Sual: Mehir nedir? Dinimizde mehrin önemi nedir?
CEVAP
Mehir erkeğin evlenirken kıza vermesi gereken altın mal veya bir menfaattir. Mehrin altın olması şart değildir. Herhangi bir mal [ev apartman bağ araba fabrika] veya bir menfaat de olabilir. Mehir olarak Kuran-ı kerim öğretmeyi istemek de câizdir.
Mehir iki kısımdır. Mehr-i muaccel ve mehr-i müeccel. Her iki mehir nikâhta bildirilmedi ise Mehr-i misil verilmesi gerekir. Kadının baba tarafından akrabasına verilen kadar verir.
Mehr-i muaccel: Acele verilmesi gereken mehir demektir. Nikâh yapılınca verilmesi vacip olur. Zifaftan veya halvetten önce verilir. Mehr-i muacceli geciktirmek câiz değildir. Hanım ayrılmaya sebep olan birşey yaparsa mesela mürted olursa hurmet-i musâhereye sebep olursa mehr-i muaccel verilmez. Erkek boşarsa veya ayrılığa sebep olanı yaparsa yarısı verilir.
Mehr-i müeccel: Hemen verilmeyip daha sonra verilmesi gereken mehir demektir. Halvet olmuşsa veya ikisinden biri ölmüşse mehr-i müeccelin verilmesi vacip olur. Hanımının istediği zamanda verilir. Eğer istemedi ise ikisinden biri ölünce verilmesi vaciptir. Hanım ölünce kocası hanımının vârislerine verir. Kocası ölünce mirasından hanımına verilir. Mehrin başlık parası ile ilgisi yoktur. Başlık parası almak haramdır.
Boşanma hâlinde mehir
Boşanma hâlinde zifaf veya halvet olmuşsa müeccel mehrin tamamı olmamışsa yarısı verilir. Bir ayet-i kerime meali: (El dokunmadan boşadığınız kadınlara mehrin yarısını veriniz!) [Bekara 237]
Nikâh kıyılırken mehir söylenip de ne kadarı muaccel olduğu bildirilmedi ise âdete ve hanımının emsaline göre söylenilenin bir miktarı muaccel olur. Nikâh kıyılırken mehr-i müeccelin belli bir tarihte ödenmesini şart etmek câizdir. Boşanma hâlinde mehrin ödeme tarihi beklenir. Ödeme tarihi belli değilse boşarken hemen ödenir.
Boşadığı kadına mehrini ödememek kul hakkıdır. Ödemezse ahirette azabı çok şiddetlidir.
İslâmiyette mehir parası evlenmek için değildir. Evliliğin düzenli mutlu olarak devam etmesi kadının hak ve hürriyetlerinin korunması din cahili huysuz erkeğin elinde oyuncak olmaması içindir. Mehir parasını vermek ve çocukların nafaka paralarını her ay ödemek korkusundan erkek hanımını boşayamaz. Bu korkunun olmadığı yerlerdemahkemeler boşanma davaları ile dolup taşar. Bunun için evlenecek kızın İslâmın güzel ahlâkını ve kadına verdiği kıymeti bilen ve bunlara önem veren erkekten az miktarda böyle olmıyandan ise fazla miktarda mehir istemesi efdaldir.
Mehir parası kadın için bir sigorta sayılır. Erkeğin zor ödeyeceği veya hiç veremeyeceği bir mehir ile evlenen kadını erkek boşayamaz. Boşarsa maddî hayatı felce uğrar. Mehir vermek korkusu erkeğin iyi geçinmesine de sebep olur. Şayet erkek mehir parasını verir de hanımından ayrılırsa hanımın kimsesi de yoksa bu mehir parası ile geçinme imkânı bulabilir. İmkânı olan erkeğin saliha kız veya kadına çok mehir vermesi iyi olur. Habeş imparatoru Necaşî Ümm-i Habibe [validemiz] ile Peygamber efendimizin nikâhlarını kıyınca mehir olarak yaklaşık 2 kilo altın vermişti. Mehir biçilmeden yapılan nikâh da sahihtir. Fakat daha sonra mehr-i misil vermek gerekir. Mehrin çoğunun bir sınırı yoktur. Fakat en azı 5 gram altındır. Bir kız veya kadın nikâhı kıyılırken (Benimki mehirsiz olsun) diyemez. Fakat mehir tesbit edildikten sonra almadan da kocasına bağışlayabilir. Bağışlaması ise çok sevaptır.
Mehir vermek vaciptir
Mutlaka mehir vermelidir. Kuran-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Kadınlara mehirlerini gönül rızası ile verin; kendi arzuları ile mehrin bir kısmını size hediye ederlerse onu da afiyetle yersiniz.) [Nisa 4]
Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Mehir vermemek niyeti ile nikâhlanan kıyamette hırsızlarla haşrolur.)
(Mehir olarak demir bir yüzük olsa da verin!)]
(Mehir parası hayırlı maldır.)
Salih biri ile evlenen kız fazla mehir istememelidir. Hadis-i şerifte (En iyi mehir kolay ödenendir. Mehirde kolaylık gösterin. Çok mehir istemek düşmanlığa sebeptir.) buyuruldu. Hz. Ömer buyurdu ki: (Çok mehir istemeyin. Eğer fazla mehir almak bir fazilet olsaydı Resulullah bunu yapardı. Hâlbuki O hiçbir hanımına 12 ukyeden [38 altından] fazla mehir vermedi kızlarının mehri de bu kadardı.) Bir kadının mehri bir çift ayakkabı idi. Peygamber efendimiz bu kadının mehrinden memnun olup olmadığını sordu. Kadının memnun olduğu bildirilince Peygamber efendimiz de sevindi. (Tirmizî)
CEVAP
Mehir erkeğin evlenirken kıza vermesi gereken altın mal veya bir menfaattir. Mehrin altın olması şart değildir. Herhangi bir mal [ev apartman bağ araba fabrika] veya bir menfaat de olabilir. Mehir olarak Kuran-ı kerim öğretmeyi istemek de câizdir.
Mehir iki kısımdır. Mehr-i muaccel ve mehr-i müeccel. Her iki mehir nikâhta bildirilmedi ise Mehr-i misil verilmesi gerekir. Kadının baba tarafından akrabasına verilen kadar verir.
Mehr-i muaccel: Acele verilmesi gereken mehir demektir. Nikâh yapılınca verilmesi vacip olur. Zifaftan veya halvetten önce verilir. Mehr-i muacceli geciktirmek câiz değildir. Hanım ayrılmaya sebep olan birşey yaparsa mesela mürted olursa hurmet-i musâhereye sebep olursa mehr-i muaccel verilmez. Erkek boşarsa veya ayrılığa sebep olanı yaparsa yarısı verilir.
Mehr-i müeccel: Hemen verilmeyip daha sonra verilmesi gereken mehir demektir. Halvet olmuşsa veya ikisinden biri ölmüşse mehr-i müeccelin verilmesi vacip olur. Hanımının istediği zamanda verilir. Eğer istemedi ise ikisinden biri ölünce verilmesi vaciptir. Hanım ölünce kocası hanımının vârislerine verir. Kocası ölünce mirasından hanımına verilir. Mehrin başlık parası ile ilgisi yoktur. Başlık parası almak haramdır.
Boşanma hâlinde mehir
Boşanma hâlinde zifaf veya halvet olmuşsa müeccel mehrin tamamı olmamışsa yarısı verilir. Bir ayet-i kerime meali: (El dokunmadan boşadığınız kadınlara mehrin yarısını veriniz!) [Bekara 237]
Nikâh kıyılırken mehir söylenip de ne kadarı muaccel olduğu bildirilmedi ise âdete ve hanımının emsaline göre söylenilenin bir miktarı muaccel olur. Nikâh kıyılırken mehr-i müeccelin belli bir tarihte ödenmesini şart etmek câizdir. Boşanma hâlinde mehrin ödeme tarihi beklenir. Ödeme tarihi belli değilse boşarken hemen ödenir.
Boşadığı kadına mehrini ödememek kul hakkıdır. Ödemezse ahirette azabı çok şiddetlidir.
İslâmiyette mehir parası evlenmek için değildir. Evliliğin düzenli mutlu olarak devam etmesi kadının hak ve hürriyetlerinin korunması din cahili huysuz erkeğin elinde oyuncak olmaması içindir. Mehir parasını vermek ve çocukların nafaka paralarını her ay ödemek korkusundan erkek hanımını boşayamaz. Bu korkunun olmadığı yerlerdemahkemeler boşanma davaları ile dolup taşar. Bunun için evlenecek kızın İslâmın güzel ahlâkını ve kadına verdiği kıymeti bilen ve bunlara önem veren erkekten az miktarda böyle olmıyandan ise fazla miktarda mehir istemesi efdaldir.
Mehir parası kadın için bir sigorta sayılır. Erkeğin zor ödeyeceği veya hiç veremeyeceği bir mehir ile evlenen kadını erkek boşayamaz. Boşarsa maddî hayatı felce uğrar. Mehir vermek korkusu erkeğin iyi geçinmesine de sebep olur. Şayet erkek mehir parasını verir de hanımından ayrılırsa hanımın kimsesi de yoksa bu mehir parası ile geçinme imkânı bulabilir. İmkânı olan erkeğin saliha kız veya kadına çok mehir vermesi iyi olur. Habeş imparatoru Necaşî Ümm-i Habibe [validemiz] ile Peygamber efendimizin nikâhlarını kıyınca mehir olarak yaklaşık 2 kilo altın vermişti. Mehir biçilmeden yapılan nikâh da sahihtir. Fakat daha sonra mehr-i misil vermek gerekir. Mehrin çoğunun bir sınırı yoktur. Fakat en azı 5 gram altındır. Bir kız veya kadın nikâhı kıyılırken (Benimki mehirsiz olsun) diyemez. Fakat mehir tesbit edildikten sonra almadan da kocasına bağışlayabilir. Bağışlaması ise çok sevaptır.
Mehir vermek vaciptir
Mutlaka mehir vermelidir. Kuran-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Kadınlara mehirlerini gönül rızası ile verin; kendi arzuları ile mehrin bir kısmını size hediye ederlerse onu da afiyetle yersiniz.) [Nisa 4]
Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Mehir vermemek niyeti ile nikâhlanan kıyamette hırsızlarla haşrolur.)
(Mehir olarak demir bir yüzük olsa da verin!)]
(Mehir parası hayırlı maldır.)
Salih biri ile evlenen kız fazla mehir istememelidir. Hadis-i şerifte (En iyi mehir kolay ödenendir. Mehirde kolaylık gösterin. Çok mehir istemek düşmanlığa sebeptir.) buyuruldu. Hz. Ömer buyurdu ki: (Çok mehir istemeyin. Eğer fazla mehir almak bir fazilet olsaydı Resulullah bunu yapardı. Hâlbuki O hiçbir hanımına 12 ukyeden [38 altından] fazla mehir vermedi kızlarının mehri de bu kadardı.) Bir kadının mehri bir çift ayakkabı idi. Peygamber efendimiz bu kadının mehrinden memnun olup olmadığını sordu. Kadının memnun olduğu bildirilince Peygamber efendimiz de sevindi. (Tirmizî)