- Konum
- ىαкαяyλ
-
- Üyelik Tarihi
- 27 Kas 2009
-
- Mesajlar
- 24,120
-
- MFC Puanı
- 79
-Hak Ehliyeti:
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
I)Anlamı:Hak ehliyeti kişinin hak ve borçlara sahip olabilme ehliyetidir. Hak ehliyeti kişiye tanınan bir hak olmayıp hak sahibi olabilmenin bir şartıdır.Hak ehliyeti kişinin iradesinden ve davranışlarından bağımsız olarak kişi olma vasfı ile kazanmış olduğu bir ehliyettir.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
II)Hak ehliyetinin Temel İlkeleri:
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
M.K.nın 8. maddesi bütün insanların aynı hak ehliyetine sahip olduklarını ifade eder.Anlatılmak istenen her doğan insanın ,insan olarak,genel bir şekilde hak ehliyetine sahip olacağıdır.Buna genellik ilkesi adı verilir.Belirli imtiyazlı haklar kurularak bunların belirli kişilerce kazanılmasını sağlayacak tarzda hak ehliyeti açısından bir çeşitlemeye gitmek bu hükümle yasaklanmıştır;arzu edilen kişiler arası bir fırsat eşitliği yaratmaktır.Bu ilke eşitlik ilkesi olarak ifade edilir.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
III)Hak Ehliyetinin Sınırlandığı Haller:
Hak ehliyetini sınırlayan hükümler başlıca şu sebeplere dayanır:
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
1-Yaş:M.K.daki bazı hükümler bazı haklara ehil olmayı belirli yaşlara ulaşmaya bağlı tutmuştur.Bunlar yararlanması kullanma ile mümkün olan temsilci tarafından kullanılamayan ve şahsa sıkı sıkıya bağlı olan haklarıdır.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
Evlenmeye ehliyet.M.K. 88e göre erkeklerde 17(istisnaen 15) kadınlarda 15 yaşın (istisnaen 14) ikmali ile kazanılmaktadır.
Vasiyetname yapma ehliyeti.15 yaşını doldurmayla kazanılır.
Miras sözleşmesi yapabilme için reşit olmak gerekir.
Evlat edinme hakkına 35 yaşını doldurunca sahip olunur.
Dinini serbestçe tayin edebilmek için reşit olmak gerekir.
Vasilik için rüşt gerekir.
Vakıf kurma,kefil olma ve bağışlama gibi işlemler için reşit olmak gerekir.
Derneğe üye olmak için 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
2-Cinsiyet:
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
a)Biyolojik sebeplerle:Cinsiyette hak sahibi olmakta bazı farklılıklara yol açmaktadır.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
Evlenme hakkına sahip olma yaşı erkekler ve kadınlar için farklıdır.
Nesep karışıklılığı yaratmamak için kadının önceki evliliğinin herhangi bir sebeple sona ermesinden 300 gün geçmeden yeniden evlenmesi yasaktır.
Erkeklerin vasiliği kabul mükellefiyeti varken böyle bir şey kadınlarda mecburi değildir.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
b)Ekonomik Sebeplerle:Miras kalan tarımsal taşınmazların tahsisi hususunda da erkek evlatlar tercih edilmiştir.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
c)Evlilik birliğini korumak amacıyla:Evlilik birliği içinde de mutlak bir eşitlik öngörülmemiş ve kocaya bazı farklı hakla tanınmıştır.Örnek olarak aile reisi kocadır.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
d)Evli kadını korumak amacıyla:Evli kadının mali çıkarlarını korumak amacıyla karı koca arasında yapılan ve evli kadının kişisel mallarına ya da mal ortaklığına tabi mallara ilişkin hukuki işlemlerin geçerliliği sulh hakiminin onayına bağlıdır.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
e)Diğer nedenlerle:
Nesebin reddi sadece kocaya tanınmış bir hak olup anaya böyle bir hak tanınmamıştır.
Evlilik dışı doğan çocuğu tanıma hakkı sadece babaya ve bazı durumlarda büyük babaya tanınmışken babanın annesine böyle bir hak tanınmamıştır.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
3-Yabancılık:
Yabancılık da bazı haklara sahip olmada farklılık yaratır.Yabancıların taşınmaz mülkiyeti kazanmaları özel bazı kayıt ve şartlara bağlıdır.Yabancı uyruklular köylerde arazi ve emlak sahibi olamazlar.Bir köye bağlı olmayan çiftliklere ve köy sınırları dışında kalan arazinin otuz hektardan çoğuna ancak hükümetin izniyle sahip olabilirler.Genel olarak da karşılıklılık şartı aranmaktadır.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
4-Nesep:
Nesep durumu da bazı farklılıklar getirmektedir.Evlilik içinde doğan çocuklar doğumda babalarına nesep bağıyla bağlanırken evlilik dışında doğan çocuklarla babaları arasında evlilik dışı nesep bağı tanıma veya mahkeme kararı ile kurulur.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
5-Temyiz kudretine sahip bulunmayanların durumu:
Temyiz kudreti bulunmayanlar şahsen kullanılması gereken haklardan yararlanamadıkları için bu haklara sahip olma ehliyetinin kısıtlanmış olduğu düşünülebilir.Ancak temyiz kudreti bulunmayanın şahsa bağlı hakları kullanamamasının amaca ters düştüğü hak sahibinin aleyhine olduğu hallerde temyiz kudretine sahip olmayan kişilerin bu hakların kanuni temsilci tarafından kullanılabilmesi doktrinde kabul edilir.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
6-Akıl Hastalığı:Akil hastaları temyiz kudretine sahip olsalar bile evlenemezler.Akıl hastası olan kişinin velayet ve vesayet hakkı kaldırılır.
7-Kötü şöhret ve mahkumiyet:Kötü şöhret sahibi olanlar vasi atanamazlar.Bir cezaya mahkum olup da medeni haklardan mahrum edilen mahkum resmi vasiyetname düzenlemede tanıklık yapamaz.Hakim 5 yıldan daha fazla hapis cezasına çarptırılmış olan kimsenin ceza müddeti içerisinde velayet ve koca sıfatı ile sahip olduğu haklardan yoksun bırakılmasına karar verebilir.
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
8-Yabancı Hukukun Uygulanması:
[FONT=verdana, tahoma, arial][/FONT]
Yabancılık unsurunu taşıyan uyuşmazlıklarda Milletlerarası Özel hukuk gereğince uygulanması gereken yabancı hukukta hak ehliyeti ile ilgili kurallar Türk hukukundaki kurallardan farklı olabilir.Böylece yabancı hukukun uygulanması da kişiler arasında farklılık yaratabilir.