Bir Parça Kauçuk Uğruna Milyonlarca İnsanı Köle Olarak Çalıştırıp İsyan Etmeye Kalkanın Ellerini ve Ayaklarını Kestiren Belçika Kralı II. Leopold


Dünya üzerinde ‘insan’ kadar vahşi ve acımasız bir tür daha olmasa gerek. Tarih sahnesinde kana susamışlıkları ile nam salmış çok isim yer aldı, biliyorsunuz. Her biri bir başka katliama sebep oldu, her biri başkalarının acıları ve gözyaşlarıyla beslenip güçlendi. Bu isimlerin içinde özellikle Adolf Hitler ön plana çıksa da, acımasızlıkta Hitler’i aratmayacak biri daha vardı: Belçika Kralı II. Leopold…

Babası I. Leopold’un ardından Belçika tahtına oturan Louis Philippe Marie Victor namıdiğer II. Leopold, sömürge topraklara büyük ilgi duyuyordu. II. Leopold, amaçları uğruna her şeyi yapabilecek türde biriydi...

"Komşularınızı taklit edin, fırsat çıktığı anda denizlerin ötesine yayılın. Orada ürünleriniz için kıymetli pazarlar, ticaretiniz için gıda ve büyük Avrupa ailesi içinde daha iyi bir konum bulacaksınız.”

İşte II. Leopold'un hayat felsefesi tam olarak buydu. Avrupa ideolojisine gönülden bağlı ve çıkarı söz konusu olduğunda gözünü kırpmadan herkesi harcayabilecek, paraya ve güce düşkün bir adamın neler yapabileceğini tahmin edebiliyor musunuz?

Dedik ya, Leopold büyük güç ve zenginlik peşinde diye... Tam da bu dileğini gerçekleştirebilecek bir hedef bulmuştu kendine, Afrika'nın tam göbeğinde yer alan Kongo.






Kongo’yı işgal etmek için kolları sıvayan II. Leopold, parlamentodan veto yemişti. Ancak sanmayın ki bu onu kararından vazgeçirecekti. Hazineden aldığı borçla sözde bir yardım cemiyeti gibi görünecek olan Uluslararası Afrika Derneği’ni kurdu. Dönemin ünlü kaşiflerinden olan Henry Morton Stanley ise Leopold’un emriyle Kongo’ya gitmiş ve burada bir sömürge yönetimi kurmaya başlamıştı. Kabile şeflerini kandırarak Kongo topraklarını parça parça alan Stanley sayesinde II. Leopold, Avrupa ülkelerince "Kongo’nun Kralı" olarak kabul edilmişti.

1800’lerin sonlarına doğru otomobil ve bisiklet endüstrilerinin lastik yapımında kullandığı kauçuğa büyük ihtiyaç duyuluyordu. Kral Leopold’un yardım etme bahanesiyle ele geçirdiği Kongo da dünyanın bir numaralı kauçuk üreticisiydi.







Kısa süre içerisinde nasıl bir nimetin elinin altında olduğunu fark eden Leopold, ülkeyi devasa bir çalışma kampına dönüştürmüştü. Ağır çalışma koşulları yüzünden her gün pek çok insan ölüyordu, Leopold ise bu süreçte yalnızca cebini daha çok doldurmanın peşindeydi. Yeterince hızlı çalışmayan veya isyan çıkarmaya niyetlenen kişilerin ceza olarak elleri ve ayakları kesiliyordu. Cezalar bununla da sınırlı değildi; Kongo toprakları cinsel organlarından asılarak idam edilenlerin ibret olması için ortada bırakılan cesetleriyle dolup taşar olmuştu.

Kongo’daki bu korkunç manzara ülkeyi ziyaret eden Joseph Clark adlı bir misyonerin şu üzücü sözleri sarf etmesine neden olmuştu: “Kongo’da olanları tekrar görmektense ölmeyi tercih ederim.”





Bazı İngiliz fotoğrafçılar, o dönem yaşananları zaman zaman gazetelere taşısalar da kamuoyu Kongo’da yaşananlara tepkisiz kalıyordu. Kral Leopold, çıkan haberleri bir şekilde bertaraf etmenin yolunu bulmuştu. Milyonlarca insan bir parça kauçuk, biraz da fildişi uğruna her türlü işkenceye katlanmak zorunda kalmış ve hayatını kaybetmişti. Bu acımasızlığın sonu ne zaman gelecekti?

Kral II. Leopold’un askerlerinin her birine belirli sayılarda kurşun veriliyordu. Askerler kurşunları boşa harcamadıklarını kanıtlamak için öldürdükleri yerlilerin kesik ellerini getiriyorlardı.






Askerlerin kurşunları yerlilere isabet etmediğinde ise zavallı insanların ellerini canlı canlı keserek eksik olan sayıyı tamamlıyorlardı. Kongo'da yaşanan bu vahşet geç de olsa ortaya çıkmaya başladığında Avrupa ülkeleri Kongo'nun Leopold'un özel mülkü olmaktan çıkarılıp Belçika sömürgesi haline getirilmesini istediler. Tabii, bu durum Kongo'da bulunan şirketlerin daha acımasız yöntemler geliştirmelerine neden olmuştu. Artık az çalışan ve borcunu ödeyemeyen yerlilerin kadınları rehin alınabiliyordu, üstelik bunu rahatça yapabilmeleri için bir yasa bile çıkarılmıştı.

Başlarda 20 milyon olan Kongo'nun nüfusu yaşanan bu katliamın ardından 9 milyona kadar düşmüştü. Dünyanın dört bir yanından gelen fotoğrafçılar ve din adamları bu vahşeti mümkün olduğunca insanlara duyurmaya çalışıyorlardı.




Yaşananları bütün çıplaklığıyla anlatan ve en üzücü karelerden biri 1900'lü yılların başlarında bir din adamı tarafından çekilmişti. Gördüğünüz bu karede çaresizce oturan bu adam, kendisi gibi köle olan küçük kızının yeterince çalışmadığı gerekçesiyle kesilen eline ve ayağına bakıyor. İşte 20 yıl boyunca Kongo'ya tam olarak böyle bir ortam hakimdi.

Olayları öğrenen insanlar Kongo'da yaşananları protesto etmek için protesto yürüyüşleri düzenlemeye başladılar. Dönemin ünlü isimleri de bu protestoya destek vermekteydi.






Bu vahim tablonun sona ermesinde protesto yürüyüşlerinin büyük bir etkisi olmuştu. Halkın baskısına daha fazla direnemeyen II. Leopold, Kongo'nun üzerinden elini çekmek zorunda kaldı. Kongo'dan çekildikten bir yıl sonra hayatını kaybeden Leopold'un ardında fildişi avcılığı yüzünden neredeyse yok olmak üzere olan bir fil nüfusu, milyonlarca sakat insan ve acı dolu bir 23 yıl kaldı.

"Herkes kendi vicdanının bekçisidir, lakin vicdanı olmayan birinin bekçisi kim olur? Yalnızca çevrenizde olup biten kötülüklere değil, dünyanın hiçbir köşesindeki kötü olaylara sessiz kalmayın. Tek bir kişinin sesi, günü geldiğinde milyonlarca insanın sesi olacaktır..."