Kısaltmalar Dizini
Kısaltma; bir kelime, terim veya özel adın, içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve simgeleştirilmesidir. Kısaltmalarla ilgili kurallar şunlardır:
1. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili), TK (Türk Kültürü), TDED (Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi); B (batı), D (doğu), G (güney), K (kuzey); GB (güneybatı), GD (güneydoğu), KB (kuzeybatı), KD (kuzeydoğu).
Ancak bazen kelimelerin, özellikle son kelimenin birkaç harfinin kısaltmaya alındığı da görülür. Bazen de aradaki kelimelerden hiç harf alınmadığı olur. Bu tür kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür: BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), İLESAM (İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi).
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.
2. Element ve ölçülerin uluslararası kısaltmaları kabul edilmiştir: C (karbon), Ca (kalsiyum), Fe (demir); m (metre), mm (milimetre), cm (santimetre), km (kilometre), g (gram), kg (kilogram), l (litre), hl (hektolitre), mg (miligram), m² (metre kare), cm² (santimetre kare).
3. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla element ve ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur: Alm. (Almanca), İng. (İngilizce), Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi), Güniz Sok. (Güniz Sokağı), Prof. (Profesör), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General); is. (isim), sf. (sıfat), hzl. (hazırlayan), çev. (çeviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim. (kimya).
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır: cm'yi, kg'dan, mm'den, YKrun. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısalt*manın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT'ye, TDKden, THY'de, TRT'den, YTLnin. Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: ASELSAN'da, BOTAŞ'ın, NATO'dan, UNESCO'ya.
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kı*saltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.leri.
Tonsuz (sert) ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman oku*nuşta tonsuz ses tonlulaştırılmaz: AGİK'in (AGİĞ'in değil), CMUK'un (CMUĞ'un değil), RTÜK'e (RTÜĞ'e değil), TÜBİTAK'ın (TÜBİTAĞ'ın değil).
Ancak birlik kelimesiyle yapılan kısaltmalarda söyleyişte k'nin yumuşatılması normaldir: ÇUKOBİRLİK'e (söylenişi ÇUKOBİRLİĞE), FİSKOBİRLİK'in (söylenişi FİSKOBİRLİĞİN).
Kısaltma isim
A Alay
AA Anadolu Ajansı
AAFSE Güney Avrupa Müttefik Hava Kuvvetleri (Allied Air Forces Southern Europe)
AAM Atatürk Araştırma Merkezi
AB Avrupa Birliği
ABD Amerika Birleşik Devletleri
ABS Motorlu taşıtlarda fren sistemi (Antilock Braking System)
ADSL Asimetrik sayısal abone hattı (Asymmetric Digital Subscriber Line)
AET Avrupa Ekonomik Topluluğu
AFP Fransız Basın Ajansı (Agence France Press)
Age Adı geçen eser
AGİK Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı
AGİT Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı
agm. Adı geçen makale
agy. Adı geçen yayın
AI Uluslararası Af Teşkilatı (Amnesty International)
AID Uluslararası Kalkınma Ajansı (Agency for International Development)
AIDS Edinilmiş bağışıklık yetersizliği belirtisi (Acquired immune deficiency syndrome)
AİHM Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
AİHS Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
AK Avrupa Konseyi
AKBİL Akıllı bilet
AKDTYK Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
AKM Atatürk Kültür Merkezi
AKPM Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi
AKUT Arama Kurtarma Teşkilatı
Alb. Albay
Alm. Almanca
anat. Anatomi
ant. Antropoloji
AO Anonim ortaklık
AOÇ Atatürk Orman Çiftliği
AÖF Açıköğretim Fakültesi
AP ABD Haber Ajansı (Associated Press)
APS Acele Posta Servisi
Apt. Apartman, apartmanı
Ar. Arapça
ARGE Araştırma geliştirme
Arş. Gör. Araştırma Görevlisi
ark. Arkeoloji
As. Asker, askerî, askerlik
Asb. Astsubay
ASELSAN Askerî Elektronik Sanayii
As. İz. Askerî İnzibat
ASKİ Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi
ASO Ankara Sanayi Odası
AST Ankara Sanat Tiyatrosu
astr. Astronomi
astrol. Astroloji
AŞ Anonim şirket
AŞTİ Ankara Şehirler Arası Terminal İşletmesi
AT Avrupa Topluluğu
Atğm. Asteğmen
atm. Atmosfer
ATO Ankara Ticaret Odası
AÜ Anadolu Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi
Av. Avukat
B Batı, bay
BAE Birleşik Arap Emirlikleri
bağ. Bağlaç
BAĞ-KUR Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu
BBC İngiliz Radyo Televizyon Kurumu (British Broadcasting Corporation)
BCG Verem aşısı (Bacillus Calmette Guèrin)
Bçvş. Başçavuş
BDDK Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu
BDT Bağımsız Devletler Topluluğu
BE Büyükelçi
belgeç Belgegeçer (faks)
bitb. Bitki bilimi
biy. Biyoloji
bk. Bakınız
Bl. Bölük
bl. Bilişim
BM Birleşmiş Milletler
Bn. Bayan
Bnb. Binbaşı
bot. Botanik
BOTAŞ Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi
Böl. Bölüm
bs. Baskı, basım
Bşk. Başkan, başkanlık, başkanı, başkanlığı
BUE Avrupa Birliği Bankası (Bank of Union European)
Bul. Bulvar, bulvarı
Bulg. Bulgarca
BÜ Boğaziçi Üniversitesi
C Cilt
Cad. Cadde, caddesi
CAEC Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (Consultative Assembly of European Council)
cal Kalori
CAO Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (Civil Aviation Organization)
CC Konsolosluk birimi (Corps Consulaire)
CD Kordiplomatik (Corps Diplomatique)
CDH Avrupa İnsan Hakları Adalet Divanı (Cour Europeenne des Droits de lHomme)
CE Avrupa Konseyi (Council of Europe)
CENTO Merkezî Antlaşma Örgütü (Central Treaty Organization)
CIA ABD Merkezî Haber Alma Teşkilatı (Central Intelligence Agency)
CIF Maliyet-sigorta-navlun (cost, insurance, freight)
CIOS Uluslararası Bilimsel Organizasyon Konseyi (Conseil International pour lOrganisation Scientifique)
CIP Taşıma ve sigorta bedeli ödenmiş olarak teslim
CIP Ticaretle uğraşan önemli kişiler (Commercially Important Person)
cm Santimetre
CMUK Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu
CNRS Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (Centre National de la Recherche Scientifique)
coğ. Coğrafya
COMECON Doğu Bloku Ülkeleri Karşılıklı Ekonomik Yardım Konseyi (Council for Mutual Economic Asistance)
cos Kosinüs
CSO Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası
Cum. Bşk. Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanlığı
CÜ Cumhuriyet Üniversitesi
ÇAYKUR Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü
çev. Çeviren
ÇS Çimento Sanayisi
ÇUKOBİRLİK Çukurova Pamuk Tarım Satış Kooperatifleri Birliği
ÇÜ Çankaya Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi
Çvş. Çavuş
D Doğu
dal Dekalitre
dam Dekametre
DAP Doğu Anadolu Projesi
db. Dil bilimi
dbl. Dil bilgisi
DDT Böcek öldürücü (Dichloro-diphenol-trichloro-ethane)
DDY Devlet Deniz Yolları
DEÜ Dokuz Eylül Üniversitesi
dg Desigram
DGM Devlet Güvenlik Mahkemesi
DGS Dikey Geçiş Sınavı
DHMİ Devlet Hava Meydanları İşletmesi
DİE Devlet İstatistik Enstitüsü
dk. Dakika
dl Desilitre
DLH Demiryollar Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü
dm Desimetre
DMO Devlet Malzeme Ofisi
DNA Deoksirübo nükleik asit
Doç. Doçent
doğ. Doğum tarihi
DPT Devlet Planlama Teşkilatı
Dr. Doktor
drl. Derleyen
DSİ Devlet Su İşleri
DSÖ Dünya Sağlık Örgütü
DT Devlet Tiyatroları
DTCF Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
DTÖ Dünya Ticaret Örgütü
DÜ Dicle Üniversitesi
Dz. Kuv. Deniz Kuvvetleri
Dz. Kuv. K. Deniz Kuvvetleri Komutanı, Komutanlığı
dzl. Düzenleyen
EAC Avrupa İş Birliği Örgütü (European Association for Cooperation)
EAT Eski Anadolu Türkçesi
EBU Avrupa Yayın Birliği (European Broadcasting Union)
Ecz. Eczacı
ed. Edebiyat, editör
EEG Beyin akım grafiği (Elektroensefalogram)
EFT Elektronik fon transferi
EFTA Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi/Birliği (European Free Trade Area/Association)
EGO Elektrik, Gaz, Otobüs İşletmeleri (Ankara Belediyesi)
EİEİ Elektrik İşleri Etüt İdaresi
EKG Kalp akım grafiği (Elektrokardiyogram)
ekon. Ekonomi
EMG Kas akım grafiği (Electromyographie)
EMK Elektromotor kuvvet
Ens. Enstitü, enstitüsü
EPA Avrupa Parlamenterler Örgütü (European Parliamentary Association)
EPDK Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu
ERDEMİR Ereğli Demir Çelik Fabrikaları
Erm. Ermenice
ESA Avrupa Uzay Ajansı (European Space Agency)
ESHOT Elektrik, Su, Hava Gazı, Otobüs, Tramvay İşletmeleri (İzmir Belediyesi)
ET Eski Türkçe
EÜ Ege Üniversitesi
F Fiyat, fiyatı
f. Fiil
Fak. Fakülte
FAO BM Gıda ve Tarım Teşkilatı (Food and Agriculture Organization)
Far. Farsça
FBI ABD Federal Araştırma Bürosu (Federal Bureau of Investigation)
fel. Felsefe
FIBA Uluslararası Basketbol Federasyonu (Fédération Internationale de Basketball Association)
FIDE Uluslararası Satranç Federasyonu (Fédération Internationale des Échecs)
FIFA Uluslararası Futbol Federasyonu (Fédération Internationale de Football Association)
FILA Uluslararası Amatör Güreş Federasyonu (Fédération Internationale des Luttes Associées)
FIR Uçuş hattı düzenlemesi (Flight Information Region)
fil. Filoloji, filolojisi
FİSKOBİRLİK Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği
fiz. Fizik
fizy. Fizyoloji
FKB Fizik, kimya, biyoloji
FM Frekans modülasyonu (Frequency Modulation)
Fr. Fransızca
FÜ Fırat Üniversitesi
G Güney
g Gram
GAP Güneydoğu Anadolu Projesi
GATA Gülhane Askerî Tıp Akademisi
GAZÜ Gaziantep Üniversitesi
GB Bilgisayarda bellek birimi (Gigabyte)
GB Güneybatı
GB Gümrük Birliği
GD Güneydoğu
Gen. General
geom. Geometri
gn. Genel
Gnkur. Genelkurmay
GOÜ Gazi Osmanpaşa Üniversitesi
Gön. Gönderen
gr. Gramer
Grt Groston
GSM Mobil cep telefonu (Global System for Mobile Communications)
GSMH Gayrisafi millî hasıla
GSYH Gayrisafi yurt içi hasıla
GÜ Gazi Üniversitesi
H Hicri
HA Harp Akademisi
HABITAT Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Konferansı (Centre for Human Settlements)
HAVAŞ Hava Alanları ve Yer Hizmetleri Genel Müdürlüğü
HDD Ana bellek sürücüsü (Hard Disk Drive)
hek. Hekimlik, hekim, hekimi
HIV AIDS hastalığına neden olan virüs (Human Immunodeficiency Virus)
hl Hektolitre
hlk. Halk ağzı
hm Hektometre
HMUK Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu
HO Harp Okulu
Hst. Hastane, hastanesi
Hs. Uzm. Hesap Uzmanı
huk. Hukuk
HÜ Hacettepe Üniversitesi
Hv. Kuv. Hava Kuvvetleri
Hv. Kuv. K. Hava Kuvvetleri Komutanı, Komutanlığı
Hz. Hazret
Hz. Hizmet, hizmette
hzl. Hazırlayan
Hz. öz. Hizmete özel
IAAF Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu (International Amateur Athletic Federation)
IAEA Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (International Atomic Energy Agency)
IATA Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (International Air Transport Association)
ICAO Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (International Civil Aviation Organization)
ICJ Uluslararası Adalet Divanı (International Court of Justice)
ICRC Uluslararası Kızılhaç Komitesi (International Committee of the Red Cross)
IDA Uluslararası Kalkınma Bankası (International Development Association)
IDB İslam Kalkınma Bankası (Islamic Development Bank)
ILO Uluslararası Çalışma Teşkilatı (International Labor Organization)
IMF Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund)
INTERPOL Uluslararası Cinayet Polisi Komisyonu (International Criminal Police Commission)
IOC Uluslararası Olimpiyat Komitesi (International Olympic Committee)
IPI Uluslararası Basın Enstitüsü (International Press Institute)
IRO Uluslararası Mülteci Teşkilatı (International Refugee Organization)
ISBN Uluslararası standart kitap numarası (International Standard Book Number)
ISMN Uluslararası standart müzik numarası (International Standard Music Number)
ISÖ Uluslararası Standartlar Örgütü (International Organization for Standardization)
ISSN Uluslararası standart dizi numarası (International Standard Serial Number)
ITO Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Birliği (International Trade Organization)
İbr. İbranice
İETT İstanbul Elektrik, Tünel, Tramvay İşletmesi
İKÖ İslam Konferansı Örgütü
İMKB İstanbul Menkul Kıymetler Borsası
İng. İngilizce
is. İsim
İSDEMİR İskenderun Demir Çelik Fabrikaları
İSKİ İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
İSO İstanbul Sanayi Odası
İsp. İspanyolca
İŞKUR Türkiye İş Kurumu
işl. İşleyen
İŞOT İstanbul Şehirler Arası Otobüs Terminali
İt. İtalyanca
İTB İstanbul Ticaret Borsası
İTO İstanbul Ticaret Odası
İTÜ İstanbul Teknik Üniversitesi
İÜ İstanbul Üniversitesi
İZTB İzmir Ticaret Borsası
İZTO İzmir Ticaret Odası
J Jandarma
JAL Japon Hava Yolları (Japan Airlines)
Jap. Japonca
jeol. Jeoloji
JGK Jandarma Genel Komutanlığı
K Kuzey
K Komutan, komutanlığı
KARDEMİR Karabük Demir Çelik Fabrikaları
KB Kuzeybatı
KBB Kulak, Burun, Boğaz
KD Kuzeydoğu
KDV Katma değer vergisi
KEİ Karadeniz Ekonomik İş Birliği
kg Kilogram
KGB Sovyet Gizli Haber Alma Teşkilatı (Komitet Gossudarrstvennoi Bezopastnosti)
KHK Kanun hükmünde kararname
KİK Kamu İhale Kurumu
kim. Kimya
KİT Kamu İktisadi Teşekkülü
KKK Kara Kuvvetleri Komutanlığı
KKTC Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
km Kilometre
KMS Kurumlar İçi Merkezî Eleme Sınavı
KOBİ Küçük ve Orta Boy (Ölçekli) İşletme
KOİ Kamu Ortaklığı İdaresi
koor. Koordinasyon
Kor. Kolordu
Kora. Koramiral
Korg. Korgeneral
KOSGEB Küçük ve Orta Ölçekli Sanayiyi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
KPDS Kamu Personeli Yabancı Dil Tespit Sınavı
krş. Karşılaştırınız
KTÜ Karadeniz Teknik Üniversitesi
Kur. Kurmay
Kur. Bşk. Kurmay Başkanı, Başkanlığı
KÜ Kırıkkale Üniversitesi
l Litre
Lat. Latince
LCV Lütfen cevap veriniz
LES Lisansüstü Eğitim Giriş Sınavı
LİBOR Londra bankaları gecelik faiz oranı
LP Uzunçalar (Long play)
LPG Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (Liquified Petroleum Gas)
Ltd. Limitet
M Miladi
m Metre
Mac. Macarca
Mah. Mahalle, mahallesi
Mah. Mahkeme, mahkemesi
man. Mantık
mat. Matematik
MB Bilgisayarda bellek birimi (Megabyte)
Md. Müdür, müdürlük, müdürlüğü
MEB Millî Eğitim Bakanlığı
mec. Mecaz
MGK Millî Güvenlik Kurulu
mim. Mimarlık
min. Mineraloji
MİT Millî İstihbarat Teşkilatı
MK Medeni Kanun
MKE Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu
MKS Metre-Kilogram-Saat
MKYK Merkez Karar Yönetim Kurulu
mm Milimetre
MOSSAD İsrail Gizli Haber Alma Örgütü
MÖ Milattan önce
MPİ Millî Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü
MPM Millî Prodüktivite Merkezi
MS Milattan sonra
MSÜ Mimar Sinan Üniversitesi
MTA Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
MÜ Marmara Üniversitesi, Muğla Üniversitesi
Müh. Mühendis, mühendisi, mühendislik
Mür. Müracaat
MYK Merkez Yönetim Kurulu
NASA Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Araştırmaları Merkezi (National Aeronautics and Space Administration)
NATO Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (North Atlantic Treaty Organization)
NOTAM Havacılar ve denizciler için uyarı bildirimi (Notice to Airmen)
Nö. Nöbet, nöbetçi
Nö. Sb. Nöbetçi subayı
Nu. Numara
OAPEC Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Örgütü
ODTÜ Orta Doğu Teknik Üniversitesi
OECD Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (Organization for Economic Cooperation and Development)
Okt. Okutman
Onb. Onbaşı
OPEC Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı (Organization of Petroleum Exporting Countries)
Opr. Operatör
Or. Ordu
Ora. Oramiral
Ord. Ordinaryüs
Org. Orgeneral
Ort. Ortaklık, ortakları, ortaklığı
Osm. T. Osmanlı Türkçesi
OYAK Ordu Yardımlaşma Kurumu
ÖİB Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
öl. Ölüm tarihi
ör. Örnek
ÖSS Öğrenci Seçme Sınavı
ÖSYM Öğrenci Seçme Yerleştirme Merkezi
ÖTV Özel tüketim vergisi
ÖYK Özelleştirme Yüksek Kurulu
ÖYS Öğrenci Yerleştirme Sınavı
öz. Özel
PEN Uluslararası Yazarlar Birliği (International Association of Poets, Playwrights, Editors, Essayists and Novelists)
PETKİM Petrokimya Endüstrisi Genel Müdürlüğü
PK Posta kutusu
PO Petrol Ofisi
POAŞ Petrol Ofisi Anonim Şirketi
Port. Portekizce
Prof. Profesör
psikol. Psikoloji
PTT Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü
RAM Bilgisayarda okunabilir ve yazılabilir bellek (Random Access Memory)
RC Kızılhaç (Red Cross)
RCD Kalkınma İçin Bölgesel İş Birliği (Regional Cooperation for Development)
RNA Ribo nükleik asit
ROM Bilgisayarda yalnızca okunabilir bellek (Read-Only Memory)
Ro-Ro Gemiye taşıt indirme bindirme (rolon-roloff)
RTÜK Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Rum. Rumence
Rus. Rusça
S Sayı
s. Sayfa
sa. Saat
SALT Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri (Strategic Arms Limitation Talks)
SAS Su Altı Savunma (Komandoları)
SAT Su Altı Taarruz (Komandoları)
Sb. Subay
SBF Siyasal Bilgiler Fakültesi
SEK Süt Endüstrisi Kurumu AŞ
SEKA Selüloz ve Kâğıt Sanayii Kurumu
sf. Sıfat
SHÇEK Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
SKT Son kullanma tarihi
Sl. Slavca
Sn. Sayın
sn. Saniye
snt. Santral
Sok. Sokak
sos. Sosyoloji
SOS Uluslararası yardım isteme uyarısı (Save Our Souls)
sp. Spor
SPK Sermaye Piyasası Kurulu
SSCB Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği
SSK Sosyal Sigortalar Kurumu
STK Sivil Toplum Kuruluşu
STÖ Sivil Toplum Örgütü
SÜ Selçuk Üniversitesi
Ş Şirket
Şb. Şube
T. Türkçe
t Ton
TAEK Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
TAI Türk Havacılık Sanayii (Turkish Aerospace Industry)
TAO Türk Anonim Ortaklığı
tar. Tarih
TARİŞ Tarım Satış Kooperatifleri Birliği
TASS Sovyetler Birliği Telgraf Ajansı (Telegrafnoe Agentstvo Sovetskogo Soyuza)
TAŞ Türk Anonim Şirketi
Tb. Tabur
TBB Türkiye Barolar Birliği
TBMM Türkiye Büyük Millet Meclisi
T.C. Türkiye Cumhuriyeti
TCDD Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
TCK Türkiye Cumhuriyeti Karayolları
TCK Türk Ceza Kanunu
TCMB Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
TCZB Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası
TDÇİ Türkiye Demir Çelik İşletmeleri
TDİ Türkiye Denizcilik İşletmeleri
TDK Türk Dil Kurumu
TEAŞ Türkiye Elektrik Üretim AŞ
TEDAŞ Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi
TEFE Toptan eşya fiyatları endeksi
TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim AŞ
tek. Teknik, teknoloji
TEK Türkiye Elektrik Kurumu
tel. Telefon
telg. Telgraf
TEM Avrupa Transit Kara Yolu (Trans European Motor Way)
TETAŞ Türkiye Elektrik, Ticaret ve Taahhüt AŞ
TGC Türkiye Gazeteciler Cemiyeti
TGS Türkiye Gazeteciler Sendikası
Tğm. Teğmen
THA Türk Haberler Ajansı
THK Türk Hava Kurumu
THK Türk Hukuk Kurumu
THY Türk Hava Yolları
TIR Uluslararası Kara Yolu Taşımacılığı (Transport International Routier)
tic. Ticaret
TİGEM Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü
TİKA Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı
TİM Türkiye İhracatçılar Merkezi
TİSK Türkiye İşverenler Sendikası Konfederasyonu
tiy. Tiyatro
TKAE Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü
TKB Türk Kadınlar Birliği
TKF Toplu Konut Fonu
TKİ Türkiye Kömür İşletmeleri
TL Türk lirası
tlks. Teleks
tls. Telsiz
TM Türk malı
TMMOB Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
TMO Toprak Mahsulleri Ofisi
TOBB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
TODAİE Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü
TOEFL Yabancı dil olarak İngilizce testi (Test of English as a Foreign Language)
TOKİ Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
Top. Topçu
TP Türk Petrolleri
TPAO Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
TR Türkiye
TRT Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
TSE Türk Standartları Enstitüsü
TSİ Türkiye saati ile
TSK Türk Silahlı Kuvvetleri
TT Türkiye Türkçesi
TTB Türk Tabipleri Birliği
TTOK Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu
TTKB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
TTK Türk Tarih Kurumu
Tug. Tugay
Tuğa. Tuğamiral
Tuğg. Tuğgeneral
TUS Tıpta Uzmanlık Sınavı
TÜ Trakya Üniversitesi
TÜBA Türkiye Bilimler Akademisi
TÜBİTAK Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu
TÜFE Tüketici fiyatları endeksi
Tüm. Tümen
Tüma. Tümamiral
Tümg. Tümgeneral
TÜPRAŞ Türkiye Petrol Rafinerileri Anonim Şirketi
TÜRDOK Türkiye Dokümantasyon Merkezi
TÜRKSAT Türk uydusu (Turkish satellite)
TÜRSAB Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği
TÜTAV Türk Tanıtma Vakfı
TV Televizyon
TZDK Türkiye Zirai Donatım Kurumu
TZOB Türkiye Ziraat Odaları Birliği
UEFA Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (Union of European Football Associations)
UFO Tanımlanmamış Uçan Nesne (Unidentified Flying Object)
UHF Ultra yüksek frekans (Ultra High Frequency)
UK Birleşik Krallık, İngiltere (United Kingdom)
UN Birleşmiş Milletler (United Nations)
UNAC Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Teşkilatı (United Nations Aid to Children)
UNESCO Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization)
UNICEF Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Yardım Fonu (United Nations International Children's Emergency Fund)
UNO Birleşmiş Milletler Teşkilatı (United Nations Organization)
UPI Uluslararası Basın Birliği (United Press International)
UPU Uluslararası Posta Birliği (Universal Postal Union)
USA Amerika Birleşik Devletleri (United States of America)
USAŞ Uçak Sanayi AŞ
UÜ Uludağ Üniversitesi
Uzm. Uzman
Ü Üniversite
Üçvş Üstçavuş
ÜDS Üniversiteler Arası Kurul Yabancı Dil Sınavı
ÜFE Üretici fiyatları endeksi
ünl. Ünlem
Ütğm. Üsteğmen
ÜT Üretim tarihi
vb. Ve başkası, ve başkaları, ve benzeri, ve benzerleri, ve bunun gibi
vd. Ve devamı, ve diğerleri
VDMK Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler
Vet. Veteriner
VHF Çok yüksek frekans (Very High Frequency)
VIP Çok önemli kişi (Very Important Person)
vs. Vesaire
w Elektrik güç birimi (Watt)
WAP Kablosuz uygulama protokolü; İnternet sistemine kablosuz erişim (Wireless Application Protocol)
WB Dünya Bankası (World Bank)
WHO Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization)
WTO Dünya Ticaret Örgütü (World Trade Organization)
Yrd. Doç. Yardımcı Doçent
Yay. Yayını, yayınları
Yb. Yarbay
YDS Yabancı Dil Sınavı
Yd. Sb. Yedek subay
YKr Yeni kuruş
YÖK Yükseköğretim Kurulu
YÖS Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı
YSE Yol, Su, Elektrik Genel Müdürlüğü
YSK Yüksek Seçim Kurulu
YTL Yeni Türk lirası
YTÜ Yıldız Teknik Üniversitesi
Yun. Yunanca
YURTKUR Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu
Y. Mim. Yüksek mimar
Y. Müh. Yüksek mühendis
yy Yüzyıl
YYÜ Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Yzb. Yüzbaşı
zf.n Zarf
ZF Ziraat Fakültesi
zm. Zamir
ZMO Ziraat Mühendisleri Odası
zool. Zooloji
KAYNAK : Türk Dil Kurumu
Kısaltma; bir kelime, terim veya özel adın, içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve simgeleştirilmesidir. Kısaltmalarla ilgili kurallar şunlardır:
1. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili), TK (Türk Kültürü), TDED (Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi); B (batı), D (doğu), G (güney), K (kuzey); GB (güneybatı), GD (güneydoğu), KB (kuzeybatı), KD (kuzeydoğu).
Ancak bazen kelimelerin, özellikle son kelimenin birkaç harfinin kısaltmaya alındığı da görülür. Bazen de aradaki kelimelerden hiç harf alınmadığı olur. Bu tür kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür: BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), İLESAM (İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi).
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.
2. Element ve ölçülerin uluslararası kısaltmaları kabul edilmiştir: C (karbon), Ca (kalsiyum), Fe (demir); m (metre), mm (milimetre), cm (santimetre), km (kilometre), g (gram), kg (kilogram), l (litre), hl (hektolitre), mg (miligram), m² (metre kare), cm² (santimetre kare).
3. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla element ve ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur: Alm. (Almanca), İng. (İngilizce), Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi), Güniz Sok. (Güniz Sokağı), Prof. (Profesör), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General); is. (isim), sf. (sıfat), hzl. (hazırlayan), çev. (çeviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim. (kimya).
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır: cm'yi, kg'dan, mm'den, YKrun. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısalt*manın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT'ye, TDKden, THY'de, TRT'den, YTLnin. Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: ASELSAN'da, BOTAŞ'ın, NATO'dan, UNESCO'ya.
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kı*saltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.leri.
Tonsuz (sert) ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman oku*nuşta tonsuz ses tonlulaştırılmaz: AGİK'in (AGİĞ'in değil), CMUK'un (CMUĞ'un değil), RTÜK'e (RTÜĞ'e değil), TÜBİTAK'ın (TÜBİTAĞ'ın değil).
Ancak birlik kelimesiyle yapılan kısaltmalarda söyleyişte k'nin yumuşatılması normaldir: ÇUKOBİRLİK'e (söylenişi ÇUKOBİRLİĞE), FİSKOBİRLİK'in (söylenişi FİSKOBİRLİĞİN).
Kısaltma isim
A Alay
AA Anadolu Ajansı
AAFSE Güney Avrupa Müttefik Hava Kuvvetleri (Allied Air Forces Southern Europe)
AAM Atatürk Araştırma Merkezi
AB Avrupa Birliği
ABD Amerika Birleşik Devletleri
ABS Motorlu taşıtlarda fren sistemi (Antilock Braking System)
ADSL Asimetrik sayısal abone hattı (Asymmetric Digital Subscriber Line)
AET Avrupa Ekonomik Topluluğu
AFP Fransız Basın Ajansı (Agence France Press)
Age Adı geçen eser
AGİK Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı
AGİT Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı
agm. Adı geçen makale
agy. Adı geçen yayın
AI Uluslararası Af Teşkilatı (Amnesty International)
AID Uluslararası Kalkınma Ajansı (Agency for International Development)
AIDS Edinilmiş bağışıklık yetersizliği belirtisi (Acquired immune deficiency syndrome)
AİHM Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
AİHS Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
AK Avrupa Konseyi
AKBİL Akıllı bilet
AKDTYK Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
AKM Atatürk Kültür Merkezi
AKPM Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi
AKUT Arama Kurtarma Teşkilatı
Alb. Albay
Alm. Almanca
anat. Anatomi
ant. Antropoloji
AO Anonim ortaklık
AOÇ Atatürk Orman Çiftliği
AÖF Açıköğretim Fakültesi
AP ABD Haber Ajansı (Associated Press)
APS Acele Posta Servisi
Apt. Apartman, apartmanı
Ar. Arapça
ARGE Araştırma geliştirme
Arş. Gör. Araştırma Görevlisi
ark. Arkeoloji
As. Asker, askerî, askerlik
Asb. Astsubay
ASELSAN Askerî Elektronik Sanayii
As. İz. Askerî İnzibat
ASKİ Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi
ASO Ankara Sanayi Odası
AST Ankara Sanat Tiyatrosu
astr. Astronomi
astrol. Astroloji
AŞ Anonim şirket
AŞTİ Ankara Şehirler Arası Terminal İşletmesi
AT Avrupa Topluluğu
Atğm. Asteğmen
atm. Atmosfer
ATO Ankara Ticaret Odası
AÜ Anadolu Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi
Av. Avukat
B Batı, bay
BAE Birleşik Arap Emirlikleri
bağ. Bağlaç
BAĞ-KUR Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu
BBC İngiliz Radyo Televizyon Kurumu (British Broadcasting Corporation)
BCG Verem aşısı (Bacillus Calmette Guèrin)
Bçvş. Başçavuş
BDDK Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu
BDT Bağımsız Devletler Topluluğu
BE Büyükelçi
belgeç Belgegeçer (faks)
bitb. Bitki bilimi
biy. Biyoloji
bk. Bakınız
Bl. Bölük
bl. Bilişim
BM Birleşmiş Milletler
Bn. Bayan
Bnb. Binbaşı
bot. Botanik
BOTAŞ Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi
Böl. Bölüm
bs. Baskı, basım
Bşk. Başkan, başkanlık, başkanı, başkanlığı
BUE Avrupa Birliği Bankası (Bank of Union European)
Bul. Bulvar, bulvarı
Bulg. Bulgarca
BÜ Boğaziçi Üniversitesi
C Cilt
Cad. Cadde, caddesi
CAEC Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (Consultative Assembly of European Council)
cal Kalori
CAO Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (Civil Aviation Organization)
CC Konsolosluk birimi (Corps Consulaire)
CD Kordiplomatik (Corps Diplomatique)
CDH Avrupa İnsan Hakları Adalet Divanı (Cour Europeenne des Droits de lHomme)
CE Avrupa Konseyi (Council of Europe)
CENTO Merkezî Antlaşma Örgütü (Central Treaty Organization)
CIA ABD Merkezî Haber Alma Teşkilatı (Central Intelligence Agency)
CIF Maliyet-sigorta-navlun (cost, insurance, freight)
CIOS Uluslararası Bilimsel Organizasyon Konseyi (Conseil International pour lOrganisation Scientifique)
CIP Taşıma ve sigorta bedeli ödenmiş olarak teslim
CIP Ticaretle uğraşan önemli kişiler (Commercially Important Person)
cm Santimetre
CMUK Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu
CNRS Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (Centre National de la Recherche Scientifique)
coğ. Coğrafya
COMECON Doğu Bloku Ülkeleri Karşılıklı Ekonomik Yardım Konseyi (Council for Mutual Economic Asistance)
cos Kosinüs
CSO Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası
Cum. Bşk. Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanlığı
CÜ Cumhuriyet Üniversitesi
ÇAYKUR Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü
çev. Çeviren
ÇS Çimento Sanayisi
ÇUKOBİRLİK Çukurova Pamuk Tarım Satış Kooperatifleri Birliği
ÇÜ Çankaya Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi
Çvş. Çavuş
D Doğu
dal Dekalitre
dam Dekametre
DAP Doğu Anadolu Projesi
db. Dil bilimi
dbl. Dil bilgisi
DDT Böcek öldürücü (Dichloro-diphenol-trichloro-ethane)
DDY Devlet Deniz Yolları
DEÜ Dokuz Eylül Üniversitesi
dg Desigram
DGM Devlet Güvenlik Mahkemesi
DGS Dikey Geçiş Sınavı
DHMİ Devlet Hava Meydanları İşletmesi
DİE Devlet İstatistik Enstitüsü
dk. Dakika
dl Desilitre
DLH Demiryollar Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü
dm Desimetre
DMO Devlet Malzeme Ofisi
DNA Deoksirübo nükleik asit
Doç. Doçent
doğ. Doğum tarihi
DPT Devlet Planlama Teşkilatı
Dr. Doktor
drl. Derleyen
DSİ Devlet Su İşleri
DSÖ Dünya Sağlık Örgütü
DT Devlet Tiyatroları
DTCF Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
DTÖ Dünya Ticaret Örgütü
DÜ Dicle Üniversitesi
Dz. Kuv. Deniz Kuvvetleri
Dz. Kuv. K. Deniz Kuvvetleri Komutanı, Komutanlığı
dzl. Düzenleyen
EAC Avrupa İş Birliği Örgütü (European Association for Cooperation)
EAT Eski Anadolu Türkçesi
EBU Avrupa Yayın Birliği (European Broadcasting Union)
Ecz. Eczacı
ed. Edebiyat, editör
EEG Beyin akım grafiği (Elektroensefalogram)
EFT Elektronik fon transferi
EFTA Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi/Birliği (European Free Trade Area/Association)
EGO Elektrik, Gaz, Otobüs İşletmeleri (Ankara Belediyesi)
EİEİ Elektrik İşleri Etüt İdaresi
EKG Kalp akım grafiği (Elektrokardiyogram)
ekon. Ekonomi
EMG Kas akım grafiği (Electromyographie)
EMK Elektromotor kuvvet
Ens. Enstitü, enstitüsü
EPA Avrupa Parlamenterler Örgütü (European Parliamentary Association)
EPDK Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu
ERDEMİR Ereğli Demir Çelik Fabrikaları
Erm. Ermenice
ESA Avrupa Uzay Ajansı (European Space Agency)
ESHOT Elektrik, Su, Hava Gazı, Otobüs, Tramvay İşletmeleri (İzmir Belediyesi)
ET Eski Türkçe
EÜ Ege Üniversitesi
F Fiyat, fiyatı
f. Fiil
Fak. Fakülte
FAO BM Gıda ve Tarım Teşkilatı (Food and Agriculture Organization)
Far. Farsça
FBI ABD Federal Araştırma Bürosu (Federal Bureau of Investigation)
fel. Felsefe
FIBA Uluslararası Basketbol Federasyonu (Fédération Internationale de Basketball Association)
FIDE Uluslararası Satranç Federasyonu (Fédération Internationale des Échecs)
FIFA Uluslararası Futbol Federasyonu (Fédération Internationale de Football Association)
FILA Uluslararası Amatör Güreş Federasyonu (Fédération Internationale des Luttes Associées)
FIR Uçuş hattı düzenlemesi (Flight Information Region)
fil. Filoloji, filolojisi
FİSKOBİRLİK Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği
fiz. Fizik
fizy. Fizyoloji
FKB Fizik, kimya, biyoloji
FM Frekans modülasyonu (Frequency Modulation)
Fr. Fransızca
FÜ Fırat Üniversitesi
G Güney
g Gram
GAP Güneydoğu Anadolu Projesi
GATA Gülhane Askerî Tıp Akademisi
GAZÜ Gaziantep Üniversitesi
GB Bilgisayarda bellek birimi (Gigabyte)
GB Güneybatı
GB Gümrük Birliği
GD Güneydoğu
Gen. General
geom. Geometri
gn. Genel
Gnkur. Genelkurmay
GOÜ Gazi Osmanpaşa Üniversitesi
Gön. Gönderen
gr. Gramer
Grt Groston
GSM Mobil cep telefonu (Global System for Mobile Communications)
GSMH Gayrisafi millî hasıla
GSYH Gayrisafi yurt içi hasıla
GÜ Gazi Üniversitesi
H Hicri
HA Harp Akademisi
HABITAT Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Konferansı (Centre for Human Settlements)
HAVAŞ Hava Alanları ve Yer Hizmetleri Genel Müdürlüğü
HDD Ana bellek sürücüsü (Hard Disk Drive)
hek. Hekimlik, hekim, hekimi
HIV AIDS hastalığına neden olan virüs (Human Immunodeficiency Virus)
hl Hektolitre
hlk. Halk ağzı
hm Hektometre
HMUK Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu
HO Harp Okulu
Hst. Hastane, hastanesi
Hs. Uzm. Hesap Uzmanı
huk. Hukuk
HÜ Hacettepe Üniversitesi
Hv. Kuv. Hava Kuvvetleri
Hv. Kuv. K. Hava Kuvvetleri Komutanı, Komutanlığı
Hz. Hazret
Hz. Hizmet, hizmette
hzl. Hazırlayan
Hz. öz. Hizmete özel
IAAF Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu (International Amateur Athletic Federation)
IAEA Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (International Atomic Energy Agency)
IATA Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (International Air Transport Association)
ICAO Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (International Civil Aviation Organization)
ICJ Uluslararası Adalet Divanı (International Court of Justice)
ICRC Uluslararası Kızılhaç Komitesi (International Committee of the Red Cross)
IDA Uluslararası Kalkınma Bankası (International Development Association)
IDB İslam Kalkınma Bankası (Islamic Development Bank)
ILO Uluslararası Çalışma Teşkilatı (International Labor Organization)
IMF Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund)
INTERPOL Uluslararası Cinayet Polisi Komisyonu (International Criminal Police Commission)
IOC Uluslararası Olimpiyat Komitesi (International Olympic Committee)
IPI Uluslararası Basın Enstitüsü (International Press Institute)
IRO Uluslararası Mülteci Teşkilatı (International Refugee Organization)
ISBN Uluslararası standart kitap numarası (International Standard Book Number)
ISMN Uluslararası standart müzik numarası (International Standard Music Number)
ISÖ Uluslararası Standartlar Örgütü (International Organization for Standardization)
ISSN Uluslararası standart dizi numarası (International Standard Serial Number)
ITO Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Birliği (International Trade Organization)
İbr. İbranice
İETT İstanbul Elektrik, Tünel, Tramvay İşletmesi
İKÖ İslam Konferansı Örgütü
İMKB İstanbul Menkul Kıymetler Borsası
İng. İngilizce
is. İsim
İSDEMİR İskenderun Demir Çelik Fabrikaları
İSKİ İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi
İSO İstanbul Sanayi Odası
İsp. İspanyolca
İŞKUR Türkiye İş Kurumu
işl. İşleyen
İŞOT İstanbul Şehirler Arası Otobüs Terminali
İt. İtalyanca
İTB İstanbul Ticaret Borsası
İTO İstanbul Ticaret Odası
İTÜ İstanbul Teknik Üniversitesi
İÜ İstanbul Üniversitesi
İZTB İzmir Ticaret Borsası
İZTO İzmir Ticaret Odası
J Jandarma
JAL Japon Hava Yolları (Japan Airlines)
Jap. Japonca
jeol. Jeoloji
JGK Jandarma Genel Komutanlığı
K Kuzey
K Komutan, komutanlığı
KARDEMİR Karabük Demir Çelik Fabrikaları
KB Kuzeybatı
KBB Kulak, Burun, Boğaz
KD Kuzeydoğu
KDV Katma değer vergisi
KEİ Karadeniz Ekonomik İş Birliği
kg Kilogram
KGB Sovyet Gizli Haber Alma Teşkilatı (Komitet Gossudarrstvennoi Bezopastnosti)
KHK Kanun hükmünde kararname
KİK Kamu İhale Kurumu
kim. Kimya
KİT Kamu İktisadi Teşekkülü
KKK Kara Kuvvetleri Komutanlığı
KKTC Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
km Kilometre
KMS Kurumlar İçi Merkezî Eleme Sınavı
KOBİ Küçük ve Orta Boy (Ölçekli) İşletme
KOİ Kamu Ortaklığı İdaresi
koor. Koordinasyon
Kor. Kolordu
Kora. Koramiral
Korg. Korgeneral
KOSGEB Küçük ve Orta Ölçekli Sanayiyi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
KPDS Kamu Personeli Yabancı Dil Tespit Sınavı
krş. Karşılaştırınız
KTÜ Karadeniz Teknik Üniversitesi
Kur. Kurmay
Kur. Bşk. Kurmay Başkanı, Başkanlığı
KÜ Kırıkkale Üniversitesi
l Litre
Lat. Latince
LCV Lütfen cevap veriniz
LES Lisansüstü Eğitim Giriş Sınavı
LİBOR Londra bankaları gecelik faiz oranı
LP Uzunçalar (Long play)
LPG Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (Liquified Petroleum Gas)
Ltd. Limitet
M Miladi
m Metre
Mac. Macarca
Mah. Mahalle, mahallesi
Mah. Mahkeme, mahkemesi
man. Mantık
mat. Matematik
MB Bilgisayarda bellek birimi (Megabyte)
Md. Müdür, müdürlük, müdürlüğü
MEB Millî Eğitim Bakanlığı
mec. Mecaz
MGK Millî Güvenlik Kurulu
mim. Mimarlık
min. Mineraloji
MİT Millî İstihbarat Teşkilatı
MK Medeni Kanun
MKE Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu
MKS Metre-Kilogram-Saat
MKYK Merkez Karar Yönetim Kurulu
mm Milimetre
MOSSAD İsrail Gizli Haber Alma Örgütü
MÖ Milattan önce
MPİ Millî Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü
MPM Millî Prodüktivite Merkezi
MS Milattan sonra
MSÜ Mimar Sinan Üniversitesi
MTA Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
MÜ Marmara Üniversitesi, Muğla Üniversitesi
Müh. Mühendis, mühendisi, mühendislik
Mür. Müracaat
MYK Merkez Yönetim Kurulu
NASA Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Araştırmaları Merkezi (National Aeronautics and Space Administration)
NATO Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (North Atlantic Treaty Organization)
NOTAM Havacılar ve denizciler için uyarı bildirimi (Notice to Airmen)
Nö. Nöbet, nöbetçi
Nö. Sb. Nöbetçi subayı
Nu. Numara
OAPEC Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Örgütü
ODTÜ Orta Doğu Teknik Üniversitesi
OECD Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (Organization for Economic Cooperation and Development)
Okt. Okutman
Onb. Onbaşı
OPEC Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı (Organization of Petroleum Exporting Countries)
Opr. Operatör
Or. Ordu
Ora. Oramiral
Ord. Ordinaryüs
Org. Orgeneral
Ort. Ortaklık, ortakları, ortaklığı
Osm. T. Osmanlı Türkçesi
OYAK Ordu Yardımlaşma Kurumu
ÖİB Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
öl. Ölüm tarihi
ör. Örnek
ÖSS Öğrenci Seçme Sınavı
ÖSYM Öğrenci Seçme Yerleştirme Merkezi
ÖTV Özel tüketim vergisi
ÖYK Özelleştirme Yüksek Kurulu
ÖYS Öğrenci Yerleştirme Sınavı
öz. Özel
PEN Uluslararası Yazarlar Birliği (International Association of Poets, Playwrights, Editors, Essayists and Novelists)
PETKİM Petrokimya Endüstrisi Genel Müdürlüğü
PK Posta kutusu
PO Petrol Ofisi
POAŞ Petrol Ofisi Anonim Şirketi
Port. Portekizce
Prof. Profesör
psikol. Psikoloji
PTT Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü
RAM Bilgisayarda okunabilir ve yazılabilir bellek (Random Access Memory)
RC Kızılhaç (Red Cross)
RCD Kalkınma İçin Bölgesel İş Birliği (Regional Cooperation for Development)
RNA Ribo nükleik asit
ROM Bilgisayarda yalnızca okunabilir bellek (Read-Only Memory)
Ro-Ro Gemiye taşıt indirme bindirme (rolon-roloff)
RTÜK Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Rum. Rumence
Rus. Rusça
S Sayı
s. Sayfa
sa. Saat
SALT Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri (Strategic Arms Limitation Talks)
SAS Su Altı Savunma (Komandoları)
SAT Su Altı Taarruz (Komandoları)
Sb. Subay
SBF Siyasal Bilgiler Fakültesi
SEK Süt Endüstrisi Kurumu AŞ
SEKA Selüloz ve Kâğıt Sanayii Kurumu
sf. Sıfat
SHÇEK Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
SKT Son kullanma tarihi
Sl. Slavca
Sn. Sayın
sn. Saniye
snt. Santral
Sok. Sokak
sos. Sosyoloji
SOS Uluslararası yardım isteme uyarısı (Save Our Souls)
sp. Spor
SPK Sermaye Piyasası Kurulu
SSCB Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği
SSK Sosyal Sigortalar Kurumu
STK Sivil Toplum Kuruluşu
STÖ Sivil Toplum Örgütü
SÜ Selçuk Üniversitesi
Ş Şirket
Şb. Şube
T. Türkçe
t Ton
TAEK Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
TAI Türk Havacılık Sanayii (Turkish Aerospace Industry)
TAO Türk Anonim Ortaklığı
tar. Tarih
TARİŞ Tarım Satış Kooperatifleri Birliği
TASS Sovyetler Birliği Telgraf Ajansı (Telegrafnoe Agentstvo Sovetskogo Soyuza)
TAŞ Türk Anonim Şirketi
Tb. Tabur
TBB Türkiye Barolar Birliği
TBMM Türkiye Büyük Millet Meclisi
T.C. Türkiye Cumhuriyeti
TCDD Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
TCK Türkiye Cumhuriyeti Karayolları
TCK Türk Ceza Kanunu
TCMB Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
TCZB Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası
TDÇİ Türkiye Demir Çelik İşletmeleri
TDİ Türkiye Denizcilik İşletmeleri
TDK Türk Dil Kurumu
TEAŞ Türkiye Elektrik Üretim AŞ
TEDAŞ Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi
TEFE Toptan eşya fiyatları endeksi
TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim AŞ
tek. Teknik, teknoloji
TEK Türkiye Elektrik Kurumu
tel. Telefon
telg. Telgraf
TEM Avrupa Transit Kara Yolu (Trans European Motor Way)
TETAŞ Türkiye Elektrik, Ticaret ve Taahhüt AŞ
TGC Türkiye Gazeteciler Cemiyeti
TGS Türkiye Gazeteciler Sendikası
Tğm. Teğmen
THA Türk Haberler Ajansı
THK Türk Hava Kurumu
THK Türk Hukuk Kurumu
THY Türk Hava Yolları
TIR Uluslararası Kara Yolu Taşımacılığı (Transport International Routier)
tic. Ticaret
TİGEM Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü
TİKA Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı
TİM Türkiye İhracatçılar Merkezi
TİSK Türkiye İşverenler Sendikası Konfederasyonu
tiy. Tiyatro
TKAE Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü
TKB Türk Kadınlar Birliği
TKF Toplu Konut Fonu
TKİ Türkiye Kömür İşletmeleri
TL Türk lirası
tlks. Teleks
tls. Telsiz
TM Türk malı
TMMOB Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
TMO Toprak Mahsulleri Ofisi
TOBB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
TODAİE Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü
TOEFL Yabancı dil olarak İngilizce testi (Test of English as a Foreign Language)
TOKİ Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
Top. Topçu
TP Türk Petrolleri
TPAO Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
TR Türkiye
TRT Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
TSE Türk Standartları Enstitüsü
TSİ Türkiye saati ile
TSK Türk Silahlı Kuvvetleri
TT Türkiye Türkçesi
TTB Türk Tabipleri Birliği
TTOK Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu
TTKB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
TTK Türk Tarih Kurumu
Tug. Tugay
Tuğa. Tuğamiral
Tuğg. Tuğgeneral
TUS Tıpta Uzmanlık Sınavı
TÜ Trakya Üniversitesi
TÜBA Türkiye Bilimler Akademisi
TÜBİTAK Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu
TÜFE Tüketici fiyatları endeksi
Tüm. Tümen
Tüma. Tümamiral
Tümg. Tümgeneral
TÜPRAŞ Türkiye Petrol Rafinerileri Anonim Şirketi
TÜRDOK Türkiye Dokümantasyon Merkezi
TÜRKSAT Türk uydusu (Turkish satellite)
TÜRSAB Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği
TÜTAV Türk Tanıtma Vakfı
TV Televizyon
TZDK Türkiye Zirai Donatım Kurumu
TZOB Türkiye Ziraat Odaları Birliği
UEFA Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (Union of European Football Associations)
UFO Tanımlanmamış Uçan Nesne (Unidentified Flying Object)
UHF Ultra yüksek frekans (Ultra High Frequency)
UK Birleşik Krallık, İngiltere (United Kingdom)
UN Birleşmiş Milletler (United Nations)
UNAC Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Teşkilatı (United Nations Aid to Children)
UNESCO Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization)
UNICEF Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Yardım Fonu (United Nations International Children's Emergency Fund)
UNO Birleşmiş Milletler Teşkilatı (United Nations Organization)
UPI Uluslararası Basın Birliği (United Press International)
UPU Uluslararası Posta Birliği (Universal Postal Union)
USA Amerika Birleşik Devletleri (United States of America)
USAŞ Uçak Sanayi AŞ
UÜ Uludağ Üniversitesi
Uzm. Uzman
Ü Üniversite
Üçvş Üstçavuş
ÜDS Üniversiteler Arası Kurul Yabancı Dil Sınavı
ÜFE Üretici fiyatları endeksi
ünl. Ünlem
Ütğm. Üsteğmen
ÜT Üretim tarihi
vb. Ve başkası, ve başkaları, ve benzeri, ve benzerleri, ve bunun gibi
vd. Ve devamı, ve diğerleri
VDMK Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler
Vet. Veteriner
VHF Çok yüksek frekans (Very High Frequency)
VIP Çok önemli kişi (Very Important Person)
vs. Vesaire
w Elektrik güç birimi (Watt)
WAP Kablosuz uygulama protokolü; İnternet sistemine kablosuz erişim (Wireless Application Protocol)
WB Dünya Bankası (World Bank)
WHO Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization)
WTO Dünya Ticaret Örgütü (World Trade Organization)
Yrd. Doç. Yardımcı Doçent
Yay. Yayını, yayınları
Yb. Yarbay
YDS Yabancı Dil Sınavı
Yd. Sb. Yedek subay
YKr Yeni kuruş
YÖK Yükseköğretim Kurulu
YÖS Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı
YSE Yol, Su, Elektrik Genel Müdürlüğü
YSK Yüksek Seçim Kurulu
YTL Yeni Türk lirası
YTÜ Yıldız Teknik Üniversitesi
Yun. Yunanca
YURTKUR Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu
Y. Mim. Yüksek mimar
Y. Müh. Yüksek mühendis
yy Yüzyıl
YYÜ Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Yzb. Yüzbaşı
zf.n Zarf
ZF Ziraat Fakültesi
zm. Zamir
ZMO Ziraat Mühendisleri Odası
zool. Zooloji
KAYNAK : Türk Dil Kurumu