Demans


Demans;bilinç düzeyinde,günlük yaşantıyı olumsuz etkileyecek derecede bozulma olarak tanımlanabilir.Bilinç düzeyindeki bozulma;hafıza kaybı,konuşma,zamanı ve mekanı algılama,hesap yapma,yargılama,problem çözme gibi yetenekleri etkiler.Bazı hastalarda depresyon,hayal görme,paranoya,ajitasyon gibi sorunlar da ortaya çıkabilir.demans genelikle ilerleyici bir hastalıktır.Ancak bazen dalgalanmalar gösterebilir veya ilerleme olmayabilir.


Tüm zihinsel faaliyetler etkilenmekle birlikte,demans tanısı için hafıza kaybının gözlenmesi gerekir.Hafıza beynin her tarafında dağınık olarak depolanmıstır.Limbik sistem bu ve hücre dağınık hafıza parçalarının uygun bir şekilde birleştirilmesinde ve bilinç hatırlamada rol oynar.Beynin farklı bölgelerinin lezyonlarında parça hafıza kayıpları olabilir.Ancak hafıza kaybı genelikle limbik sistem lezyonları ile ilgilidir.Hafıza kaybı olaydan sonrasını veya olaydan öncesini içerebilir.Bu durumlarda diğer beyin alanlarındaki bilgi parçacıkları gizli hafıza şeklinde korunur.Bu hastalar daha önceki tecrübelerini hatırlamamalarına rağmen eski becerileri yeniden öğrenebilirler.Tek taraflı lezyonlarda hafıza kaybı geçicidir.


limbik sistem hafıza kadar davranışları ve duygu durumunu da kontrol eder.Hafıza ile ilgili hücreler kolinerjik nöronlardır.Duygu ve davranışları kontrol eden hücreler ise adrenalin,dopamin,serotonin,glatamin gibi madeler salgılarlar.Bundan dolayı alzheimer'li hastalarda kolinerjik nöron kaybı önemlidir.Diğer demans türlerinde nöron kaybı daha çok duygu ve davranış bozukluklarına neden olabilir ve hafıza kaybı göreceli olarak arka planda kalabilir.


Alzheimer hastalığı limbik sistemde kolinerjik nöronlardan başlar sonra diğer nöronları da etkileyerek çevreye yayılır ve nihayet bütün beyin kabuğunda yaygın dejenerasyona neden olur.Vasküler demans ise beyin kabuğunda rastgele yamalar tarzında,bölgesel hasarla birliktedir.


Alzheimer hastalığında temel sorun nöronların erken ölümüdür.Bu hücrelerin içinde amoloid plakları ve ipliksi yapılar birikir.Bu maddelerin yaşlanma ile bir miktar birikmesi normaldir.Ancak Alzheimer hastalığında birikim aşırıdır ve hücre ölümüne yol açar.Diğer demans türlerinde ise mekanik ve toksik etkiler,enfeksiyon,kanlanma bozukluğu gibi nedenlerle hücre ölümü ve doku hasarı söz konusudur.Hücre ölümü sonucu nöron sayısı azalır,nöronlar arası bağlantı (sinir ağzı)zayıflar ve demans gelişir.Hücre ölümünde inflamasyona ve doku hasarına yol açan katabolik madde miktarında artış hücrelerin yaşaması için gerekli anabolik madde artması önemli rol oynar.Bu süreç kas-iskelet sistemi oluşturan dokular için de geçerlidir.inaktivite kas,kemik,kıkırdak gibi dokularda bu süreci tersine çevirerek hücre ve doku artışına neden olmaktadır.Bu bulgular motor,duyusal ve zihinsel komponenetleri olan uygun egzersiz programların demanslı hastalar için önemini vurgulamaktadır.