KONUŞMA ENGELLİLER
Öğretmenlere ve Aileye Öneriler
1. İşitme engelli olan çocuklarda doğru ses algılaması yapılamayışından ötürü eklemleme bozukluğu görülebilir. Eklemleme bozukluğunda sıkça değiştirilen sesler “ r” s”, k”, t” dir. “sarı” yerine “sayı “ “kara” “kaya” gibi örnekler.
2. Eklemleme mekanizmasını oluşturan organlardaki yapısal bozukluklar eklemleme bozukluğu yapabilmektedir. Çenelerin yapısı ve işleyişindeki bozukluk, dişlerin bulunmayışı, dudakların yapısının çok gergin, yarık, çok ince oluşu, dilin aşırı büyüklüğü, damakta yanık bulunması, damağın çok yüksek yada basık tavanlı’ oluşu v.b. eklemlemeyi olumsuz yönde etkilemektedir.
3. Evde konuşulan dile, çevredeki konuşma örneklerine, konuşma öğretiminde yanlış yöntem izleme, duygusal bozukluklara bağlı olarak eklemleme bozuklukları ortaya çıkabilir.
4. Duruşa ilişkin konuşma bozuklukları görülebilir. Katı duruş, sinirli duruş, bozuk duruş ve oturuşa bağlı biçimsel özellikler olabilir.
5. Vücudun el, kol, baş, gövde gibi bazı kısımlarının konuşmanın gereğine göre hareket etmeyişi jest özürleridir.
6. Çocuktaki eklemleme bozulduğunu düzeltmenin bir yolu çocuğun çıkardığı yanlış sesin ona fark ettirilmesidir. Çocuğun söylediği yanlış sesli sözcüklerin doğru sesli olanı ona öğretmen tarafından dinletilmeli, banda kaydedilen seslere çocuğa dinleterek doğru ile yanlış arasındaki farkı buldurmaya çalışmalıdır.
7. Eğer çocuk birden fazla sesi bozuk çıkarıyorsa önce dudak ve dil hareketleri görülebilir, öğretilmesi kolay sesler ele alınmalı ( örn.”F” sesi, “K” sesine göre daha kolay görülebilen çalışmalarda gösterilmesi kolay olan bir sestir.
8. Doğru çıkarılışı öğretilen bir sesin pekiştirilmesi de önemlidir.
9. Sağaltım birden sona erdirilmemelidir. Çocuk izlenmeli, bu süre içersinde kendisine bazı konuşma görevleri verilmelidir. Kendi öğrendiği sesin başkaları tarafından nasıl kullanıldığını gözleme görevi gibi görevlerde yararlı olmaktadır.
10. Konuşma özrü açısından öğretmen sınıfında uyanık bir gözlemci olmaya çalışmalıdır. Çocuğa yardım edebilmek için probleminin erken farkında olmak gerekir.
11. Sınıf öğretmeni konuşma gelişimine uygun ortamı sadece sınıfta değil, çocuğun yaşamının büyük bir kısmının geçtiği aile çevresinde de yaratılması için elinden gelen çabayı göstermelidir.
12. Konuşma özürlerinin bir kısmı yapısal nedenlidir. Yapısal bozukluk bir sağlık sorunudur. Bu bakımından hamilelik öncesi, süresi, doğum anı ve doğum sonrası gelişiminde- sağlıklı büyüme önemlidir.