Kurban kesilecek hayvanda olması gereken şartlar nelerdir?

Kurban edilecek hayvanın sağlıklı, düzgün, âzaları tamam, besili olması hem ibadetin gaye ve mahiyetine hem de sağlık kurallarına uygun düşer.

Kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bazı âzaları eksik meselâ bir veya iki gözü kör, kulakları ve boynuzları kökünden kesilmiş, dili kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş, kuyruğu ve memesi kesik hayvanlar kurban olmaz.

Ancak hayvanın doğuştan boynuzsuz, şaşı, topal ve deli, biraz hasta, bir kulağı delinmiş veya yırtılmış olmasında kurban açısından bir sakınca yoktur.

Koyunun daha semiz ve lezzetli olması maksadıyla doğduğunda kuyruğunun kısmen veya tamamen kesilmesi kusur sayılmaz.

Kurban Kesmenin Sahih Olmasının Şartları Nelerdir?

Kurbanın rüknü, kesilmesi caiz olan bir hayvanı kesmektir. Kesilen bu kurbanın sahih olabilmesi için iki şart lâzımdır:

1. Vakit: Kurbanın kesim vakti, Kurban Bayramı'nın birinci günü fecrin doğuşundan itibaren, üçüncü gün güneş batıncaya kadarki üç günlük süredir. Bu müddet içinde kurbanın kesilmesi şarttır. Bu vakitler dışında kurban kesilmesi sahih olmaz. Kurbanı gece kesmek mekruhtur.

2. Kesilecek hayvanın ayıplardan sâlim olması. Allah`a kurbiyet ve ibâdet maksadıyla kesilecek hayvanların kusursuz ve ayıpsız olmasına Müslümanların dikkat etmeleri, Peygamberimizin (asm) birçok hadîslerinde emredilmiştir.

Bu ayıplar iki kısma ayrılır:

a. Çok ayıp sayılan ve o hayvanın kurban edilmesine dînen mâni olan büyük özürler.

Çok ayıp sayılan özürlerin başlıcaları şunlardır:

1) İki gözü veya bir gözü kör.

2) Kesilecek yere yürümeye gücü yetmeyecek derecede topal.

3) Kulakları veya sadece bir kulağı kesik.

4) Tamamen dişsiz veya dişlerinin çoğu dökmüş.

5) Boynuzlarının ikisi veya biri kökünden kırılmış.

6) Kuyruğunun yarısı veya 3`te birinden fazlası kesilmiş.

7) Hayaları veya memelerinin uçları kopmuş.

8) Kemiklerinde ilik kalmayacak kadar zayıf ve düşkün hayvan.

9) Doğuştan kulağı ve kuyruğu olmayan.

10) Zapt u rabt altına alınıp sürüye gönderilemeyecek kadar çok deli hayvan.

11) Pislik yiyen hayvan. Bunlar da usûlü üzere temizlenmedikçe kurban edilmeleri câiz olmaz.

b. Az ayıp sayılan ve hayvanın kurban edilmesini kerahetle câiz kılan küçük kusurlardır.

Az kusurlu sayılan hallerden başlıcaları şunlardır:

1) Gözleri şaşı veya zayıf gören hayvan.

2) Bir ayağı topal, fakat diğer üçü ile aksayarak da olsa yürüyebilen hayvan.

3) Doğuştan boynuzsuz veya boynuzu az kırılmış hayvan.

4) Kulakları delik ve yarık veya uçları sarkmış ve kesilmiş hayvan.

5) Dişlerinin bâzısı düşmüş hayvan.

6) Otlamasına mâni olmayacak derecede az deli hayvan.

7) Kuyruğunun veya hayalarının veya kulağının bir kısmı kesik (üçte ikiden fazlası var) hayvan.

8) Doğuştan küçük kulaklı hayvan.

9) Uyuz, fakat toplu hayvan.

10) Tenasül uzvu iptal edilmiş, yani, burulmuş hayvan...

-Kurbanlıktan tüylerinin kırpılması ve sütünün sağılması suretiyle faydalanmak mekruhtur.

-Eğer kırpılmış ise tüyü ve sütlü ise sütü sağılıp tasadduk edilir.

-Hatta karışmasın diye alâmet olmak üzere alman tüyleri bile tasadduk etmek gerekir.

-Eğer kullanılmış ise parası tasadduk edilir.

-Kurban kesildikten sonra derisi satılmış ise parası tasadduk edilir. Ancak deriden mest, seccade vb. şekilde istifâde edebileceği gibi eve demirbaş eşya almak üzere satmakta da bir sakınca yoktur.

-Kurbanın eti konusunda en faziletli tutum üçte birini tasadduk, üçte birini dostlara ikram, üçte birini de evde alıkoymaktır.

-Kurbanlık yapmak üzere satın alınan bir hayvan satılıp yerine başka bir hayvan almak câizdir. Eğer paradan arta kalan olursa tasadduk edilir.

-Kurbanlığa binmek, onunla yük taşımak veya herhangi bir iş için ondan istifade etmek mekruhtur. Eğer hayvan kullanılır ve değeri noksanlaşırsa eksilen kıymeti tasadduk etmek gerekir. Kiraya verilmiş ise kiradan elde edilen para da tasadduk edilir.

-Kurbanın eti, yağı, başı, tüyü, sütü vb.lerinin satışı câiz değildir. Eğer satılmış ise tasadduk etmek gerekir.