-
- Üyelik Tarihi
- 2 Ağu 2016
-
- Mesajlar
- 11,694
-
- MFC Puanı
- -894
Boşaltım organları tüm omurgalarda aynı yapıda değildir. Canlıların yaşam alanlarına göre, boşaltım atıklarının vücuttan atılmasını sağlayan yapılar arasında farklılıklar vardır. Boşaltım organları sayesinde omurgalılar iç ortamlarının dengede kalmasını (homeostaziyi) sağlar.
Tatlı su balıklarının vücut yüzeyleri kısmen suya geçirgen pullarla kaplıdır. Yaşadıkları ortam kendilerine göre hipotoniktir, bu durumda osmoz kuralları gereği solungaçlardan ve vücut yüzeyinden sürekli su girişi olur. Bu su girişi nedeni ile tatlı su balıkları ayrıca su içmez ve fazla idrar çıkarır. İdrar çıkışı ile bitlikte amonyak ve tuz da idrarla atılır. Kaybedilen tuz, solungaçlardan aktif taşımayla geri alınır. Böbrekler tatlı su balıkların-da çok miktarda sıvı süzdüğünden canlının idrarı seyreltik (hipotonik) tir.
Tuzlu su balıklarının yaşadıkları ortam kendilerine göre hipertoniktir. Bu durum osmozla su kaybetme riski oluşturur. Bu risk, deniz suyu içilerek ortadan kaldırılır. İçilen su ile birlikte alınan fazla tuz da solungaçlardaki özleşmiş hücrelerden aktif taşımayla dışarı atılır.
Tuzlu su balıklarının böbreklerinde az miktarda ve yoğun idrar oluşumu nedeniyle su kaybı en aza indirilir. Ayrıca bu balıkların vücut yüzeyinde suya geçirgen olmayan deri bulunduğundan su kaybı azdır. Bu balıklar vücutlarında oluşan NH3ın az bir kısmını idrarla atarken geri kalanını solungaçlarıyla uzaklaştırır.
Karada yaşayan canlılarda da suda yaşayan canlılarda olduğu gibi su kaybını önleyen bazı adaptasyonlar bulunur. Örneğin Çölde yaşayan pek çok çöl kuşu, sürüngen ve kanguru fareleri sahip oldukları adaptasyonlar sayesinde su içmeden uzun süre yaşayabilirler.
Çölde yaşamaya uyum sağlamış olan kanguru sıçanları o kadar az su kaybeder ki kaybettikleri suyun %90'ını metobolik yoldan, kalanını da yedikleri tohumlardan karşılayabilir. Suyun çok az olduğu çölde yaşayan memeli hayvan Develerde ise su kaybını önleyen adaptasyonlar gelişmiştir. Bu canlıların böbreklerde suyun geri emiliminin gerçekleştiği kanal diğer memelilerden daha uzundur. Böylece uzun olan böbrek kanallarından daha fazla su geri emilerek kana verilir ve idrarla su kaybı en aza indirilir.
Kanguru faresinde su dengesi: Kanguru fareleri çoğunlukla kuru tohumları yer ve su içmez. Bir kanguru faresi suyu genelde gaz alışverişi sırasında buharlaşma ile kaybeder, hücresel metabolizma ile kazanır.
Tatlı su balıklarının vücut yüzeyleri kısmen suya geçirgen pullarla kaplıdır. Yaşadıkları ortam kendilerine göre hipotoniktir, bu durumda osmoz kuralları gereği solungaçlardan ve vücut yüzeyinden sürekli su girişi olur. Bu su girişi nedeni ile tatlı su balıkları ayrıca su içmez ve fazla idrar çıkarır. İdrar çıkışı ile bitlikte amonyak ve tuz da idrarla atılır. Kaybedilen tuz, solungaçlardan aktif taşımayla geri alınır. Böbrekler tatlı su balıkların-da çok miktarda sıvı süzdüğünden canlının idrarı seyreltik (hipotonik) tir.
Tuzlu su balıklarının yaşadıkları ortam kendilerine göre hipertoniktir. Bu durum osmozla su kaybetme riski oluşturur. Bu risk, deniz suyu içilerek ortadan kaldırılır. İçilen su ile birlikte alınan fazla tuz da solungaçlardaki özleşmiş hücrelerden aktif taşımayla dışarı atılır.
Tuzlu su balıklarının böbreklerinde az miktarda ve yoğun idrar oluşumu nedeniyle su kaybı en aza indirilir. Ayrıca bu balıkların vücut yüzeyinde suya geçirgen olmayan deri bulunduğundan su kaybı azdır. Bu balıklar vücutlarında oluşan NH3ın az bir kısmını idrarla atarken geri kalanını solungaçlarıyla uzaklaştırır.
Karada yaşayan canlılarda da suda yaşayan canlılarda olduğu gibi su kaybını önleyen bazı adaptasyonlar bulunur. Örneğin Çölde yaşayan pek çok çöl kuşu, sürüngen ve kanguru fareleri sahip oldukları adaptasyonlar sayesinde su içmeden uzun süre yaşayabilirler.
Çölde yaşamaya uyum sağlamış olan kanguru sıçanları o kadar az su kaybeder ki kaybettikleri suyun %90'ını metobolik yoldan, kalanını da yedikleri tohumlardan karşılayabilir. Suyun çok az olduğu çölde yaşayan memeli hayvan Develerde ise su kaybını önleyen adaptasyonlar gelişmiştir. Bu canlıların böbreklerde suyun geri emiliminin gerçekleştiği kanal diğer memelilerden daha uzundur. Böylece uzun olan böbrek kanallarından daha fazla su geri emilerek kana verilir ve idrarla su kaybı en aza indirilir.
Kanguru faresinde su dengesi: Kanguru fareleri çoğunlukla kuru tohumları yer ve su içmez. Bir kanguru faresi suyu genelde gaz alışverişi sırasında buharlaşma ile kaybeder, hücresel metabolizma ile kazanır.