Kronoloji nedir, sorusuna kısaca cevap vermek gerekirse; Kronoloji zaman bilimidir. Bir cümle ile özetlenen tanımda Kronoloji için zaman bilimi denilmektedir, bu tanım tarih biliminde terim olarak kullanılmaktadır. Türk Dil Kurumu (TDK) sözlük tanımına göre Kronoloji; zaman bilimi, zaman dizini olarak tanımlanır.


Kronoloji bilimi ne işe yarar, tarih bilimi kronoloji’den nasıl faydalanır ona bakalım. Tarihi bir olay için zaman önemli bir unsurdur. Kronoloji bilimi, olayların meydana geldiği tarihin bilinmesine ve olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurulmasına yardımcı olur. Tarihî olayların zamanının belirlenmesinde ve sıralanmasında tarih bilimi kronolojiden faydalanır.

Kronoloji Bilimi Sistemi​

Kronoloji bilimi, tarihi olayların hangi zamanda gerçekleştiğini tespit eder ve olayların gerçekleşme zamanlarına göre belli bir disiplin ile sıralanmasını sağlayarak tarih bilimine yardımcı olur. Nitekim bir olayın hangi zamanda gerçekleştiğini tespit edemezsek o olayı doğru olarak yorumlayamayız. Bu noktada Kronoloji biliminin tarih bilimine çok büyük faydası vardır.

Kronoloji bilimi belli bir sistem ile zamanı bölümlere ayırmakta ve olayları bu bölümlere göre sıralamaktadır. Farklı zaman zarflarında meydana gelmiş olayların bulundukları dönem ve diğer dönemler üzerindeki etkilerini de açıkça görmek bu sayede mümkün olmaktadır. Ayrıca farklı zamanlarda meydana gelen gelişmelerin birbirleri ile olan ilişkilerini de Kronoloji bilimi sayesinde gözlemlemek mümkündür.

Osmanlı Devleti Kronolojisi​

Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Koyunhisar Savaşı Bursa’nın Fethi Maltepe (Palekanon) Savaşı İznik’in Fethi İzmit’in Fethi Çimpe Kalesi’nin Osmanlılara Bırakılması Edirne’nin Fethi Sırpsındığı Savaşı Çirmen Savaşı I. Kosova Savaşı Niğbolu Savaşı Ankara Savaşı Edirne – Segedin Antlaşması Varna Savaşı II. Kosova Savaşı (6 Nisan) İstanbul Kuşatmasının Başlaması – (29 Mayıs) İstanbul’un Fethi Trabzon’un Fethi Otlukbeli Savaşı

Kırım’ın Osmanlı Hâkimiyetine Girmesi Amerika’nın Keşfi Ümit Burnu’nun Keşfi Çaldıran Savaşı Mercidabık Savaşı Ridaniye Savaşı Macellan’ın Dünya Seyahati Belgrad’ın Fethi Mohaç Savaşı Almanya Seferi İstanbul Antlaşması Fransa’ya Kapitülasyonlar Tanınması Preveze Deniz Savaşı Trablusgarp’ın Fethi Amasya Antlaşması Cerbe Deniz Savaşı Zigetvar Seferi ve Kanuni’nin Ölümü Yemen’in Osmanlı Egemenliğine Girmesi Ferhat Paşa Antlaşması Haçova Savaşı Zitvatorok Antlaşması Hotin Antlaşması

Kasrışirin Antlaşması Kandiye Kalesi’nin Fethi Vasvar Antlaşması Girit Adası’nın Fethi Bucaş Antlaşması Çehrin Antlaşması II. Viyana Kuşatması Salenkamen Savaşı Zenta Savaşı Azak Kalesi’nin Kaybedilmesi Karlofça Antlaşması İstanbul Antlaşması İsveç Kralı’nın Özi Kalesi’ne Sığınması Prut Savaşı ve Antlaşması Pasarofça Antlaşması ve Lâle Devri’nin Başlaması Osmanlılarda İlk Matbaanın Kurulması Belgrad Antlaşmaları Kapitülasyonların Sürekli Hâle Gelmesi Osmanlı – Rus Savaşı Küçük Kaynarca Antlaşması Aynalı Kavak Antlaşması

Kırım’ın Ruslar Tarafından İşgali Fransız İhtilali’nin Başlaması Ziştovi Antlaşması Yaş Antlaşması Fransızların Mısır’ı İşgali Fransızların Mısır’ı Boşaltması Sırp İsyanı’nın Başlaması Kaleisultani Antlaşması Bükreş Antlaşması Viyana Kongresi Yunan İsyanı’nın Başlaması Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılması Londra Antlaşması – Navarin Olayı Edirne Antlaşması Cezayir’in Fransızlar tarafından İşgali

Kütahya ve Hünkâr İskelesi Antlaşmaları Tanzimat Fermanı’nın İlanı Londra Antlaşması Kırım Savaşı Islahat Fermanı’nın İlanı Maarif Nezareti’nin Kurulması Vilayet Nizamnamesi’ninYayımlanması Maârif-i Umumiye Nizamnamesi’nin Yayımlanması- Süveyş Kanalı’nın Açılması Darülfünun’un Kurulması Birinci Meşrutiyet’in İlanı İlk Osmanlı Mebûsân Meclisi’nin Açılması Fransızların Tunus’u İşgali İngilizlerin Mısır’ı İşgali II. Meşrutiyet’in İlanı 31 Mart Olayı Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları’nın Başlaması Balkan Savaşları’nın Sona Ermesi I. Dünya Savaşı’nın Başlaması

Çanakkale Zaferi (30 Ekim) Mondros Ateşkes Anlaşması Paris Konferansı – Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a Ayak Basması (19 Mayıs 1919) Versay Antlaşması (28 Haziran)- Sen Jermen Antlaşması (10 Eylül) – Nöyyi Antlaşması (27 Kasım) (10 Ağustos) Sevr Antlaşması Lozan Barış Antlaşması

Kronoloji Hakkında Merak Edilenler​

Kronolojik sıralama nedir? : Tarihi olayların gerçekleşme zamanlarına göre belli bir disiplin ile sıralanmasına kronolojik sıralama denir.

Bireysel kronoloji nedir? : Bireysel kronoloji, bireyin yaşamını olayların yaşandığı tarihleri baz alarak belli bir disiplin ile sıralamasına denilir. Örneğin, 1985 doğum, 1992 İlkokul başlangıcı, 1997 Ortaokul başlangıcı, 2014 Evlilik, 2019 İlk Çocuk… gibi.

Kronoloji olaylar nasıl sıralanır? : Kronoloji, tarihi olayların gerçekleşme zamanlarına göre belli bir disipline göre sıralanmasını sağlayan zaman bilimidir. Kronoloji, olayları tanımında da belirtildiği gibi gerçekleşme zamanlarına göre belli bir disiplin ile sıralar.

Kronolojik nedir, ne demektir? : Kronolojik kelimesi, kronoloji ile düzenlenmiş manasına gelmektedir. TDK, sözlükte sıfat manası “zaman bilimsel“dir. Kronoloji bilimi, zaman bilimi olarak tanımlanırken, kronolojik sıfatı ise zaman bilimsel olarak tanımlanmaktadır. Kronoloji ve kronolojik kelimeleri sık sık karıştırılıp birbirleri yerine kullanılmaktadır.

Tarihsel kronoloji nedir? : Kronoloji bilimi yani zaman bilimi zaten tarih bilimi ile birlikte çalışmaktadır. Tarihi olayların gerçekleşme zamanlarına göre sıralanmasında tarih biliminden faydalanılmaktadır. Kronolojik sıralamanın tam tarihsel verilere göre gerçekleştirilmesi olarak tanımlanmak mümkündür.

Alıntıdır

Kronolojik zaman düzenli ve alternatif tarihe bulaştığı noktada birbirini tamamlayan kısımları kaynaşınca hüzün fışkırıyor sabitlerinden bu denklemlerin.

Sept günü unutulmuş yaratılış ne yorucu olurdu inkar ederken. ne deha yeter ne tutku, basitliğin hüküm sürdüğü arayışlar sağanağına. Olgularla dolu, sebep-sonuç açmazları kuşanmış bir sürü sıfır noktası, yığınla milat.