HALK ARASINDAKİ KULLANIM ALANI:
Halk arasında çay gibi demlenerek baş dönmesi ve sinirsel sıkıntılara karşı içilir Alkol ve zeytin yağında bekletilerek elde edilen tentürüde kullanılmaktadır
DROG OLARAK ÖZELLİKLERİ:
Sivilceler astım, bronşit, saç dökülmeleri, kadın hastalıkları, sinir hastalıkları, bazı cilt hastalıkları, akciğer hastalıkları, romatizma, tenya, öksürük ve baş dönmesine karşı kullanılan ilaçların bileşimine girmektedir
YETİŞTİRİLMESİ:
İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ:
İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ:
Toprak yönünden seçici olmayan bir bitkidir Ancak; kuru, hafif kireçce zengin yerleri sever Özellikle toprağın belli derinlikte yeterli neme sahip olması gerekir
Lavanta çiçekleri, soğuğa fazla dayanıklı değildir Fakat, orta Avrupa koşullarda kışı geçirecek kadar soğuğa dayanıklı bazı türleri mevcuttur Deniz seviyesinden 1350 m Yükseklikte yetişir Açık
güneşli havalar ve taşlık
eğimli yerler yetişmesi için uygundur
Lavanta çiçekleri, soğuğa fazla dayanıklı değildir Fakat, orta Avrupa koşullarda kışı geçirecek kadar soğuğa dayanıklı bazı türleri mevcuttur Deniz seviyesinden 1350 m Yükseklikte yetişir Açık
EKİM- DİKİM:
Tohum ile üretildiği gibi vejetatif olarak da üretilebilir Vejetatif üretim
yan kök sürgünleri veya yaşlı bitkilerden elde edilebilecek çelikler ile yapılabilir Ancak
uygulama daha çok tohumla yapılmaktadır Tohumlar
önce yastık ve seralara ekilir Genellikle yastık ve seralara şaşırtılır İlkbahar'da tarlaya dikimi yapılır Yastıklara ekim yapıldığında
40-50 gr tohumluk 15 metrekarelik yere ekilir ve buradan 1 dekarlık alana yetecek kadar fide elde edilir Tarlaya dikim
bölgelere göre nisan ve haziran aylarına kadar değişir İlk sene; kısa saplı
oldukça zayıf bitkiler oluşur Çiçeklenme
ikinci yıldan itibaren başlar Dikimde
40x30 veya 40x40 cm mesafe uygulanır Kurulan plantasyondan
2-3 yıl faydalanılır Almanya koşullarında 4-5 yıl; güney Afrika'da 3 yıl yararlanıldığı belirtilmektedir
BAKIM:
Toprağın havalandırılması ve yabancı otların temizlenmesi
bakım işlerini oluşturmaktadır Bunun için ara sıra özellikle sulamadan sonra çapa işlemi yapılmalıdır Ayrıca
bitkilerin hafif donlardan zarar görmemeleri için
üstlerinin özellikle almanya için patates veya diğer bitki artıkları ile örtülmesi önerilmektedir
Kireçce zengin toprak istemektedir 2-3 yılda bir kompost ile gübrelenmesi
olumlu etkide bulunmaktadır Azotlu ve fosforlu gübreleri seven bir bitkidir Dekara 4-6 kg azot
8-12 kg k2o
2-7
5 kg p2o5 verilmesi önerilir
Kireçce zengin toprak istemektedir 2-3 yılda bir kompost ile gübrelenmesi
HASAT:
Yan dallardaki çiçek başlarında
orta saptaki başakların da çiçeklendiği dönemde
hepsi birlikte hasat edilir 15 ağustos 'tan sonra lavanta çiçeğinin hasat
birkaç defa edilmemesi önerilmektedir Çiçekteki uçucu yağ oranı
tam çiçeklenme devresine kadar belirgin bir şekilde artmaktadır Bu nedenle
iyi kalitede bir lavanta çiçeği droğu
bu devredeki hasatta elde edilir ancak
ceplerindeki uçucu yağ miktarı
çiçeklenme sonuna kadar çoğalmaktadır
Hasat; çiçek başak sapından
başaktan 10 cm kadar aşağıdan orak v B İle biçilerek yapılır Lavanta çiçeğinde eş zamanlı bir çiçeklenme olmadığından hasat
birkaç seferde tamamlanır Kodekslere göre
sadece çanak yapraklarıyla birlikte hasat
elle çiçekleri toplanarak da yapılabilir
Hasat; çiçek başak sapından
KURUTMA:
Lavanta çiçeğini
güneşte kurutmamak gerekir Güneşte kurutmada
renk ve aroma zarar görür Suni kurutmada ise çok dikkatli olmak gerekir Sıcaklığın 30 c civarında olmasına özen gösterilmelidir Saplarıyla hasat edilmiş lavanta çiçeğinde sapların ayıklanması
kurutmadan sonra yapılır Eğer endüstriyel yağ alınması amaçlanmış ise sapların ayıklanması
kurutmadan sonra yapılır Eğer endüstiriyel yağ alınması amaçlanmış ise sapların ayıklanması mutlak gerekli değildir
VERİM:
Lavanta'nın verimi
değişken özellik gösterir Heeger'e göre lavanta çiçeği
30-50 kg/da; herba (lavanta yaprağı
sapı
çiçeği) 150-200 kg/da arasında değişmektedir Daha sonraki yıllarda verim ve uçucu yağ miktarının arttığı görülmüştür
MUHAFAZA
AMBALAJ VE PAKETLEME:
Güneş ışınlarından korunmuş
rutubetsiz
havalanması iyi depolarda muhafaza edilmelidir Küçük paketler veya poşetler halinde uygun şekilde ambalajlanarak pazarlanabilir
EKONOMİK ÖNEMİ:
Lavanta çiçeği
doğal olarak üreyebildiği gibi bugün birçok ülkede ve ülkemizde
kültürü yapılarak üretilmektedir Ülkemizde üretim miktarı
kesin olarak belli değildir Ülkemizde drog olarak ithalatı yapılmamakta
ancak etken maddeleri ithal edilmektedir
LAVANTA
LATİNCE: Lavundula L
İNGİLİZCE ADI: Lavender
MAHALLİ ADLARI: Lavanta
Gargan
Karabaş Otu
İNGİLİZCE ADI: Lavender
MAHALLİ ADLARI: Lavanta
BİTKİ HAKKINDA GENEL BİLGİ ÜLKEMİZDEKİ YAYILIŞI:
Lamiaceae familyasının bir cinsi olan lavantaların dünya üzerinde yaklaşık olarak 26 türü mevcuttur Çok yıllık ve yaklaşık 1m Ye kadar boylanabilen bir bitkidir Lavantalar dünya üzerinde başta orta Avrupa olmak üzere
Akdeniz ülkeleri
kanarya adaları
Habeşistan ve Doğu Hindistan'da yayılış göstermektedir Fransa
İspanya ve İtalya'da uçucu yağ oranı yüksek olan bazı türler büyük oranda kültür bitkisi olarak yetiştirilmektedir Dünya üzerinde yaygın olarak bulunan iki tür l Officinalis l Ve l Angustifolia mill (subsp Angustifolia) syn:spica l olup bunların içinden l Angustifolia ile diğer bir lavanta türü olan l Stoechas l Ülkemizde tabii olarak yetişmektedir Bu türlerin yayılış alanı şöyledir:
L ANGUSTİFOLİA MİLL (SUBSP ANGUSTİFOLİA) SYN: SPİCA L: İstanbul
Akdeniz Ve Ege Bölgesinde
L STOECHAS L: İstanbul Civarı
Ege Ve Akdeniz Bölgesi Tabii Yayılış Alanıdır
L STOECHAS L: İstanbul Civarı
KULLANILAN BÖLÜMLERİ:
Tıbbi amaçlataze çiçekli dal uçları
parfümeri ve kozmetik sanayi için ise kısmen kurutulmuş çiçek ve yaprakları
SANAYİDEKİ KULLANIM ALANI:
İlaç sanayinde bazı preperatlara koku vermede
merkezi sinir sistemini düzenleyici ilaçların bileşiminde yer almaktadır Ancak sanayide bünyelerindeki linalol ve linalil asetatdan dolayı da parfümeri ve kozmetikte cilt temizleyici losyon
kokulu banyo sabunu ve köpüklerinin yapımında kullanılmaktadır
İlaç sanayinde bazı preperatlara koku vermede
HALK ARASINDAKİ KULLANIM ALANI:
Halk arasında çay gibi demlenerek baş dönmesi ve sinirsel sıkıntılara karşı içilir Alkol ve zeytin yağında bekletilerek elde edilen tentürüde kullanılmaktadır
DROG OLARAK ÖZELLİKLERİ:
Sivilceler astım, bronşit, saç dökülmeleri, kadın hastalıkları, sinir hastalıkları, bazı cilt hastalıkları, akciğer hastalıkları, romatizma, tenya, öksürük ve baş dönmesine karşı kullanılan ilaçların bileşimine girmektedir
YETİŞTİRİLMESİ:
İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ:
İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ:
Toprak yönünden seçici olmayan bir bitkidir Ancak; kuru, hafif kireçce zengin yerleri sever Özellikle toprağın belli derinlikte yeterli neme sahip olması gerekir
Lavanta çiçekleri, soğuğa fazla dayanıklı değildir Fakat, orta Avrupa koşullarda kışı geçirecek kadar soğuğa dayanıklı bazı türleri mevcuttur Deniz seviyesinden 1350 m Yükseklikte yetişir Açık
güneşli havalar ve taşlık
eğimli yerler yetişmesi için uygundur
Lavanta çiçekleri, soğuğa fazla dayanıklı değildir Fakat, orta Avrupa koşullarda kışı geçirecek kadar soğuğa dayanıklı bazı türleri mevcuttur Deniz seviyesinden 1350 m Yükseklikte yetişir Açık
EKİM- DİKİM:
Tohum ile üretildiği gibi vejetatif olarak da üretilebilir Vejetatif üretim
yan kök sürgünleri veya yaşlı bitkilerden elde edilebilecek çelikler ile yapılabilir Ancak
uygulama daha çok tohumla yapılmaktadır Tohumlar
önce yastık ve seralara ekilir Genellikle yastık ve seralara şaşırtılır İlkbahar'da tarlaya dikimi yapılır Yastıklara ekim yapıldığında
40-50 gr tohumluk 15 metrekarelik yere ekilir ve buradan 1 dekarlık alana yetecek kadar fide elde edilir Tarlaya dikim
bölgelere göre nisan ve haziran aylarına kadar değişir İlk sene; kısa saplı
oldukça zayıf bitkiler oluşur Çiçeklenme
ikinci yıldan itibaren başlar Dikimde
40x30 veya 40x40 cm mesafe uygulanır Kurulan plantasyondan
2-3 yıl faydalanılır Almanya koşullarında 4-5 yıl; güney Afrika'da 3 yıl yararlanıldığı belirtilmektedir
BAKIM:
Toprağın havalandırılması ve yabancı otların temizlenmesi
bakım işlerini oluşturmaktadır Bunun için ara sıra özellikle sulamadan sonra çapa işlemi yapılmalıdır Ayrıca
bitkilerin hafif donlardan zarar görmemeleri için
üstlerinin özellikle almanya için patates veya diğer bitki artıkları ile örtülmesi önerilmektedir
Kireçce zengin toprak istemektedir 2-3 yılda bir kompost ile gübrelenmesi
olumlu etkide bulunmaktadır Azotlu ve fosforlu gübreleri seven bir bitkidir Dekara 4-6 kg azot
8-12 kg k2o
2-7
5 kg p2o5 verilmesi önerilir
Kireçce zengin toprak istemektedir 2-3 yılda bir kompost ile gübrelenmesi
HASAT:
Yan dallardaki çiçek başlarında
orta saptaki başakların da çiçeklendiği dönemde
hepsi birlikte hasat edilir 15 ağustos 'tan sonra lavanta çiçeğinin hasat
birkaç defa edilmemesi önerilmektedir Çiçekteki uçucu yağ oranı
tam çiçeklenme devresine kadar belirgin bir şekilde artmaktadır Bu nedenle
iyi kalitede bir lavanta çiçeği droğu
bu devredeki hasatta elde edilir ancak
ceplerindeki uçucu yağ miktarı
çiçeklenme sonuna kadar çoğalmaktadır
Hasat; çiçek başak sapından
başaktan 10 cm kadar aşağıdan orak v B İle biçilerek yapılır Lavanta çiçeğinde eş zamanlı bir çiçeklenme olmadığından hasat
birkaç seferde tamamlanır Kodekslere göre
sadece çanak yapraklarıyla birlikte hasat
elle çiçekleri toplanarak da yapılabilir
Hasat; çiçek başak sapından
KURUTMA:
Lavanta çiçeğini
güneşte kurutmamak gerekir Güneşte kurutmada
renk ve aroma zarar görür Suni kurutmada ise çok dikkatli olmak gerekir Sıcaklığın 30 c civarında olmasına özen gösterilmelidir Saplarıyla hasat edilmiş lavanta çiçeğinde sapların ayıklanması
kurutmadan sonra yapılır Eğer endüstriyel yağ alınması amaçlanmış ise sapların ayıklanması
kurutmadan sonra yapılır Eğer endüstiriyel yağ alınması amaçlanmış ise sapların ayıklanması mutlak gerekli değildir
VERİM:
Lavanta'nın verimi
değişken özellik gösterir Heeger'e göre lavanta çiçeği
30-50 kg/da; herba (lavanta yaprağı
sapı
çiçeği) 150-200 kg/da arasında değişmektedir Daha sonraki yıllarda verim ve uçucu yağ miktarının arttığı görülmüştür
MUHAFAZA
AMBALAJ VE PAKETLEME:
Güneş ışınlarından korunmuş
rutubetsiz
havalanması iyi depolarda muhafaza edilmelidir Küçük paketler veya poşetler halinde uygun şekilde ambalajlanarak pazarlanabilir
EKONOMİK ÖNEMİ:
Lavanta çiçeği
doğal olarak üreyebildiği gibi bugün birçok ülkede ve ülkemizde
kültürü yapılarak üretilmektedir Ülkemizde üretim miktarı
kesin olarak belli değildir Ülkemizde drog olarak ithalatı yapılmamakta
ancak etken maddeleri ithal edilmektedir
LAVANTA
LATİNCE: Lavundula L
İNGİLİZCE ADI: Lavender
MAHALLİ ADLARI: Lavanta
Gargan
Karabaş Otu
İNGİLİZCE ADI: Lavender
MAHALLİ ADLARI: Lavanta
BİTKİ HAKKINDA GENEL BİLGİ ÜLKEMİZDEKİ YAYILIŞI:
Lamiaceae familyasının bir cinsi olan lavantaların dünya üzerinde yaklaşık olarak 26 türü mevcuttur Çok yıllık ve yaklaşık 1m Ye kadar boylanabilen bir bitkidir Lavantalar dünya üzerinde başta orta Avrupa olmak üzere
Akdeniz ülkeleri
kanarya adaları
Habeşistan ve Doğu Hindistan'da yayılış göstermektedir Fransa
İspanya ve İtalya'da uçucu yağ oranı yüksek olan bazı türler büyük oranda kültür bitkisi olarak yetiştirilmektedir Dünya üzerinde yaygın olarak bulunan iki tür l Officinalis l Ve l Angustifolia mill (subsp Angustifolia) syn:spica l olup bunların içinden l Angustifolia ile diğer bir lavanta türü olan l Stoechas l Ülkemizde tabii olarak yetişmektedir Bu türlerin yayılış alanı şöyledir:
L ANGUSTİFOLİA MİLL (SUBSP ANGUSTİFOLİA) SYN: SPİCA L: İstanbul
Akdeniz Ve Ege Bölgesinde
L STOECHAS L: İstanbul Civarı
Ege Ve Akdeniz Bölgesi Tabii Yayılış Alanıdır
L STOECHAS L: İstanbul Civarı
KULLANILAN BÖLÜMLERİ:
Tıbbi amaçlataze çiçekli dal uçları
parfümeri ve kozmetik sanayi için ise kısmen kurutulmuş çiçek ve yaprakları
SANAYİDEKİ KULLANIM ALANI:
İlaç sanayinde bazı preperatlara koku vermede
merkezi sinir sistemini düzenleyici ilaçların bileşiminde yer almaktadır Ancak sanayide bünyelerindeki linalol ve linalil asetatdan dolayı da parfümeri ve kozmetikte cilt temizleyici losyon
kokulu banyo sabunu ve köpüklerinin yapımında kullanılmaktadır
İlaç sanayinde bazı preperatlara koku vermede