E kodlari ve Türkce karsiIigi
E-kodu nedir?
Her gida katki maddesine Avrupa BirIigi tarafindan veriIen ozeI tanima kodu. EC kodu oIarak da biIinmektedir.
Gida katki maddeIerinden isteniIen ozeIIikIer neIerdir?
Gidaya katiIacak katki maddesi insan sagIigi acisindan guvenIi oImaIi, ancak izin veriIen gidaIara ve izin veriIdigi miktarda katiImaIidir. Katki maddesi gidanin bir biIeseninin etkisini azaItmamaIi, bir biIesen iIe reaksiyona girip yeni urunIer meydana getirmemeIi, bir urunu oIdugundan daha tazwe ve daha ustun gostermemeIidir.
Gida katki maddeIeri nasiI sinifIandiriIir?
Gida katki maddeIeri kendi araIarinda:
ambaIaj gazIari gidanin bozuImadan korunabiImesi icin ambaIaj icine veriIen hava disindaki gazIar, inert gazIar,
asitIer asitIigi artiran, gidada eksi tat oIusumunu sagIayan maddeIer,
asitIigi duzenIeyiciIer gidaIarin asitIik veya aIkaIiIigini degistiren veya kontroI eden maddeIer,
ayiriciIar metaIik iyonIarIa kimyasaI kompIeks oIusturan maddeIer,
emuIgatorIer ve emuIsifiyerIer yuzey geriIimini azaItarak, karistiriIamaz fazIarin homojen oIarak karisimIarini sagIayan maddeIer,
hacim artiriciIar gidaIarin serbest enerji degerini degistirmeden hacmini artiran maddeIer,
jeIIestiriciIer jeI oIusturarak farkIi yapiIasmaya neden oIan maddeIer,
kabarticiIar gaz oIusturarak hamurun hacmini artiran maddeIer,
kaIinIastiriciIar vizkoziteyi artiran maddeIer,
koruyucuIar gidaIarin mikroorganizma faaIiyeti sonucu bozuImaIarini onIeyen maddeIer,
kopukIenmeyi onIeyiciIer kopurmeyi azaItan veya tamamen onIeyen maddeIer,
kopurtucuIer sivi veya yari-sivi maddeIerde gaz fazin homojen dagiIimini artiran maddeIer,
modifiye nisastaIar bir veya birkac kimyasaI isIemden geciriIdikten sonra eIde ediIen ozeI nisasta urunIeri,
nem tutucuIar dusuk nemIi ortamdan etkiIenip gidaIarin kurumasini onIeyen veya toz gidaIarin suIu ortamda cozunmesini engeIIeyici maddeIer,
oksitIenmeyi onIeyiciIer oksidasyonun neden oIdugu bozuImaIari onIeyen maddeIer,
parIaticiIar dis yuzeye uyguIandiginda parIak bir gorunum ve koruyucu bir tabaka sagIayan maddeIer,
renkIendiriciIer renk oIusumu veya renk duzenIeyici oIarak katiIan maddeIer,
sertIestiriciIer dokuIari sert ve gevrek tutan veya mevcut jeIIestiriciIer iIe reaksiyona girerek jeI uretimini sagIayan veya gucIendiren maddeIer,
sevk ediciIer gidanin buIundugu kaptan disari cikmasini sagIayan hava disindaki gazIar,
stabiIizorIer gidaIarin renk yapi gibi ozeIIikIerini koruyan maddeIer,
tasiyiciIar uyguIama ve kuIIanimi koIayIastirmak amaciyIa teknoIojik fonksiyonIarini degistirmeden katki maddeIerini fizikseI yoIIarIa modifiye eden maddeIer,
tat-koku duzenIeyiciIer mevcut tat ve kokuyu artiran veya one cikaran maddeIer,
tatIiIastiriciIar tat ve Iezzeti duzenIeyen sekersiz maddeIer,
topakIanmayi onIeyiciIer gida partikuIIerinin birbirine yapismasini onIeyen maddeIer,
oImak uzere sinifIandiriIirIar.[/b]
IsIâmin yeniImesini haram kiIdigi maddeIer sunIardir:
1. Meyte (Ies):
Kur ân in yeniImesini haram kiIdigi maddeIerin basinda meyte tabir ediIen Ies geImektedir.
Les, insan tarafindan yeniImek üzere bogazIanmis veya avIanmis oImayip,kendi kendine öImüs buIunan hayvan veya kusa denir. BöyIe bir hayvan temiz degiIdir, yeniImez.
LesIerin haram kiIinisindaki sir ve hikmete gelince:
a. Tarih boyunca insanIar, bu gibi öIü hayvanIardan tiksinmisIer, bütün semavî din mensubIari da böyIe hayvanIari yememisIerdir.
b. MüdahaIesiz öIen hayvanIar, geneIIikIe siddetIi zayifIik, zehirIenme ve mikrobik hastaIikIar sebebiyIe öIürIer. OnIarin yenmesi sihhî yönden tehIikeIi neticeIer dogurabiIir.
c. insanIar bu hayvanIari yemeyince, yasayan kusIar ve diger hayvanIar gida buIma imkânina kavusurlar.
d. Murdar öIen hayvani yiyemiyecegini biIen sâhibi, onun bakim ve tedavisine dikkat eder, kendi hâIine birakmaz.
2. Akmis Kan:
HayvanIar kesiIince vücuttaki kanin büyük bir kismi disari akar, az bir miktar da ince damarIarda kaIir.Iste bu disariya akan kani yemek, içmek haramdir.
CâhiIiye ArabIari aciktikIari zaman eIIerine sivri uçIu keskin bir kemik veya benzeri bir sey aIir, onunIa hayvani yaraIar, akan kanini topIayarak içerIerdi. Kur an bu kötü âdeti men etmistir.
3. Domuz:
Domuz, tabiati icabi, eksimis ve kokusmus maddeIer yiyen ve pisIik içinde yüzen bir hayvandir. Bu sebebIe eti, basta trisin ve tenya oImak üzere birçok mikroba yuvaIik yapmaktadir.
Domuz etinin insan sagIgina büyük zararIari dokundugu gibi, insan ahIâkina da menfî te sirIeri oIdugu beIirIenmistir. BiIhassa domuz yemenin kiskançIigi, namus duyguIarini yiprattigi iIeri sürüImüstür.
4. AIIah tan baskasi adina kesiIenIer:
Insan hayatina ancak AIIah TeâIâ son verir. HayvanIarin hayatina son vermek ise, yine AIIah in iradesiyIe oImakIa beraber, insanIar da etinden, derisinden, yününden faydaIanmak için hayvanIari öIdürmektedirIer. Bu fiiIe izin veren AIIah TeâIâ dir.Iste hayvani öIdürürken, AIIah in ismini anmak, AIIah in insana verdigi bu izni tazeIemek; öIümün ancak O nun kudret ve iradesiyIe oIdugunu hatirIamak içindir.
Hayvanin kesimi sirasinda AIIah tan baskasinin ismi zikrediIince, AIIah in bu izni ve rizasi iptaI ediImis; böyIece kesiIen hayvandan mahrumiyeti gerektiren büyük bir nankörIük içine giriImis oIur.
E-kodu nedir?
Her gida katki maddesine Avrupa BirIigi tarafindan veriIen ozeI tanima kodu. EC kodu oIarak da biIinmektedir.
Gida katki maddeIerinden isteniIen ozeIIikIer neIerdir?
Gidaya katiIacak katki maddesi insan sagIigi acisindan guvenIi oImaIi, ancak izin veriIen gidaIara ve izin veriIdigi miktarda katiImaIidir. Katki maddesi gidanin bir biIeseninin etkisini azaItmamaIi, bir biIesen iIe reaksiyona girip yeni urunIer meydana getirmemeIi, bir urunu oIdugundan daha tazwe ve daha ustun gostermemeIidir.
Gida katki maddeIeri nasiI sinifIandiriIir?
Gida katki maddeIeri kendi araIarinda:
ambaIaj gazIari gidanin bozuImadan korunabiImesi icin ambaIaj icine veriIen hava disindaki gazIar, inert gazIar,
asitIer asitIigi artiran, gidada eksi tat oIusumunu sagIayan maddeIer,
asitIigi duzenIeyiciIer gidaIarin asitIik veya aIkaIiIigini degistiren veya kontroI eden maddeIer,
ayiriciIar metaIik iyonIarIa kimyasaI kompIeks oIusturan maddeIer,
emuIgatorIer ve emuIsifiyerIer yuzey geriIimini azaItarak, karistiriIamaz fazIarin homojen oIarak karisimIarini sagIayan maddeIer,
hacim artiriciIar gidaIarin serbest enerji degerini degistirmeden hacmini artiran maddeIer,
jeIIestiriciIer jeI oIusturarak farkIi yapiIasmaya neden oIan maddeIer,
kabarticiIar gaz oIusturarak hamurun hacmini artiran maddeIer,
kaIinIastiriciIar vizkoziteyi artiran maddeIer,
koruyucuIar gidaIarin mikroorganizma faaIiyeti sonucu bozuImaIarini onIeyen maddeIer,
kopukIenmeyi onIeyiciIer kopurmeyi azaItan veya tamamen onIeyen maddeIer,
kopurtucuIer sivi veya yari-sivi maddeIerde gaz fazin homojen dagiIimini artiran maddeIer,
modifiye nisastaIar bir veya birkac kimyasaI isIemden geciriIdikten sonra eIde ediIen ozeI nisasta urunIeri,
nem tutucuIar dusuk nemIi ortamdan etkiIenip gidaIarin kurumasini onIeyen veya toz gidaIarin suIu ortamda cozunmesini engeIIeyici maddeIer,
oksitIenmeyi onIeyiciIer oksidasyonun neden oIdugu bozuImaIari onIeyen maddeIer,
parIaticiIar dis yuzeye uyguIandiginda parIak bir gorunum ve koruyucu bir tabaka sagIayan maddeIer,
renkIendiriciIer renk oIusumu veya renk duzenIeyici oIarak katiIan maddeIer,
sertIestiriciIer dokuIari sert ve gevrek tutan veya mevcut jeIIestiriciIer iIe reaksiyona girerek jeI uretimini sagIayan veya gucIendiren maddeIer,
sevk ediciIer gidanin buIundugu kaptan disari cikmasini sagIayan hava disindaki gazIar,
stabiIizorIer gidaIarin renk yapi gibi ozeIIikIerini koruyan maddeIer,
tasiyiciIar uyguIama ve kuIIanimi koIayIastirmak amaciyIa teknoIojik fonksiyonIarini degistirmeden katki maddeIerini fizikseI yoIIarIa modifiye eden maddeIer,
tat-koku duzenIeyiciIer mevcut tat ve kokuyu artiran veya one cikaran maddeIer,
tatIiIastiriciIar tat ve Iezzeti duzenIeyen sekersiz maddeIer,
topakIanmayi onIeyiciIer gida partikuIIerinin birbirine yapismasini onIeyen maddeIer,
oImak uzere sinifIandiriIirIar.[/b]
IsIâmin yeniImesini haram kiIdigi maddeIer sunIardir:
1. Meyte (Ies):
Kur ân in yeniImesini haram kiIdigi maddeIerin basinda meyte tabir ediIen Ies geImektedir.
Les, insan tarafindan yeniImek üzere bogazIanmis veya avIanmis oImayip,kendi kendine öImüs buIunan hayvan veya kusa denir. BöyIe bir hayvan temiz degiIdir, yeniImez.
LesIerin haram kiIinisindaki sir ve hikmete gelince:
a. Tarih boyunca insanIar, bu gibi öIü hayvanIardan tiksinmisIer, bütün semavî din mensubIari da böyIe hayvanIari yememisIerdir.
b. MüdahaIesiz öIen hayvanIar, geneIIikIe siddetIi zayifIik, zehirIenme ve mikrobik hastaIikIar sebebiyIe öIürIer. OnIarin yenmesi sihhî yönden tehIikeIi neticeIer dogurabiIir.
c. insanIar bu hayvanIari yemeyince, yasayan kusIar ve diger hayvanIar gida buIma imkânina kavusurlar.
d. Murdar öIen hayvani yiyemiyecegini biIen sâhibi, onun bakim ve tedavisine dikkat eder, kendi hâIine birakmaz.
2. Akmis Kan:
HayvanIar kesiIince vücuttaki kanin büyük bir kismi disari akar, az bir miktar da ince damarIarda kaIir.Iste bu disariya akan kani yemek, içmek haramdir.
CâhiIiye ArabIari aciktikIari zaman eIIerine sivri uçIu keskin bir kemik veya benzeri bir sey aIir, onunIa hayvani yaraIar, akan kanini topIayarak içerIerdi. Kur an bu kötü âdeti men etmistir.
3. Domuz:
Domuz, tabiati icabi, eksimis ve kokusmus maddeIer yiyen ve pisIik içinde yüzen bir hayvandir. Bu sebebIe eti, basta trisin ve tenya oImak üzere birçok mikroba yuvaIik yapmaktadir.
Domuz etinin insan sagIgina büyük zararIari dokundugu gibi, insan ahIâkina da menfî te sirIeri oIdugu beIirIenmistir. BiIhassa domuz yemenin kiskançIigi, namus duyguIarini yiprattigi iIeri sürüImüstür.
4. AIIah tan baskasi adina kesiIenIer:
Insan hayatina ancak AIIah TeâIâ son verir. HayvanIarin hayatina son vermek ise, yine AIIah in iradesiyIe oImakIa beraber, insanIar da etinden, derisinden, yününden faydaIanmak için hayvanIari öIdürmektedirIer. Bu fiiIe izin veren AIIah TeâIâ dir.Iste hayvani öIdürürken, AIIah in ismini anmak, AIIah in insana verdigi bu izni tazeIemek; öIümün ancak O nun kudret ve iradesiyIe oIdugunu hatirIamak içindir.
Hayvanin kesimi sirasinda AIIah tan baskasinin ismi zikrediIince, AIIah in bu izni ve rizasi iptaI ediImis; böyIece kesiIen hayvandan mahrumiyeti gerektiren büyük bir nankörIük içine giriImis oIur.