvenlik meselesidir. Yaygın kanının aksine teröristler, dış görünüşü veya birtakım basit hareketlerinden rahatlıkla tespit edilebilecek tiplerin aksine çoğu zaman eğitimli ve hedefe ulaşıncaya kadar kendisini kamufle etmekte oldukça başarılı kimselerdir. Yine teröristler saldırılarını planlarken pek çok sade vatandaşın tahminlerinin ötesinde bir psikolojik algı yönetme amaç ve bilgisine sahiptirler. Zira, terörizmin temelinde halkı siyasi amaçları doğrultusunda insanların fikir ve kanaatlerini maniple etmek yatar. Teröristler bu hedefi gerçekleştirirken sosyal ve psikolojik prensiplerin yanı sıra operasyonel psikolojinin esas inceleme konularından olan grup dinamiklerini de aktif olarak kullanır Bu bir psikolojik savaş şeklidir ve buna karşı koyacak personelin de operasyonel psikoloji konusunda özel bir eğitime sahip olması kaçınılmazdır.
Operasyonel psikoloji alanında sahada ve araştırma merkezlerinde yer alan uzmanlar, çoğu zaman oldukça yüksek riskler alırlar çünkü uğraştıkları ve inceledikleri şey ölümün ta kendisi olan veya hayatı gözden çıkarmış bir savaş mağduru veya saldırgandır. Operasyonel psikologlar ya da psikiyatrlar savaşın veya güvenlik hizmetleri içerisinde yer alacak personeli hem yaptığı işten kaynaklanan stres ve kaosun etkilerinden korurken hem de bu personeli sahip olduğu yetenekler bakımından ileri seviye bir performansa sahip hale getirmeye çalışır. Askeri kara vericiler ve eğitmenlerin ABD ordusunda bugün halen kullandığı bazı testler operasyonel psikolojinin bu alanındaki çalışmalar somut örneklerdir.Ordu bu testleri hem personel seçiminde hem de istihbarat toplama faaliyetlerinde kullandı. Army Alpha ve Army Beta testleri, hem okuryazar yani eğitimli kesim için (Army Alpha testleri) hem de okuryazar olmayan eğitimsiz (Army Beta testleri) son derece başarılı sonuçlarıyla büyük bir ihtiyacı karşılamaktadır.