Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin asıl faturasının tarıma yansıyacağını, dünyanın küresel bir gıda kriziyle karşı karşıya olduğunu sizlere duyurmuştuk. “Rus ordusu Ukrayna’daki ambarları vuruyor tahıla el koyuyor” başlıklı haberimizde dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden olan Rusya’nın, Ukrayna’yı işgal etmesiyle tarım ürünlerinde bir anlamda global bir güç haline geldiğini paylaşmıştık. Haberde, Birleşmiş Milletler’in açıkladığı verileri de kullanmıştık. O verilerde Ukrayna ve Rusya’nın, dünyadaki buğday ve arpanın yüzde 30'unu, mısırın 5'te birini ve ayçiçek yağının yarısından fazlasını ürettiğine dikkat çekmiştik. Haberin ardından geçen sürede dünya artık tahıl ürünlerine gelen artış ve ulaşamama sorunlarıyla karşı karşıya.

EL KONULAN TAHIL, MISIR VE SURİYE’YE SATILIYOR​

Rusya’nın Ukrayna’da işgal ettiği bölgelerdeki tarım ürünlerine el koyması ve Kırım üzerinden ülkesine götürmesinin ardından bu kez limanlarda gemilerdeki yüklü olan tahıl ürünleri, Suriye, Mısır gibi Moskova yanlısı ülkelere satılmak için Türkiye üzerinden transfer ediliyor.

Türkiye’nin de etkilendiği tarım ürünleri sorunu gıda fiyatlarında artışa neden olurken, birçok ülke ise kıtlık sendromları göstermeye başladı. BM’nin verilerine göre 1 milyardan fazla insan, kıtlık ile karşı karşıya.

BUĞDAY FİYATI BİR GÜNDE YÜZDE 6 ARTTI​

Avrupa ve ABD’ye karşı nükleer tehditlerine devam eden Moskova’nın birçok ülkeye karşı petrol ve doğalgazı da bir silah olarak kullandığı aşikar. Ancak Moskova’nın asıl gücü nükleer ve enerji değil; tahıl. İşte o silahı da yavaş yavaş kullanmaya başladı. Chicago’da işlem gören vadeli buğday fiyatlarının dün, yüzde 6 artarak 12.47 dolara yükselmesi de bunun işareti.

17 MİLYON TON BUĞDAY HAPSOLDU​

Dünyanın en büyük tarım ürünleri üreticisi olan, Avrupa’nın Ambarı olarak bilinen Ukrayna’da şu anda 28 milyon ton tahıl sevkiyat bekliyor. Türk Ukrayna İş Adamları Derneği (TUİD) Başkanı Burak Pehlivan’a Rusya’nın tahıl ürünlerine olan yansımasını sordum. Verdiği rakamlar ürkütücüydü. Ukrayna limanlarından 2021’de 145 milyon ton ihracat yapıldığını anlatan Pehlivan, “Bu yıl şu anda 19 milyon tonunu kullanabiliyor ve ikame ediliyor. Yani limanlarda yüzde 80-85’lik bir kayıp var. Limanlardaki gemilerde 4.5-5 milyon ton tarım ürünü hapsolmuş durumda. Ülke genelinde ise 7 milyon ton buğday, 14 milyon ton mısır, 3.5 milyon ton ayçiçeği küspesi, 3.5 milyon don da Ayçiçek yağı olmak üzere 28 milyon tonluk ürün sevk edilemiyor” diyor.

ARAZİ EKİLEMİYOR, SİLOLAR BOŞALMIYOR​

Savaştan dolayı tarıma arazilerinin ekilemediğini dile getiren Pehlivan, “Bu yıl buğday ekilemediği için yüzde 35’lik bir kayıp olacak. Yani 9 milyon ton. Silolarda bekleyen ve limanlarda yüklenen ürünlere yönelik abluka kalkmaz ise mevcut silolar kullanılamayacağı için ekim de yapılamayacak” diye anlatıyor.

“KRİZ DERİNLEŞECEK, TÜRKİYE ARABULUCU OLMALI”​

Ukrayna’nın gübre alamadığı için, ekim döneminin de kaçırılması gündemde. Böyle bir durumda ise asıl sıkıntı gelecek yıl yaşanacak. Pehlivan, “Türkiye bu anlamda arabulucu olmalı. Dünyanın gıda güvenliği Karadeniz’e bağlı. Yapılacak her türlü girişim sadece Türkiye’yi değil, dünyayı da ilgilendiriyor” diyor. Moskova’nın Ukrayna’yı işgali sadece bir topraktan öte değil. Gıda fiyatlarında yaşanan artış, olası kıtlık süreci Rusya’nın asıl silahını da tarım ürünleriyle yapacağını gösteriyor. Bu da milyonlarca insanın hayatını etkileyecek.

Kerim ÜLKER