kalp damar hastalığı riskinin belirlenmesinde sigara, yüksek kolesterol düzeyleri, hipertansiyon ve diyabet gibi risk faktörlerinin taranması ve bu risk faktörlerinin önlenmeye çalışılması oldukça önemli. Ancak tek başına risk faktörlerinin belirlenmesi üzerinden yapılan risk hesaplamaları özellikle genç yaştaki kişilerde ve kadın hastalarda doğru sonuç vermeyebilir. Alanında uzman ve sertifikalı doktorlar tarafından uygulanan 'SHAPE Kalp Krizini Önleme Ve Yok Etme Programı'yla kalp krizi riskiyle ilgili bilgi ve kişiye özel yaklaşımlarla koruyucu ve önleyici tedavi alınabiliyor. Liv HOSPITAL Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Yelda Tayyareci anlattı.
SHAPE ileri kalp tarama programının hedefi ne?
SHAPE tarama sistemi gizli kalp damar hastalığının ortaya konulmasını ve böylece kalp krizine bağlı ani ölümlerin önlenmesini hedefliyor. Günümüzde kalp damar hastalığı taramasındaki genel yaklaşım, risk faktörlerinin belirlenmesi ve tedavi edilmesiyken, SHAPE tarama sistemi bir adım ileri giderek damar sertliğinin tanınması ve tedavi edilmesi prensibini benimsiyor. Böylece tıpkı kanser hastalığının erken tanısında kullanılan tarama testlerinde olduğu gibi, henüz kliniğe yansımadan, damar sertliğinin erken dönemde damar görüntüleme testleri ile ortaya konulması ve tedavi edilmesi, damar sertliğine bağlı gelişen kalp krizi ve inme gibi ölümcül hastalıkların gelişme sıklığını da azaltacaktır.
Hangi damar görüntüleme testleri kullanılıyor?
Damar sertliğinin tayininde mevcut tarama testlerine ek olarak, damar görüntülemesi yapılması, kişi sağlıklı veya kalp damar hastalığı açısından düşük riskli görünse bile, gerçekte kalp damarlarının damar sertliği açısından durumu hakkında önemli bilgiler verir. Bu amaçla tüm dünyada yapılan klinik çalışmalarla damar sertliği taramasında kullanımının güvenilir olduğu kanıtlanmış yöntemlerden temel olarak iki tanesi SHAPE tarama sisteminde kullanılıyor. Bunlardan ilki ve daha sıklıkla kullanılanı hasta için hiçbir riski ve yan etkisi bulunmayan, bir damar ultrasonografi yöntemi olan karotis Doppler incelemesi ile boyun atar damarının duvar kalınlığının ve damar duvarında mevcut olabilecek damar sertliğine yol açan plakların görüntülenmesidir. Diğer bir yaklaşım ise koroner damarların bilgisayarlı tomografi ile kireçlenme düzeyinin incelenmesidir. Bu yöntemle bir miktar radyasyon maruziyeti söz konusu olsa da, günümüzde bu amaçla kullanılan yüksek teknolojili cihazlar ile bu en alt seviyeye indirilmiştir.
Kalp krizi gelişimi ile ilgili bilinmesi gereken gerçekler:
Kalp krizi ve buna bağlı ölümler tüm dünyadaki ölümler içerisinde birinci sırada yer alır.
· Kalp damar hastalığına sahip kişilerin yüzde 50'sinde ilk başvuru kalp krizi veya ani kalp ölümü ile olmaktadır.
· Hipertansiyon, diyabet, obezite ve yüksek kolesterol düzeyleri gibi kalp damar hastalıklarına ait risk faktörleri, kalp krizinin önceden tahmin edilmesinde yeterli değildir.
· Normal kolesterol düzeyi, sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir. Ancak yine de normal kolesterol düzeylerine sahip olmak kalp krizi geçirmeyeceğiniz anlamına gelmez. Yapılan çalışmalarda, kalp krizi geçiren hastalarda, kalp krizi sırasında ölçülen kolesterol düzeyleri incelendiğinde hastaların yüzde 77'sinin normal kolesterol düzeylerine sahip oldukları görülmüştür.
Damar sertliği nedir?
Damar sertliği kalp krizi, inme ve periferik damar hastalığına yol açabilen başlıca nedendir. Vücudumuzdaki damar sistemi, organ ve dokularımızı beslemek ve onlara oksijen sağlamakla görevli gelişmiş bir atar damar sistemine sahiptir. Atar damarlar bunun yanı sıra, kan akımının ve basıncının düzenlenmesi , enfeksiyon ve yaralanma durumlarında bölgesel tamir mekanizmalarının gerçekleştiği yapılardır. Atar damarlar bu görevlerini duvar yapıları ince ve elastik olduğu sürece layıkıyla yerine getirirken, birtakım genetik ve çevresel faktörlerin etkisi ile oluşan inflamasyon sonucu damar duvarında meydana gelen kalınlaşma, sertleşme ve hassasiyet sonucu "damar sertliği" denilen hastalık süreci ortaya çıkar.
Neden görüntüleme yapılmalı?
Kalp krizi kolay öngörülebilen bir durum değildir. Önceden uyarı vermeyebilir ve aniden gelişir. Hastayı hazırlıksız ve savunmasız yakalar. Boyun atar damarlarında damar sertliği saptanmışsa, buna göre çok daha küçük çaplı olan kalp damarlarında damar sertliği olması kaçınılmazdır. Hem boyun atar damarında, hem de kalp damarlarında damar sertliğinin erken tanısı, koruyucu tedavi yaklaşımları ile inme ve kalp krizi gibi ölümcül olayları önler.
Kimler kalp krizi riski taşıyor?
Hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, diyabet ve sigara bilinen en temel risk faktörleridir. Ancak kalp krizi geçiren hastaların yüzde 50-70'i kalp krizi geçirmeden önce risklerinin farkında değildir. Bu nedenle kalp krizi riskinin güvenilir yöntemlerle değerlendirilmesi oldukça önemlidir.
Nasıl güvenilir bir tarama yaptırabilirim?
Kalp damar hastalığının erken tanısı ve damar sertliğinin görüntülenmesinde uzmanlaşmış ve SHAPE organizasyonu tarafından sertifikalanmış uzman doktorlar tarafından yapılıyor. Detaylı klinik inceleme ve damar görüntülemesi ile kalp krizi açısından riskiniz hakkında daha güvenilir bilgi edinebilir ve kişiye özel yaklaşımlarla koruyucu ve önleyici tedavi alabilirsiniz.
SHAPE ileri kalp tarama programının hedefi ne?
SHAPE tarama sistemi gizli kalp damar hastalığının ortaya konulmasını ve böylece kalp krizine bağlı ani ölümlerin önlenmesini hedefliyor. Günümüzde kalp damar hastalığı taramasındaki genel yaklaşım, risk faktörlerinin belirlenmesi ve tedavi edilmesiyken, SHAPE tarama sistemi bir adım ileri giderek damar sertliğinin tanınması ve tedavi edilmesi prensibini benimsiyor. Böylece tıpkı kanser hastalığının erken tanısında kullanılan tarama testlerinde olduğu gibi, henüz kliniğe yansımadan, damar sertliğinin erken dönemde damar görüntüleme testleri ile ortaya konulması ve tedavi edilmesi, damar sertliğine bağlı gelişen kalp krizi ve inme gibi ölümcül hastalıkların gelişme sıklığını da azaltacaktır.
Hangi damar görüntüleme testleri kullanılıyor?
Damar sertliğinin tayininde mevcut tarama testlerine ek olarak, damar görüntülemesi yapılması, kişi sağlıklı veya kalp damar hastalığı açısından düşük riskli görünse bile, gerçekte kalp damarlarının damar sertliği açısından durumu hakkında önemli bilgiler verir. Bu amaçla tüm dünyada yapılan klinik çalışmalarla damar sertliği taramasında kullanımının güvenilir olduğu kanıtlanmış yöntemlerden temel olarak iki tanesi SHAPE tarama sisteminde kullanılıyor. Bunlardan ilki ve daha sıklıkla kullanılanı hasta için hiçbir riski ve yan etkisi bulunmayan, bir damar ultrasonografi yöntemi olan karotis Doppler incelemesi ile boyun atar damarının duvar kalınlığının ve damar duvarında mevcut olabilecek damar sertliğine yol açan plakların görüntülenmesidir. Diğer bir yaklaşım ise koroner damarların bilgisayarlı tomografi ile kireçlenme düzeyinin incelenmesidir. Bu yöntemle bir miktar radyasyon maruziyeti söz konusu olsa da, günümüzde bu amaçla kullanılan yüksek teknolojili cihazlar ile bu en alt seviyeye indirilmiştir.
Kalp krizi gelişimi ile ilgili bilinmesi gereken gerçekler:
Kalp krizi ve buna bağlı ölümler tüm dünyadaki ölümler içerisinde birinci sırada yer alır.
· Kalp damar hastalığına sahip kişilerin yüzde 50'sinde ilk başvuru kalp krizi veya ani kalp ölümü ile olmaktadır.
· Hipertansiyon, diyabet, obezite ve yüksek kolesterol düzeyleri gibi kalp damar hastalıklarına ait risk faktörleri, kalp krizinin önceden tahmin edilmesinde yeterli değildir.
· Normal kolesterol düzeyi, sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir. Ancak yine de normal kolesterol düzeylerine sahip olmak kalp krizi geçirmeyeceğiniz anlamına gelmez. Yapılan çalışmalarda, kalp krizi geçiren hastalarda, kalp krizi sırasında ölçülen kolesterol düzeyleri incelendiğinde hastaların yüzde 77'sinin normal kolesterol düzeylerine sahip oldukları görülmüştür.
Damar sertliği nedir?
Damar sertliği kalp krizi, inme ve periferik damar hastalığına yol açabilen başlıca nedendir. Vücudumuzdaki damar sistemi, organ ve dokularımızı beslemek ve onlara oksijen sağlamakla görevli gelişmiş bir atar damar sistemine sahiptir. Atar damarlar bunun yanı sıra, kan akımının ve basıncının düzenlenmesi , enfeksiyon ve yaralanma durumlarında bölgesel tamir mekanizmalarının gerçekleştiği yapılardır. Atar damarlar bu görevlerini duvar yapıları ince ve elastik olduğu sürece layıkıyla yerine getirirken, birtakım genetik ve çevresel faktörlerin etkisi ile oluşan inflamasyon sonucu damar duvarında meydana gelen kalınlaşma, sertleşme ve hassasiyet sonucu "damar sertliği" denilen hastalık süreci ortaya çıkar.
Neden görüntüleme yapılmalı?
Kalp krizi kolay öngörülebilen bir durum değildir. Önceden uyarı vermeyebilir ve aniden gelişir. Hastayı hazırlıksız ve savunmasız yakalar. Boyun atar damarlarında damar sertliği saptanmışsa, buna göre çok daha küçük çaplı olan kalp damarlarında damar sertliği olması kaçınılmazdır. Hem boyun atar damarında, hem de kalp damarlarında damar sertliğinin erken tanısı, koruyucu tedavi yaklaşımları ile inme ve kalp krizi gibi ölümcül olayları önler.
Kimler kalp krizi riski taşıyor?
Hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, diyabet ve sigara bilinen en temel risk faktörleridir. Ancak kalp krizi geçiren hastaların yüzde 50-70'i kalp krizi geçirmeden önce risklerinin farkında değildir. Bu nedenle kalp krizi riskinin güvenilir yöntemlerle değerlendirilmesi oldukça önemlidir.
Nasıl güvenilir bir tarama yaptırabilirim?
Kalp damar hastalığının erken tanısı ve damar sertliğinin görüntülenmesinde uzmanlaşmış ve SHAPE organizasyonu tarafından sertifikalanmış uzman doktorlar tarafından yapılıyor. Detaylı klinik inceleme ve damar görüntülemesi ile kalp krizi açısından riskiniz hakkında daha güvenilir bilgi edinebilir ve kişiye özel yaklaşımlarla koruyucu ve önleyici tedavi alabilirsiniz.