05.Mayıs.1818 14.Mart.1883
Trier, Almanya Londra, İngiltere
Yazar, Filozof
Komünizm'in ilk ve en büyük temsilcilerinden birisi olan Alman filozof ve ekonomistçi.
Biyografi
Komünizmin kurucularından olan Karl Marx, 5 Mayıs 1818de Almanyanın Trier kentinde doğdu. Babası avukat Hirschel Marx, annesi Henrietta Marx idi.
Ailesi Karl henüz bir çocukken Yahudilikten vazgeçip, Protestanlığı seçti. Trierde klasik eğitimini tamamlamış olan Karl Marx, daha sonra Bonn Üniversitesinde hukuk okudu ama felsefeye olan ilgisi onu bu disiplinden uzak tuttu. Beş yıl boyunca "Aydınların metropolü" Berlinde yaşadı.
Berlin'den ayrılmasının ardından, bonnda Rheinische Zeitung adlı bir gazetenin editörlüğünü yaptı. Sonraları radikal bir gazete, Franco-German Annals'ı çıkarabilmek için 1843te Parise gitti. Parise gitmeden önce Jenny Von Westphalenla evlenmişti. Bir yıl sonra yaşam boyu hem arkadaşı hem ortağı olacak Fredrick Engelsle tanıştı. Engels de çalışmalarını sanayi işçileri hakkında yapmaktaydı. O dönemde ikisi de devrimci gruplara dahildiler. Bu sırada Marx, kendini siyasal ekonomi ve Fransız Devrimi tarihini çalışmaya adadı.
Pariste çıkardığı gazetedeki yazılarından itibaren Marx, işçi sınıfının toplumu özgürlüğüne kavuşturacağını savundu. Bu gazeteler Almanyada derhal yasaklanmışlardı. 1844te yayınladığı Ekonomi ve Felsefe Yazmalarında dışlanma kavramını sundu ve açıkladı.
1845te tehlikeli bir devrimci olduğu için Paristen atıldı ve Brüksele gitti. 1847de Proudhonun eserinin eleştirisini yaptığı Yoksulluk Felsefesini yayınladı. Yine 1847de burada Engelsle birlikte Komünist Manifestoyu hazırladı. Bu manifesto 1848de Londrada Komünist Parti Manifestosu olarak, Şubat devriminden hemen önce işçi sendikalarınca benimsendi.
Belçikadan da sürülen Marx, çalışmalarını arka plana itip harekete katılmak üzere bir süre Fransaya gitti. Oradan Almanyanın Cologne kentine gelerek Engelsle birlikte Neue Rheinische Zeitung Gazetesini çıkarmaya başladı. 1848 basın özgürlüğünden en iyi yararlanan gazete bu oldu. 1849da hayatının kalanını geçireceği Londraya gitti. Gazeteyi çıkarmaya burada bir süre daha devam etti. Aynı zamanda Avrupa politikası editörü olarak New York Tribune gazetesine düzenli olarak yazmaya devam ediyordu, bu iş Amerikan sivil savaşının patlak vermesine kadar sürdü.
2 Aralık darbesi onu Louise Bonaparteın 18. Brumaireini yazmaya sevk etti. 1859da siyasal ekonomi çalışmaları ilk meyvesini verdi: Ekonomi Politikası Eleştirilerine Bir Katkı, İlk Bölüm. Bu çalışması yeni bakış açıları getirdi. Nihayet 1967de Kapital: Bir Ekonomi Politikası Eleştirisi, İlk Bölüm yayınlandı. Hayatını adadığı çalışmaları bu eserde bir araya gelmişti.
--
Bu güne kadar yapılmış ve bu günden sonra yapılacak tüm sosyalizm çalışmalarının kaynağı ve mücadele edilmesi gerek bir metin olan Kapital, işçi sınıfının siyasal ekonomisinin bilimsel araştırmalar ve bulgularla desteklenmiş halidir. Sermaye ve emek arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk çalışmadır, işçilerin sanayinin bir parçası olarak sunulması, fazla mesai, kadın ve çocukların emekleri ilk defa bu eserde konu edilmiştir.
--
Karl Marx, yıllarca Alman yazarlar arasındaki "en iyi alçak" olarak görüldü. Marx, çalışmalarının yanı sıra işçi hareketlerine katıldı. Uluslararası İşçi Derneğinin kurucularındandı. Fransadaki 1871 seçimlerinde hareketinin bozguna uğramasıyla daha da kötüye giden sağlığı, Marxın Kapitalin kalan iki bölümünü tamamlamasına engel oldu.
Marx ailesinin hayatı kirayı zor ödeyecek şekilde geçti. Jenny ve Karl Marxın altı çocuğu vardı. Jenny ve kızları Eleanor, Karla çalışmalarında yardım ediyorlardı. Zaten Karlda günlerini British Museumdaki kütüphanede çalışarak geçiriyordu. Daha sonra bir öğretmen olmak üzere evden ayrılan Eleanor, 1881de ikisine hasta olan anne ve babasına bakmak için eve döndü. Karl Marx, 14 Mart 1883'de Londrada öldü.