PeriKızı
Moderatör
-
- Üyelik Tarihi
- 22 May 2019
-
- Mesajlar
- 8,671
-
- MFC Puanı
- 26,804
Filozof ve doğa şairi olan Empedokles, M.Ö. 495 yılında o dönem Yunan kolonisi olan Sicilya’nın Akragas kentinde soylu bir ailede doğmuştur. Babası, bölgenin zorba iktidarını devirdiği ve M.Ö. 470 yılında öldüğü için halk krallığı Empedokles’e sunmuştur. Ancak demokrasiyi seven ve demokrasiden yana olan Empedokles, krallığı kabul etmemiş ve kendisini felsefeye vermiştir.
Empedokles, mistik şiirsel bir dil ile doğa üzerine kitaplar yazmıştır. İnsanlara, her şeyin birbirine dönüşmesi nedeni ile hayvanları yememelerini, çünkü yedikleri hayvanların kendilerinin de ataları olabileceğini söylemiştir. Bu anlamda Empedokles’in reenkarnasyona (Yeniden Doğuş) inandığı söylenebilir. Öldüğü sanılan aslında bayılan bir kadını uyandıran Empedokles’e o dönem ‘Tanrı’, ‘Kahin’ dedikleri de söylenmektedir. Kendisini Etna yanardağına atarak yandığı söylense de tam olarak nerde, ne zaman ve nasıl öldüğü bilinmemektedir. Yalnız bazı kaynaklar Empedokles’in M.Ö. 435 yılında öldüğünü yazmaktadır.
Empedokles Felsefesi
Doğa yazarı olan Empedokles felsefi görüşü şu şekildedir:
2 şey diyeceğim. ‘Tek bir gün doğar çok şeylerden, çok şey doğar birden ayrılıp’. Ve bunlar değişip durur hiç kesilmeden’ ‘Sevgi ile toplanır bütün şeyler ve ayrılır yine nefretin kini ile tek tek’
‘Çoklardan bir tek ayrılınca, çoklar bölünür çok olur ve öyle doğarlar’
‘Sürekli değil yaşama hep değişirler, süreksiz kalırlar hep çevre içinde böyle daima’
‘Birçok varlıklar doğdu önce iki yüzlü, yarısı hayvan yarısı insan’
Empedokles’in yazdıklarından ve günümüze kalanlardan sadeleştirirsek, Arke, ilk madde yani su, hava, ateş ve topraktır. Bu 4 madde, var olan her şeyde farklı oranlarda vardır. Her yer ve her şey bu 4 Arke ile (İlk madde) doludur.
-Varlık, sadece su, hava, ateş ve topraktır. Her nitelik, bunların nicelik oranlarının farklılığından kaynaklanır. Bunlar birbirine sevgi ile bağlanır, nefret ile dağılır. Ve bu döngü mutlaktır.
-Boşluk yoktur. Her yer dopdoludur gören gözler için.
-Varlık, yoktan var, vardan yok olmaz. Varlık, eksilmez, artmaz. Sadece nefret ve sevgi ile değişir. Her şey düşünür, haz duyar ve acı çeker. Bunlar, var ve var olanlardır. Hep var oldular, hepte var olacaklardır. Bunun aksini söyleyen delidir. Der Empedokles.
Varlık Üzerine Düşünceleri
‘Doğa Üzerine ‘adındaki yapıtı ile Empedokles’in 2 önemli düşüncesi ortaya çıkmıştır. Bunlardan ilki, temel öğelerin birden fazla olduğunu kabul etmesi düşüncesidir. Kendisinden önce var olan düşünürlerin öne sürmüş olduğu temel öğeler, ateş ve hava idi. Empedokles bu temel öğelerin yanı sıra bir de toprağı eklemiştir. Empodokles 4 element birleşiminden, her şeyin meydana geldiğini savunmuştur. Temel öğelerin birleşip ayrılabilmesi için hareket ettirici bir gücün olduğunu savunur. Bu gücü Empedokles sevgi ve nefret olarak adlandırmaktadır. Sevginin öğeleri birleştirdiğine, nefretin ise bu öğeleri birbirinden ayırdığına işaret eder.
Empedokles, var olan şeylerin yok olmasının imkânsız olduğunu söylerken, yokluktan bir şeyin de var olabilmesinin imkânsız olacağına vurgu yapar. Evrenin de bu şekilde meydana geldiğini savunur. Yani başlangıçta sevginin etkisi ile birlikte tüm öğelerin birbiri ile karışmış olduğunu belirtir. Nefretin ise küre şeklindeki evrene yaklaşması ile birlikte bir girdaba girdiğini belirtir. Ve çevrinti hareketler oluşturarak öğelerin birbirinden ayrıldığını savunur.
Peki Empedokles neyi bulmuştur? Güneş ve ay tutulmaları konusunda doğru bir gözlem yapmış ve ayın ışığını güneşten aldığını tespit etmiştir. Empedokles ayrıca deriden yapılmış olan solunumu açıklamış ve hayvanların nasıl ortaya çıktıkları ile ilgili bir kuramı ortaya atmıştır. Diğer bir tespiti ise algının ne şekilde meydana geldiğidir. Görmenin nasıl olduğunu belirtir açıklamaları da mevcuttur.
Empedokles, mistik şiirsel bir dil ile doğa üzerine kitaplar yazmıştır. İnsanlara, her şeyin birbirine dönüşmesi nedeni ile hayvanları yememelerini, çünkü yedikleri hayvanların kendilerinin de ataları olabileceğini söylemiştir. Bu anlamda Empedokles’in reenkarnasyona (Yeniden Doğuş) inandığı söylenebilir. Öldüğü sanılan aslında bayılan bir kadını uyandıran Empedokles’e o dönem ‘Tanrı’, ‘Kahin’ dedikleri de söylenmektedir. Kendisini Etna yanardağına atarak yandığı söylense de tam olarak nerde, ne zaman ve nasıl öldüğü bilinmemektedir. Yalnız bazı kaynaklar Empedokles’in M.Ö. 435 yılında öldüğünü yazmaktadır.
Empedokles Felsefesi
Doğa yazarı olan Empedokles felsefi görüşü şu şekildedir:
2 şey diyeceğim. ‘Tek bir gün doğar çok şeylerden, çok şey doğar birden ayrılıp’. Ve bunlar değişip durur hiç kesilmeden’ ‘Sevgi ile toplanır bütün şeyler ve ayrılır yine nefretin kini ile tek tek’
‘Çoklardan bir tek ayrılınca, çoklar bölünür çok olur ve öyle doğarlar’
‘Sürekli değil yaşama hep değişirler, süreksiz kalırlar hep çevre içinde böyle daima’
‘Birçok varlıklar doğdu önce iki yüzlü, yarısı hayvan yarısı insan’
Empedokles’in yazdıklarından ve günümüze kalanlardan sadeleştirirsek, Arke, ilk madde yani su, hava, ateş ve topraktır. Bu 4 madde, var olan her şeyde farklı oranlarda vardır. Her yer ve her şey bu 4 Arke ile (İlk madde) doludur.
-Varlık, sadece su, hava, ateş ve topraktır. Her nitelik, bunların nicelik oranlarının farklılığından kaynaklanır. Bunlar birbirine sevgi ile bağlanır, nefret ile dağılır. Ve bu döngü mutlaktır.
-Boşluk yoktur. Her yer dopdoludur gören gözler için.
-Varlık, yoktan var, vardan yok olmaz. Varlık, eksilmez, artmaz. Sadece nefret ve sevgi ile değişir. Her şey düşünür, haz duyar ve acı çeker. Bunlar, var ve var olanlardır. Hep var oldular, hepte var olacaklardır. Bunun aksini söyleyen delidir. Der Empedokles.
Varlık Üzerine Düşünceleri
‘Doğa Üzerine ‘adındaki yapıtı ile Empedokles’in 2 önemli düşüncesi ortaya çıkmıştır. Bunlardan ilki, temel öğelerin birden fazla olduğunu kabul etmesi düşüncesidir. Kendisinden önce var olan düşünürlerin öne sürmüş olduğu temel öğeler, ateş ve hava idi. Empedokles bu temel öğelerin yanı sıra bir de toprağı eklemiştir. Empodokles 4 element birleşiminden, her şeyin meydana geldiğini savunmuştur. Temel öğelerin birleşip ayrılabilmesi için hareket ettirici bir gücün olduğunu savunur. Bu gücü Empedokles sevgi ve nefret olarak adlandırmaktadır. Sevginin öğeleri birleştirdiğine, nefretin ise bu öğeleri birbirinden ayırdığına işaret eder.
Empedokles, var olan şeylerin yok olmasının imkânsız olduğunu söylerken, yokluktan bir şeyin de var olabilmesinin imkânsız olacağına vurgu yapar. Evrenin de bu şekilde meydana geldiğini savunur. Yani başlangıçta sevginin etkisi ile birlikte tüm öğelerin birbiri ile karışmış olduğunu belirtir. Nefretin ise küre şeklindeki evrene yaklaşması ile birlikte bir girdaba girdiğini belirtir. Ve çevrinti hareketler oluşturarak öğelerin birbirinden ayrıldığını savunur.
Peki Empedokles neyi bulmuştur? Güneş ve ay tutulmaları konusunda doğru bir gözlem yapmış ve ayın ışığını güneşten aldığını tespit etmiştir. Empedokles ayrıca deriden yapılmış olan solunumu açıklamış ve hayvanların nasıl ortaya çıktıkları ile ilgili bir kuramı ortaya atmıştır. Diğer bir tespiti ise algının ne şekilde meydana geldiğidir. Görmenin nasıl olduğunu belirtir açıklamaları da mevcuttur.