Haşhaş - Haşhaş Nedir - Haşhaş Yetiştiriciliği
HAŞHAŞ, güzel renkli, iri ve gösterişli çiçek-leriyle gelinciğe çok benzeyen bir bitkidir (bak. gelincik). Ama bu yakın akrabası doğa*da kendi kendine yetiştiği halde haşhaş (Pa-paver somniferum) yüzyıllardır çok önemli bir tarım bitkisi sayılır. Bu önemini, olgunlaşma*mış meyvelerinin kabuğundan elde edilen ve birçok ilacın hammaddesi olan afyona borçlu*dur (bak. Afyon).
Anadolu'nun yerli bitkisi olan haşhaşın mo*rumsu eflatun ya da beyaz çiçekleri dalların ucunda tek tek açar. Bu güzel çiçeklerden ge*lişen meyveler, içinde çok sayıda tohum bulu*nan birer fıçı biçimindedir. Meyveler rüzgâr*da sallandıkça, üstlerindeki delikli kapaktan çıkan küçük kara tohumlar çevreye saçılır. Bu yağlı tohumlar çok lezzetli ve besleyicidir; haşhaş tohumlarından Anadolu'nun birçok yerinde haşhaşlı ekmek yapılır; ezilerek ye*meklik yağ elde edilir.
Haşhaş kapsülleri henüz yeşil ve körpeyken çizildiğinde kabuğundan sütümsü bir sıvı sı*zar. Afyon sakızı denen bu beyaz sıvı havayla karşılaştığı anda sertleşir ve koyu renkli bir macuna dönüşür. Bu maddenin bileşimindeki morfin ve kodein gibi alkaloitler ağrı kesici, uyku verici, öksürüğü dindirici ve rahatlatıcı birçok ilacın yapımında kullanılır. Ne var ki bu güçlü uyuşturucuların, özellikle morfinden elde edilen eroinin yasadışı uyuşturucu ticare*tiyle bağımlılara satılarak zararlı biçimde kul*lanılması, haşhaş üretimini kısıtlayıcı önlem*ler alma gereğini doğurmuştur. En büyük haş*haş üreticilerinden biri olan Türkiye de bu yasadışı ticareti ve uyuşturucu bağımlılığını engelleyebilmek için 1971'de haşhaş ekimini tümüyle durdurmuştu. Bugün haşhaş üretimi İç Anadolu Bölgesi'nde yalnızca haşhaş to*humları elde etmek amacıyla yapılır. Kapsül*lerin çizilmesi ve afyon alkaloitlerinin işlen*mesi devlet denetimi ve güvencesi altındadır.
HAŞHAŞ, güzel renkli, iri ve gösterişli çiçek-leriyle gelinciğe çok benzeyen bir bitkidir (bak. gelincik). Ama bu yakın akrabası doğa*da kendi kendine yetiştiği halde haşhaş (Pa-paver somniferum) yüzyıllardır çok önemli bir tarım bitkisi sayılır. Bu önemini, olgunlaşma*mış meyvelerinin kabuğundan elde edilen ve birçok ilacın hammaddesi olan afyona borçlu*dur (bak. Afyon).
Anadolu'nun yerli bitkisi olan haşhaşın mo*rumsu eflatun ya da beyaz çiçekleri dalların ucunda tek tek açar. Bu güzel çiçeklerden ge*lişen meyveler, içinde çok sayıda tohum bulu*nan birer fıçı biçimindedir. Meyveler rüzgâr*da sallandıkça, üstlerindeki delikli kapaktan çıkan küçük kara tohumlar çevreye saçılır. Bu yağlı tohumlar çok lezzetli ve besleyicidir; haşhaş tohumlarından Anadolu'nun birçok yerinde haşhaşlı ekmek yapılır; ezilerek ye*meklik yağ elde edilir.
Haşhaş kapsülleri henüz yeşil ve körpeyken çizildiğinde kabuğundan sütümsü bir sıvı sı*zar. Afyon sakızı denen bu beyaz sıvı havayla karşılaştığı anda sertleşir ve koyu renkli bir macuna dönüşür. Bu maddenin bileşimindeki morfin ve kodein gibi alkaloitler ağrı kesici, uyku verici, öksürüğü dindirici ve rahatlatıcı birçok ilacın yapımında kullanılır. Ne var ki bu güçlü uyuşturucuların, özellikle morfinden elde edilen eroinin yasadışı uyuşturucu ticare*tiyle bağımlılara satılarak zararlı biçimde kul*lanılması, haşhaş üretimini kısıtlayıcı önlem*ler alma gereğini doğurmuştur. En büyük haş*haş üreticilerinden biri olan Türkiye de bu yasadışı ticareti ve uyuşturucu bağımlılığını engelleyebilmek için 1971'de haşhaş ekimini tümüyle durdurmuştu. Bugün haşhaş üretimi İç Anadolu Bölgesi'nde yalnızca haşhaş to*humları elde etmek amacıyla yapılır. Kapsül*lerin çizilmesi ve afyon alkaloitlerinin işlen*mesi devlet denetimi ve güvencesi altındadır.