Müziğin ruh halimiz üzerindeki etkileri birçok araştırmayla kanıtlandı. İki yönlü bir etkilenme söz konusu. Ruh halimize göre dinlediğimiz müziği seçerken dinlediğimiz müziğe göre ruh halimizi şekillendirebiliyoruz.
Yolculukta telefonunuzla kulaklıkla müzik dinlenmenin rahatlığı bir başka. Aracınızdaysa sevdiğiniz radyo kanallarını açabileceğiniz gibi sevdiğiniz sanatçıların albümlerini veya bizzat kendinizin oluşturabileceği bir listeyi CD çalarınızda oynatabilirsiniz.
Hangi müzik hangi ruh halini etkiliyor, bakalım.
1. Türk Sanat Müziği – Neşe, Huzur, Hüzün
Türk sanat müziğinde makam, kullanılan ses dizilerinin belli kurallar dahilinde kullanılmasına verilen addır. Müzik türleri bir yana, sadece sanat müziği dahilindeki makamların bile ruh halimiz üstüne ayrı ayrı etkisi var.
Örnek vermek gerekirse: Bazı araştırmalara göre, Rast makamı ve uşşak makamı neşe, kuşek makamı hüzün, isfahan makamı güven, neva makamı ferahlık, saba makamı cesaret, hüseyni makamı huzur verir.
Anlayacağınız Türk sanat müziğinin birçok makamı araba kullanırken dinlemek için ideal. Sadece korku verdiği söylenen büzürk makamı ve uyku verdiği söylenen zirgüle makamı direksiyon başındakiler için sonda yer alabilecek seçeneklerden olabilir.
2. Türk Halk Müziği – Huzur, Hüzün
Türk halk müziği de oldukça zengin bir müzik yelpazesine sahiptir. Aynı Türk sanat müziği gibi bu türde de hem huzur ve neşeyi hem de hüznü bir arada yaşayabiliriz. Büyük sanatçıların eserleri kalitesiyle de ruhunuza katkıda bulunacak. Arabada sindire sindire dinlemelik.
3. Arabesk – Hüzün, Hüsran, Öfke
Arabesk müzik fantezi müzik olarak da geçer. Sözleri genelde duygusaldır. Dertler, tasalar, hüsranlar ve umutsuzlukları konu alır. Arabesk müzik daha çok hüzün ve öfke hisleri uyandırır. O yüzden taşıt kullanırken dinlemek yoğun trafikte olumsuz yönde etki edebilir ama kendinizi kaptırmazsanız arabeskle havanızı bulabilirsiniz.
4. Klasik Müzik – Huzur, Motivasyon
Klasik müzik her zaman dinlenebilir. Ders çalışırken, işyerindeyken, yemek yaparken, araba kullanırken… Klasik müziğin özellikle flüt, piyano ve keman ağırlıklı versiyonları huzurunuza huzur katarken motivasyonunuzu ve dikkatinizi de artıracak. Mozart, Bach, Beethoven gibi eski ve yeni birçok sanatçının eserleri ruhunuza o atasözünde geçen gıdayı kesinlikle sağlayacak.
5. Pop Müzik – Neşe
Yerli ve yabancı pop müzik adı üstünde popüler kelimesinden geliyor. Genel olarak dinlemesi kolay, hareketli ve rahatlatıcı hafif müzik eserleri pop müzik sınıfına giriyor. Hal böyle olunca arabada dinlemek ve trafiği unutmak için ideal bir seçenek olduğunu söyleyebiliriz.
Tabii pop müzikte de eski ve yeni ayrımı yapmak mümkün. Nostaljik bir yaklaşımda bulunalım, eski pop müzik şarkıları günümüzdekiler kadar hafif olmayabiliyor. Sözlere eşlik ederken trafiği unutmak yok.
6. Rock Müzik – Neşe, Öfke
Rock müzik gençlerle biraz daha özdeşleştiriliyor. Kimi zaman daha hareketli kimi zaman daha kasvetli ama genelde yukarıdaki müzik türlerine göre daha sert. Rock müzikle neşelenmek de öfkenizi deşarj etmek de mümkün. Özellikle kaliteli birkaç rock müzik parçası güne daha dinç başlamanızı ve trafikte daha tetikçe olmanızı sağlayabilir.
7. Metal Müzik – Öfke, Hüsran, Motivasyon
Metal müzik de genelde gençlerle ilişkilendiriliyor. Ayrıca epey önyargıyı da kendine çekiyor. Uyandırdığı duygular arasında öfkeyi olumsuz manada eklemedik. Metal müzik çok şiddetli görünse de aslında sinirinizi şarkıyla atıp normal hayatta sakinleşmenizi sağlayabilir. Tabii metalin de farklı türleri var. Senfonik metal insan psikolojisinde klasik müzik etkisi yaratabilir. Black metal kafayı tamamen boşaltabilir, sizi stresten arındırabilir. Ama son ses dinlemek trafikte dezavantaj yaratabilir.
8. Hiphop/Rap – Öfke, İsyan
Hiphop, ilk olarak Afroamerikan kültüründe ortaya çıktı. Hiphop genel bir ifade, şarkı bazında rapten bahsedebiliriz. Rap, bizim kültürümüzde arabeskle karşılaştırılabilir. Hayal kırıklıkları, umutsuzluklar ve öfke genelde bu türde yerini bulur. Yabancı rapte siyasi eleştiriye de sık rastlanır. Türkiye’de de rap müzik icrasında epey artış var. Ritmik sözleriyle trafikte epey iyi gidebilir.
9. Caz/Blues – Hüzün, Yas
Caz ilk olarak 1900’lerde, Amerika’nın güney eyaletlerinde ortaya çıkmıştır, Afrika müziğinin Batı müziğiyle harmanlanmasıdır. Blues da kökeni Batı Afrika’ya dayanan bir müzik türüdür. Afrika’dan Amerika’ya köle olarak getirilen Afrikalıların başta kendi aralarında söyledikleri hüzün, yas ve umutsuzluk şarkılarıyken dünyaca ünlü bir tür olmuştur.
Bu müzikler muhteşem sesli sanatçılarla birlikte sizi tamamen farklı bir dünyaya taşıyabilir. Kendinizi bu müziklerin akışına bırakabilir ve insanların yaşadıkları acılarla empati kurabilirsiniz. Yine araya girelim: Trafikte olduğunuzu unutmadan.
10. Lounge – Huzur, Motivasyon, İştah
Lounge diğerlerine nazaran yeni bir müzik türü. Günümüzde anladığımız şekli 1950’li ve 1960’lı yıllarda çıksa da bugün daha çok enstrümantal ve bazen elektronik esintili, sıklıkla da akşam yemeklerine eşlik eden bir müzik türü olarak kulaklarımızda yer etti. İnsanda orman, cennet veya uzay gibi farklı bir mekanda olma isteği uyandırır.
11. Etnik – Neşe, Huzur, Hüzün, Motivasyon
Etnik müzik tüm dünyadan farklı kültürlerin ezgilerini yansıtan müzik türüdür. Farklı ülkelerde gezintiye çıkmış gibi hissetmek, onların kültürleriyle yakınlaşmak ve belki de acılarıyla empati kurmak için CD çalarınızı etnik müziklerle donatabilirsiniz. Dinlerken başka ülkede olmadığınızı, trafikte yerinde saydığınızı fark ederseniz üzülmeyin.
12. Indie – Huzur, Motivasyon, Neşe
Indie müziği tek bir müzik türü olarak adlandırmak pek doğru değil aslında. Adı da “independent” kelimesinden geldiğine göre bağımsız bir müzik olarak adlandırmak daha yerinde. 90’lı yıllardan sonra çıkan indie müziğin rock’ı da var, popu da, folk’u da. (Hatta film endüstrisinde de indie kelimesi kullanılır.) Popla Balkan ezgilerinin karıştığı şarkılar, rock’la folkun karıştığı şarkılar ve daha niceleri size yepyeni müzik deneyimleri ve elbette farklı ruh halleri yaşatabilir.
13. 60’lar, 70’ler, 80’ler – Genelde neşe, bazen hüzün, her zaman nostalji
Bu seçenek yukarıdaki maddeler gibi ayrı bir müzik türü sayılmaz aslında. Ama bu şekilde öyle anılıyorlar ki değinmeden edemedik. 60’lar genelde çiçek çocuklarla, 70’ler genelde disko tarzıyla ve 80’ler teknolojiyle iç içe geçen synth pop’la tanınır. Genelde hafif pop veya klasik rock parçalarından oluşan bu dönemler her an moralinizi artırma, sizi günlük dert ve tasalardan sıyırma potansiyeline sahip.
Aracınızda dinleyeceğiniz müziği seçerken bu ayrıntılara dikkat etmenizde yarar var. Malum, trafik sıkıştığında sinirler gevşeyebiliyor, stres artabiliyor. Ama belki daha da kötüsü müziksiz kalmak. Müziksiz kalmamak için teybinizi koruma altına alın.
Bunu nasıl yapabilirsiniz? Eski arabalarda hatırlarsanız teypler arabadan inince çıkarılır ve evde saklanırdı. Yeni arabalarda buna pek gerek yok. Ama teyp çalınma vakaları bitmiş değil. Alabileceğiniz bir önlem var: Kasko sigortanızın anlaşmalı servisleri arasında “radyo/teyp” seçeneği olup olmadığına bakabilirsiniz.
Son bir not: Aracınızda hangi müziği dinlerseniz dinleyin teybin sesini trafikte duymanız gereken diğer sesleri duyamayacak kadar çok açmayın.