Merhaba Arkadaşlar,
Alnımızda yazılı olan kader, bize yaşama dair en ufak bir şans tanımaz mı? Veya tam aksine, hiç bir şey yazılı değil ve yaşamımızın bütün kontrolü bizim elimizde mi? Ben kader mevzusuna, herhangi bir dini grubun etkisi altında kalmadan yaklaşmak istiyorum. Üzerine düşüncelerimi inşa edeceğim temel ise, Allahın varlığını kabul etmek ve biraz olasılık.
Kader konusuna girmeden önce biraz gelecekten bahsedelim. Gelecek, bulunduğumuz zamandan bakıldığında sonsuz tane ihtimalin bir bütünüdür. Bu sonsuz ihtimalden bir tanesi bizim hayatımız olacak ve yaşayıp bitireceğiz. Buradaki sonsuz kavramı tasavvurumuzun çok ötesinde. Öyle ki, dünya üzerindeki bir saniye sonramız için bile sonsuz tane gelecek ihtimali var. Çok fazla değişken var. Bu bir saniye içinde amerika kıtasındaki bir karıncanın yönünü değiştirmesi bile bizim için farklı bir gelecek oluşturuyor. Kelebek etkisini duymuşsunuzdur. Bu tip küçük değişikliklerin bile uzun vadede bizim algıladığımız hayata büyük etkileri olabilir. Öylese bizim bir saniye sonraki geleceğimizde, dünyanın her noktasındaki sıcaklık değerlerinin, dünya üzerindeki bütün bakterilerin, bütün hayvanların, yıldızların konumlarının, vb.. etkileri var. Bizim bir saniye sonraki geleceğimiz biz farkına varmasak da sonsuz tane ihtimal içeriyor. Olaya uzun bir süreçte bakacak olursak, bir saniye sonrası için böyle bir sonsuzluk varken, günler hatta seneler sonrası için ne kadar çok ihtimal olduğunu bir düşünün...
Olayı Allah ve kadere getirelim artık. İnsanın bir iradesinin olduğu, su götürmez bir gerçektir. Şu an ben bu yazıyı yazıyorum. Çünkü ben seçtim. Allah tarafından karar verilmiş bir şey değil bu. Yazmamak da gayet elimdeydi. Fakat bu durum, bütün gelecek yaşamımın kontrolünün benim elimde olduğunu göstermez. Ben bu yazıyı yazmaya başlamadan önce, bu kararı vererek, bu yazıyı yazmamış olduğum bütün gelecek ihtimallerini ortadan kaldırdım. Ama buna rağmen, gelecek ihtimallerim sonsuzluğunu kaybetmedi, daha küçük bir sonsuz oldu ( sonsuzun büyüğü, küçüğü olmaz ). Ben yaptığım her tercihte, gelecek ihtimallerimi gruplar halinde eliyorum. Yani benim yaptığım tercihler işe yaramıyor değil, kader bana rağmen beni bir yerlere götürüyor değil. Her tercihte, gelecek ihtimallerim biraz daha daralıyor. Fakat işin başka bir boyutu, her saniye ben bu gelecek ihtimallerimi biraz daha daraltsam da, elimde gene sonsuz bir gelecek kümesi kalıyor. Sonsuzun, sonsuz bir alt kümesini seçmiş oluyorum. Çünkü bütün değişkenleri kontrol edebilecek güçte değilim. Benim geleceğime etki edecek bir çok dış faktör var. Bunların hiçbirine müdahale edemiyorum. Örnekle devam edecek olursak, bu yazıyı yazmaya başlamak benim elimdeydi. Ama bitirebilmek benim elimde olmayabilir. Apartmanımda yangın çıkabilir. Hastalanabilirim. Bir dostum veya akrabam benden yardım isteyebilir. Bu tip geçici engeller çıkabilir önüme. Hatta deprem olabilir, göçük altında kalıp artık yazı yazamayacak hale bile gelebilirim. Ömrüm bile bitebilir. Bunları ben kontrol etmiyorum. İlerisi için devam edecek olursak ,ben bu yazıyı bitirdikten sonra paylaşmak benim tercihim olacaktır gene. Fakat sonrasına müdahale edemem. Kaç kişinin okuyacağı, kaç kişinin anlayacağı. Kabul edileceği, edilmeyeceği benim elimde olan şeyler değildir. Biraz daha net ifade edecek olursak, biz yaptığımız seçimlerle sonsuz sayıda olan gelecek ihtimallerimizi daraltıyoruz. Geriye kalan sonsuz ihtimalden bir tanesini Allah bize yaşatıyor. Peki neden seçimlerimizi yaptıktan sonra, geriye tekrar sonsuz ihtimal kalıyor? Çünkü bizim yaptığımız tercihler sınırlı sayıda. Bu yüzden sınırlı sayıda tercihle, sonsuzu sınırlıya daraltamayız.
Buraya kadar, tek referansım Allahın varlığı idi. Bundan sonrasına bir müslüman olarak bir kaç şey eklemek istiyorum. Vakıa suresi 63-65 ayetlerinde diyor ki: Ektiğinizi gördünüz mü?, Onu siz mi bitiriyorsunuz, yoksa bitiren biz miyiz?, Dileseydik, onu kuru bir çöp yapardık. Hayret eder dururdunuz.. İnsanın yapabileceği, tohumu ekmek ve ona bakmak. İnsan bitkinin topraktan çıkması için gerekli tedbirleri alır. Yani ihtimalleri daraltır. Fakat bitkinin topraktan bitmesini kontrol edemez. Sonucun kararını verecek olan Allahtır. Günlük hayatımızda yaptığımız her tercihte tohumlar ekiyoruz aslında. Bu tohumların ekin verip vermeyeceği, verirse nasıl ekin vereceği konusunda yetkimiz yok. Yine de, bir gerçek var ki, yaşayacağımız gelecek en azından tohumun ekilmiş olduğu bir gelecek olacak. Ekinlerin bitip bitmeyeceğini sabır ve tevekkül ile yaşayıp göreceğiz.. -TzcN
Alnımızda yazılı olan kader, bize yaşama dair en ufak bir şans tanımaz mı? Veya tam aksine, hiç bir şey yazılı değil ve yaşamımızın bütün kontrolü bizim elimizde mi? Ben kader mevzusuna, herhangi bir dini grubun etkisi altında kalmadan yaklaşmak istiyorum. Üzerine düşüncelerimi inşa edeceğim temel ise, Allahın varlığını kabul etmek ve biraz olasılık.
Kader konusuna girmeden önce biraz gelecekten bahsedelim. Gelecek, bulunduğumuz zamandan bakıldığında sonsuz tane ihtimalin bir bütünüdür. Bu sonsuz ihtimalden bir tanesi bizim hayatımız olacak ve yaşayıp bitireceğiz. Buradaki sonsuz kavramı tasavvurumuzun çok ötesinde. Öyle ki, dünya üzerindeki bir saniye sonramız için bile sonsuz tane gelecek ihtimali var. Çok fazla değişken var. Bu bir saniye içinde amerika kıtasındaki bir karıncanın yönünü değiştirmesi bile bizim için farklı bir gelecek oluşturuyor. Kelebek etkisini duymuşsunuzdur. Bu tip küçük değişikliklerin bile uzun vadede bizim algıladığımız hayata büyük etkileri olabilir. Öylese bizim bir saniye sonraki geleceğimizde, dünyanın her noktasındaki sıcaklık değerlerinin, dünya üzerindeki bütün bakterilerin, bütün hayvanların, yıldızların konumlarının, vb.. etkileri var. Bizim bir saniye sonraki geleceğimiz biz farkına varmasak da sonsuz tane ihtimal içeriyor. Olaya uzun bir süreçte bakacak olursak, bir saniye sonrası için böyle bir sonsuzluk varken, günler hatta seneler sonrası için ne kadar çok ihtimal olduğunu bir düşünün...
Olayı Allah ve kadere getirelim artık. İnsanın bir iradesinin olduğu, su götürmez bir gerçektir. Şu an ben bu yazıyı yazıyorum. Çünkü ben seçtim. Allah tarafından karar verilmiş bir şey değil bu. Yazmamak da gayet elimdeydi. Fakat bu durum, bütün gelecek yaşamımın kontrolünün benim elimde olduğunu göstermez. Ben bu yazıyı yazmaya başlamadan önce, bu kararı vererek, bu yazıyı yazmamış olduğum bütün gelecek ihtimallerini ortadan kaldırdım. Ama buna rağmen, gelecek ihtimallerim sonsuzluğunu kaybetmedi, daha küçük bir sonsuz oldu ( sonsuzun büyüğü, küçüğü olmaz ). Ben yaptığım her tercihte, gelecek ihtimallerimi gruplar halinde eliyorum. Yani benim yaptığım tercihler işe yaramıyor değil, kader bana rağmen beni bir yerlere götürüyor değil. Her tercihte, gelecek ihtimallerim biraz daha daralıyor. Fakat işin başka bir boyutu, her saniye ben bu gelecek ihtimallerimi biraz daha daraltsam da, elimde gene sonsuz bir gelecek kümesi kalıyor. Sonsuzun, sonsuz bir alt kümesini seçmiş oluyorum. Çünkü bütün değişkenleri kontrol edebilecek güçte değilim. Benim geleceğime etki edecek bir çok dış faktör var. Bunların hiçbirine müdahale edemiyorum. Örnekle devam edecek olursak, bu yazıyı yazmaya başlamak benim elimdeydi. Ama bitirebilmek benim elimde olmayabilir. Apartmanımda yangın çıkabilir. Hastalanabilirim. Bir dostum veya akrabam benden yardım isteyebilir. Bu tip geçici engeller çıkabilir önüme. Hatta deprem olabilir, göçük altında kalıp artık yazı yazamayacak hale bile gelebilirim. Ömrüm bile bitebilir. Bunları ben kontrol etmiyorum. İlerisi için devam edecek olursak ,ben bu yazıyı bitirdikten sonra paylaşmak benim tercihim olacaktır gene. Fakat sonrasına müdahale edemem. Kaç kişinin okuyacağı, kaç kişinin anlayacağı. Kabul edileceği, edilmeyeceği benim elimde olan şeyler değildir. Biraz daha net ifade edecek olursak, biz yaptığımız seçimlerle sonsuz sayıda olan gelecek ihtimallerimizi daraltıyoruz. Geriye kalan sonsuz ihtimalden bir tanesini Allah bize yaşatıyor. Peki neden seçimlerimizi yaptıktan sonra, geriye tekrar sonsuz ihtimal kalıyor? Çünkü bizim yaptığımız tercihler sınırlı sayıda. Bu yüzden sınırlı sayıda tercihle, sonsuzu sınırlıya daraltamayız.
Buraya kadar, tek referansım Allahın varlığı idi. Bundan sonrasına bir müslüman olarak bir kaç şey eklemek istiyorum. Vakıa suresi 63-65 ayetlerinde diyor ki: Ektiğinizi gördünüz mü?, Onu siz mi bitiriyorsunuz, yoksa bitiren biz miyiz?, Dileseydik, onu kuru bir çöp yapardık. Hayret eder dururdunuz.. İnsanın yapabileceği, tohumu ekmek ve ona bakmak. İnsan bitkinin topraktan çıkması için gerekli tedbirleri alır. Yani ihtimalleri daraltır. Fakat bitkinin topraktan bitmesini kontrol edemez. Sonucun kararını verecek olan Allahtır. Günlük hayatımızda yaptığımız her tercihte tohumlar ekiyoruz aslında. Bu tohumların ekin verip vermeyeceği, verirse nasıl ekin vereceği konusunda yetkimiz yok. Yine de, bir gerçek var ki, yaşayacağımız gelecek en azından tohumun ekilmiş olduğu bir gelecek olacak. Ekinlerin bitip bitmeyeceğini sabır ve tevekkül ile yaşayıp göreceğiz.. -TzcN