16.Haziran.1829 17.Şubat.1909
Gila River, New Mexico Fort Sill, A.B.D.
Beyaz Adama karşı mücadele eden son Kızılderili savaş önderi olarak tanınan Chiricahua Apaçisi. Meksika ve A.B.D. güçlerine karşı az sayıda adamı ile verdiği uzun süreli mücadelesi sayesinde adını bütün dünyaya duyurmuştur.
Biyografi
Geronimo ya da yerel dildeki adı ile Goyaałé, 16 Haziran 1829 tarihinde, Gila River, New Mexicoda doğdu. Apaçilerin Bedonkohe kabilesine bağlı olan Geronimonun üç erkek ve dört kız kardeşi bulunmaktaydı. Ailesi tarafından Apaçi geleneklerine bağlı olarak yetiştirilen Geronimo, 17 yaşına geldiğinde evlendi ve bu evlilikten dört çocuk sahibi oldu.
6 Mart 1858 tarihinde, Geronimo ve kabilenin erkeklerinin çoğu ellerindeki malları takas etmek için kasabayı ziyaret ettiği sırada, José María Carrasco önderliğindeki 500 askerden oluşan bir saldırı gücü kamplarına saldırdı ve içlerinde Geronimonun karısı, çocukları ve akrabaları da dahil olmak üzere kamptakilerin çoğunu öldürdü. 19.yyın en büyük Kızılderili şeflerinden birisi olarak gösterilen Mangas Coloradas, Geronimoya intikam alması için izin verdi, o da yerel güçlerle beraber Meksikalı askerlere saldırılarda bulunmaya başlandı.
Kabile şefi olmasa da, doğal bir liderlik yeteneğine ve doğuştan gelen güçlü bir karizmaya sahip olan Geronimo, kısa sürede Apaçilerin askeri güçlerinin başına geçti. Onunla beraber savaşan savaşçıların anlattığına göre doğa üstü güçleri olan ve kurşunlar tarafından öldürülebilineceğine inanılmayan lider, geride kanıt bırakmadan iz sürme, sessizce hareket etme ve silah kullanmada ustaydı. Kısa süre içerisinde onun Usen (Apaçilerin en büyük Tanrısı) tarafından kutsandığına inanan yerel güçlerle beraber küçük ama etkili bir saldırı kuvvetine komuta ediliyordu.
1858-1886 yılları arasında, kendisinden sayıca çok daha üstün olan Meksika ve A.B.D.li askeri güçlere karşı giriştiği başarılı saldırılar ve de asla yakalanamaması, Geronimoyu bir efsane haline getirmişti. Meksika sınırları içeriside başlattığı akınları, daha sonra Amerika sınırları içerisinde bulunan Arizona, Teksas ve New Mexicoya kadar götürdü.
1886 yılında, Nelson A. Miles tarafından seçilen Yüzbaşı Henry Lawton önderliğindeki büyük bir A.B.D. askeri gücü, Geronimoyu ölü ya da diri olarak ele geçirmek üzere harekete geçti. Ekipte bulunan Gatewood adlı askerin Apaçi dilini konuşabilmesi ve geleneklerinden haberdar olması sebebiyle yaptığı arabuluculuk sonucunda, 4 Eylül 1886 tarihinde, Geronimo ve yanında bulunan az sayıdaki kabile üyesi A.B.D. güçlerine teslim oldular.
Geronimo, yanına bulunan arkadaşları ve kendisini takip etmek için A.B.D. güçlerinden para alan yerli izciler ile beraber Fort Pickens hapishanesine, ailesi ise Fort Marion hapishanesine gönderildi; Geronimo ancak 1887 yılında ailesini ile görüşebildi.
1905 yılında, S. M. Barrett adlı bir öğretmen, A.B.D. başkanı Rooseveltden özel izin alarak Geronimonun hayatını kendi ağzından kaydetti. Sorulan hiçbir soruya cevap vermeyen ve de sözlerinin değiştirilmeden kaydedilmesini isteyen Geronimo, hayatı ile ilgili her konuyu, sözel bir anlatım tarzı ile yazılması karşılığında Barrette anlattı.
Geronimo, 1909 yılının Şubat ayında, attan düşerek yaralandı. Ancak ertesi sabah bulunan ve durumu kötü olan savaşçı, 17 Şubat 1909 tarihinde, tutuklu bulunduğu Fort Sill hapishanesinde, zaature nedeniyle hayatını kaybetti ve aynı kalede bulunan Apaçi Esir Mezarlığına gömüldü.
Ölümünden sonra popüler kültürün en sevilen figürlerinden birisi olan Geronimonun hayatını anlatan onlarca sinema filmi çekildi, çizgiromanlara ve de şarkılara konu oldu. A.B.D. yeni kurulan üç kasabaya adı verildi ve de We Shall Remain adını taşıyan 2009 tarihli belgesel çalışmasına esin kaynağı oldu.