13.Haziran.1928
Virginia, Amerika
Matematikçi
John Forbes Nash, 1928 doğumlu Amerikalı matematikçi. Oyun teorisi ve diferansiyel geometri üzerine çalışan Nash, 1994 Nobel Ekonomi Ödülünün sahibi. Daha geniş kitleler tarafından tanınması, Akıl Oyunları adlı filmde Russell Crowe tarafından canlandırılmasıyla gerçekleşti.
Biyografi
John Forbes Nash, 13 Haziran 1928de Batı Virginia, Amerikada dünyaya geldi. Oğluyla aynı adı taşıyan baba John Nash, Teksas A&M Üniversitesi mezunu bir elektrik mühendisi, annesi Margaret Virginia Martin ise bir Latince ve İngilizce öğretmeniydi, Batı Virginia Üniversitesi mezunuydu. 16 Kasım 1930da kız kardeşi Martha doğdu. İlkokuldan önce anaokuluna kaydolan Nash, henüz çocukken Comptons Picture Encyclopedia adlı resimli ansiklopediyi okuyor ve birçok şey öğreniyordu. Time Dergisi de ilgisini çekiyordu. Mutlu bir çocukluk geçirdi.
12 yaşındayken evde kendi kendine deneyler yapmaya başladı. O zamanlarda da insanlarla çalışmayı değil, kendi kendine olmayı sevdiği belliydi. Kız kardeşi normal bir çocuktu ancak Nash diğer çocuklardan çok farklıydı, onların oyunları, şakaları Nashe garip geliyordu, kısa sürede kendini herkesden soyutlamıştı. Annesi ve babası, Nashin kitap merakını gördükleri için ona bir yetişkin gibi davranmaya, eğitimini teşvik etmeye başladılar.
Nashin matematik sevdasını ortaya çıkaran eser, lise yıllarında okuduğu, E.T. Bellin Men of Mathematics adlı kitabı oldu. Lisede okuduğu sırada Bluefield College adlı üniversiteden dersler almaya başladı. Liseyi bitirdikten sonra Westinghouse bursuyla Carnegie Institute of Technology adlı üniversiteye kaydoldu, bölümü ise kimya mühendisliğiydi. Ancak Nash bu bölümden ayrılarak kimya bölümüne, daha sonra da matematiğe geçti. 1948 yılında hem lisans, hem de master derecesini aldı. Mezun olduktan sonra bir donanma projesi üzerinde çalışmaya başladı.
Nash bir süre sonra Denkleştirme Kuramı üzerine çalışmak amacıyla Princeton Üniversitesine gitti. Hem Princetondan hem de Harvard Üniversitesinden teklif gelmişti ancak ailesinin yaşadığı yer olan Bluefielda yakınlığı ve akademisyenlerinin Nashe gösterdiği ilgi sayesinde, Princetona gitmeyi tercih etti. 1950 yılında doktorasını buradan aldı. Doktora tezi, daha sonra Nash Dengesi adını taşıyacak olan, Oyun Teorisinin en önemli parçalarından olan bir çalışmaydı. Bu çalışması 3 makaleyi beraberinde getirdi; Equilibrium Points in N-person Games (1950), The Bargaining Problem (1950) ve Two-person Cooperative Games (1953). Ayrıca cebirsel geometri alanında önemli çalışmalar yaptı. 1951de Massachusetts Institute of Technologyde (MIT) öğretmenlik yapmaya başladı. 1959da bu görevinden istifa etti.
1998 tarihli John Nash biyografisi A Beautiful Mind, Nashin homoseksüel ilişkilerinden bahsediyordu. Üniversite yıllarından itibaren bunu saklamamıştı ve çevresi tarafından hor görülmemişti. Kitabın yazarı, Nashin üniversitedeki erkek arkadaşlarıyla toplantı odasında öpüştüklerini ve bu tip davranışlardan çekinmediğini anlatıyordu. Ancak üniversite sonrası devlet işlerinde çalışırken bu durumu kabul görmemişti, hatta uygunsuz davranış nedeniyle tutuklanmış ve işinden kovulmuştu. Eşi Aliciayla yapılan bir röportajda Alicia, Nashin homoseksüel ya da biseksüel olmadığını söylemişti ancak Nash bunu hiçbir zaman açık bir şekilde reddetmedi.
Nash, 1958 yılında şizorfeni belirtileri göstermeye başladı. Ancak Princetonda geçirdiği 4 yıl boyunca (1945 1949) kayıtlarda yalnız yaşadığı görünse de, bir oda arkadaşının olduğunu düşünüyordu. 1959 yılında yatırıldığı hastanede kendine güvensizlik, depresyon ve paranoyak şizofreni tanıları kondu. Paris ve Cenevrede bir süre yaşadıktan sonra 1960ta Princetona geri döndü, 1970e kadar birçok kez hastaneye yattı. Bu yıllarda ilaç tedavisini kesmeye karar verdi. Biyografisinin yazarı Sylvia Nasara göre yavaş yavaş iyileşmeye başladı, bu süreçte eşi de ona büyük destek verdi.
Nash, çalışmalarının karşılığını almaya 1978 yılında başladı. Bu yıl John Von Neumann Teori Ödülünü, 1994te ekonomi dalında Nobel Ödülünü, 1999da Leroy P. Steele Ödülünü aldı.
2001 yapımı A Beautiful Mind (Akıl Oyunları) adlı film, John Nashin hayatından esinlenilerek yapıldı ve film 4 Akademi Ödülü kazandı. Senaryo, aynı adlı biyografi üzerine yazılmıştı. Ancak bu biyografi ve Nashin gerçek hayatı arasında örtüşmezlikler vardı.
Massachusetts Institute of Technologyde, El Salvadorlu bir fizik öğrencisi olan Alicia Lopez-Harrison de Lardé ile tanıştı. İkili Şubat 1957de evlendi. 1959 yılında eşi Nashi şizofreni tedavisi için akıl hastanesine yatırdı. Bu olaydan hemen sonra oğulları John Charles Martin dünyaya geldi ancak 1 yıl kadar ismi konulmadı çünkü Alicia, eşinin de bu konuda bir fikir vermesini istemişti. John Martin de babası gibi bir matematikçi oldu ve sonraları ona da şizofreni teşhisi kondu. Nash, Eleanor Stierden 19 Haziran 1953 doğumlu bir çocuğa daha sahipti ancak ne annesiyle ne de çocuğuyla yakın ilgisi oldu.
Alicia Lopez- John Nash çifti 1963te boşandı ve 1970te tekrar biraraya geldi. Bu tarihten itibaren darılıp barışan çift, kendileri hakkında aynı çatı altındaki iki yabancı benzetmesini yapmıştı. Nash 1994te Nobel Ödülünü kazandıktan sonra aralarını düzelttiler ve 1 Haziran 2001de tekrar evlendiler.
Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca Essays on Game Theory (1996) ve The Essential John Nash isimli kitapları yazdı. Aynı zamanda Hex ve So Long Sucker adlı 2 popüler oyunun yaratıcıları arasında. Şu anda Princetonda matematik üzerine çalışmalar yapmakta.