- Konum
- Karı$ık..
-
- Üyelik Tarihi
- 7 Mar 2013
-
- Mesajlar
- 2,021
-
- MFC Puanı
- 297
Nüfûsu:
1990 sayımına göre toplam nüfûsu 1.094.996 olup, 600.640ı şehirlerde, 494.356sı köylerde yaşamaktadır. Yüzölçümü 15.355 km2 olup, nüfus yoğunluğu 71dir.
Örf ve âdetleri: Diyarbakırda Türk-İslâm kültürü hâkimdir. Diyarbakır, hazret-i Ömer devrinde 639da, İslâm orduları tarafından fethedildikten bu yana Müslümanların ve 1042den bu yana da Müslüman-Türklerin idâresinde kaldığı için, Türk-İslâm kültürü ile yoğrulmuştur. 639 öncesi kültürler unutulmuştur. 1085te Selçuk, 1097de İnaloğulları, Nisanoğulları, Artukoğulları, Akkoyunlu ve bilhassa Osmanlılar bu bölgenin Türkleştirilmesinde mühim rol oynamıştır. İnaloğulları zamânında Diyarbakır kütüphânesinde 1.040.000 kitap bulunuyordu. Artukoğulları ve Osmanlılar devrinde burada kültür ve mîmârî zenginlik doruk noktasına ulaşmıştır.
Kıyâfet: Elbiseler çok renklidir. Atlas, canfes ve diba gibi kumaşlardan yapılır. Entari üstüne işlemeli hırka giyilir. Başlıklarda kullanılan gümüş tepelikler köyden köye değişir. Erkekler entari, şalvar, kuşak, şal, işlik ve yelek giyerler. Başa külah giyilir veya puşu sarılır.
Mahallî yemekler: Meftune, çiğ köfte, duvaklı pilav, lebeni ve nariye tatlısıdır. Yemekler bol etli, çok yağlı, baharatlı ve acı olur. Diyarbakırın masal ve efsâneleri, mânileri, halk edebiyâtı, ağıtları, türkü ve uzun havaları ve halk oyunları çok zengindir. Ünlü halk şâirleri yetişmiştir. Meşhur oyunları: Keşev, delile, halay, harrani, meyremo, poppori, tehayat, dunik, çaçan ve çapiktir.
Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu bölgesinin sağlık merkezidir. Tıp Fakültesi, 50 sağlık ocağı ve 200 sağlık evi yanında, Devlet Hastânesi, Doğum Hastânesi, Göğüs Hastalıkları Hastânesi, Tıp Fakültesi Araştırma Hastânesi, SSK Hastânesi ve ilçe hastâneleri ile sağlık hizmeti yürütülmektedir.
Eğitim: Asırlardır Güneydoğu Anadolunun bir kültür merkezi olmasına rağmen, okur-yazar niseti en düşük illerden biridir. Okur-yazar nisbeti % 60ı biraz geçmiştir. İl dâhilinde 58 anaokulu, 1112 ilkokul, 94 ortaokul, 42 lise, meslekî ve teknik okul bulunmaktadır. Diyarbakırda Dicle Üniversitesine bağlı Tıp, Diş Hekimliği, Zirâat, Hukuk ve Fen fakülteleri mevcuttur. Eğitim Fakültesi, Meslek Yüksek Okulu ve Yabancı Diller Yüksek Okulu da Dicle Üniversitesine bağlanmıştır.
Yetişen meşhûrlar: On dördüncü asır divan şâirlerinden Nesîmî (İmâmüddîn), Seyfeddîn Âmidî (Şâfiî fıkıh ve kelâm âlimi), Alâeddîn Haskefî (Hanefî fıkıh âlimi), İbrâhim-i Gülşenî (mütasavvıf), Ziyâ Gökalp, Süleymân Nazif Diyarbakırda yaşamıştır. Abbâsîler devrinde Halîfe Memûn zamânında Mûsâ bin Muhammedin oğulları Şakir ve Ahmed tarafından bir meridyenin uzunluğu ilk defâ Sincar sâhasında ölçülmüş ve bugünkü değerde bulunmuştur.
1990 sayımına göre toplam nüfûsu 1.094.996 olup, 600.640ı şehirlerde, 494.356sı köylerde yaşamaktadır. Yüzölçümü 15.355 km2 olup, nüfus yoğunluğu 71dir.
Örf ve âdetleri: Diyarbakırda Türk-İslâm kültürü hâkimdir. Diyarbakır, hazret-i Ömer devrinde 639da, İslâm orduları tarafından fethedildikten bu yana Müslümanların ve 1042den bu yana da Müslüman-Türklerin idâresinde kaldığı için, Türk-İslâm kültürü ile yoğrulmuştur. 639 öncesi kültürler unutulmuştur. 1085te Selçuk, 1097de İnaloğulları, Nisanoğulları, Artukoğulları, Akkoyunlu ve bilhassa Osmanlılar bu bölgenin Türkleştirilmesinde mühim rol oynamıştır. İnaloğulları zamânında Diyarbakır kütüphânesinde 1.040.000 kitap bulunuyordu. Artukoğulları ve Osmanlılar devrinde burada kültür ve mîmârî zenginlik doruk noktasına ulaşmıştır.
Kıyâfet: Elbiseler çok renklidir. Atlas, canfes ve diba gibi kumaşlardan yapılır. Entari üstüne işlemeli hırka giyilir. Başlıklarda kullanılan gümüş tepelikler köyden köye değişir. Erkekler entari, şalvar, kuşak, şal, işlik ve yelek giyerler. Başa külah giyilir veya puşu sarılır.
Mahallî yemekler: Meftune, çiğ köfte, duvaklı pilav, lebeni ve nariye tatlısıdır. Yemekler bol etli, çok yağlı, baharatlı ve acı olur. Diyarbakırın masal ve efsâneleri, mânileri, halk edebiyâtı, ağıtları, türkü ve uzun havaları ve halk oyunları çok zengindir. Ünlü halk şâirleri yetişmiştir. Meşhur oyunları: Keşev, delile, halay, harrani, meyremo, poppori, tehayat, dunik, çaçan ve çapiktir.
Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu bölgesinin sağlık merkezidir. Tıp Fakültesi, 50 sağlık ocağı ve 200 sağlık evi yanında, Devlet Hastânesi, Doğum Hastânesi, Göğüs Hastalıkları Hastânesi, Tıp Fakültesi Araştırma Hastânesi, SSK Hastânesi ve ilçe hastâneleri ile sağlık hizmeti yürütülmektedir.
Eğitim: Asırlardır Güneydoğu Anadolunun bir kültür merkezi olmasına rağmen, okur-yazar niseti en düşük illerden biridir. Okur-yazar nisbeti % 60ı biraz geçmiştir. İl dâhilinde 58 anaokulu, 1112 ilkokul, 94 ortaokul, 42 lise, meslekî ve teknik okul bulunmaktadır. Diyarbakırda Dicle Üniversitesine bağlı Tıp, Diş Hekimliği, Zirâat, Hukuk ve Fen fakülteleri mevcuttur. Eğitim Fakültesi, Meslek Yüksek Okulu ve Yabancı Diller Yüksek Okulu da Dicle Üniversitesine bağlanmıştır.
Yetişen meşhûrlar: On dördüncü asır divan şâirlerinden Nesîmî (İmâmüddîn), Seyfeddîn Âmidî (Şâfiî fıkıh ve kelâm âlimi), Alâeddîn Haskefî (Hanefî fıkıh âlimi), İbrâhim-i Gülşenî (mütasavvıf), Ziyâ Gökalp, Süleymân Nazif Diyarbakırda yaşamıştır. Abbâsîler devrinde Halîfe Memûn zamânında Mûsâ bin Muhammedin oğulları Şakir ve Ahmed tarafından bir meridyenin uzunluğu ilk defâ Sincar sâhasında ölçülmüş ve bugünkü değerde bulunmuştur.