ÖDEV ARAÇ-GEREÇLERİ



Deney tüpü

Büret

Beher

% 75 KNO3 içeren Na(NO3)2 ve KNO3 karışımı

Saf KNO3 tuzu

Saf su

Üç ayak

Bunzen beki









-GENEL KİMYA ÖDEV RAPORU-





ÖDEVİN ADI

çözeltiler











ÇÖZELTİLERÖDEVİN AMACI

Amaç Çözeltiler deneyinde homojen olarak dağılmasına çözünme denir. Bağıl miktarları çözünürlük sınırına kadar değişebilen iki ya da daha çok maddeden oluşan homojen karışıma çözelti denir. Çözeltiler özellik olarak iki tür bileşen içerir; 1) Çözücü: Genellikle çözeltideki miktarı fazla olan bileşendir. İçindeki maddeyi homojen olarak dağıtır. 2) Çözünen (homojen dağılan): Çözücü dışındaki bileşendir















ÇÖZELTİLER

Maddeler doğada element bileşik ve karışım halinde bulunabilirler. Karışımlar iki şekilde oluşmaktadır. Karıştırılan maddeler birbirleri içersinde fiziksel bir değişikliğe uğramıyorlarsa; bu tip karışımlara heterojen karışımlar denir. Karıştırılan maddeler fiziksel değişikliğe uğruyorlarsa; bu tip karışımlara homojen karışımlar denir. Homojen karışımlar çözeltilerdir.











su tuz tuzlu su



















ÇÖZELTİLERİ SINIFLANDIRMA

Çözücünün DurumunaGöre Sınıflandırma



Katı çözeltiler gaz çözeltileri



**Çözeltinin fiziksel halini belirleyen çözücüdür



































Çözücü ve Çözünene Göre Sınıflandırma



1- Katı-Sıvı Çözeltileri : Bir katının bir sıvıda çözünmesiyle hazırlanan çözeltilerdir. ( Tuzlu su bazlı su.....)





2- Sıvı-Sıvı Çözeltileri : Bir sıvının başka bir sıvıda çözünmesiyle oluşan homojen karışımlardır. ( Kolonyaalkol+su...)





3- Katı-Katı Çözeltileri : Bir katının başka bir katı içerisinde homojen dağılmasıyla oluşan karışımlardır. Bütün alaşımlar katı-katı çözeltileridir. ( Lehim



prinç.....)







4- Gaz-Gaz Çözeltileri : En az iki gaz karışımıdır. Bütün gaz karışımları homojendir ve çözeltidir. ( Hava tüp gaz)







5- Gaz-Sıvı Çözeltileri : Bir gazın bir sıvıda çözünmesiyle oluşan karışımlardır. ( Kola gazoz...)





Derişime Göre Sınıflandırma



1- Seyreltik Çözeltiler: Çözücü çözebileceğinden az miktarda maddeyi çözmüşse doymamış ya da seyreltik çözeltidir.



2- Doymuş Çözelti: Çözücü çözebileceği kadar maddeyi çözmüşse doymuş çözeltidir.



3- Aşırı Doymuş Çözeltiler : Çözücü çözebileceğinden fazla maddeyi çözmüşse şırı doymuş çözeltidir.







DERİŞİM VE DERİŞİM ÇEŞİTLERİ





Bir çözeltinin birim hacmine çözünen maddenin gram cinsinden miktarıdır.



Çözünenin kütlesi

Derişim = -------------------

Çözeltinin hacmi





Kütlece % Derişim



Bir çözeltinin 100 gramında çözünen maddenin gram cinsinden miktarıdır.





Çözünenin kütlesi

Yüzde Derişim = --------------------x100

Çözeltinin kütles

KARIŞIMLARIN % DERİŞİMİ



İki veya daha fazla çözelti birbirine karıştırılırsa karıştırılan çözeltilerdeki çözünen maddelerin kütleleri toplamına eşittir. Bu durumda aşağıdaki bağıntıya göre hesap yapılır.





M1Y1 + M2Y2 +................= MkYk



* Çözeltiye saf su eklenirse derişim 0/100 (% 0 lık çözelti) saf madde eklenirse derişim 100/100 alınır.



MOLAR DERİŞİM (MOLARİTE)



Bir litre çözeltide çözünen maddenin mol sayısıdır.





Molaritenin birimi mol /litre yada molar ( M) dır.



Çözünenin mol sayısı

MOLARİTE= ------------------------

Çözeltinin hacmi(litre)



İki veya daha fazla çözelti birbirine karıştırılırsa



M1V1 + M2V2+..............=MkVk



*Çözeltinin öz kütlesi verilirse Çözünenin kütlesi=%.d.V ye eşittir.



Normalite Bir litre çözeltide çözünmüş olan maddenin eşdeğer gram sayısıdır. Pratik olarak ;



Normalite = molarite x etki değeri



Etki değeri Asitlerde suya verilen H+ sayısı tuzlarda ise + yada - yük sayısıdır.



Örnek H2SO4 için etki değeri 2 dir. HNO3 için 1 H3PO4 için 3 dür.



NaOH için 1 Al(OH)3 için 3 dür.



CuSO4 için etki değeri 2 dir. (SO4-2) ve Al2(SO4)3 de ise 6 dır.





İYONLARIN MOLAR DERİŞİMİ



AlCl3 --> Al+3 + 3Cl-

1 M 1M 3M





CaCl2 --> Ca+2 + 2Cl-

2 M 2 M 4 M



Al2SO4 --> 2Al+3 + 3 SO4-2

2 M 4 M 6 M

ÇÖZÜNME HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER



1- Sıcaklık

Çözünürlüğü sıcaklıkla doğru orantılı olarak değişen maddelerin çözünme hızı sıcaklığın artmasıyla artar.

2- Tanecik Büyüklüğü

Çözünen maddenin tanecikleri ne kadar küçükse çözünme o kadar hızlı olur. (Örneğin talaş ile kalasın yanmasını karşılaştırdığımızda talaşın yanma hızının daha fazla olduğunu söyleriz)

3- Karıştırma

Çözeltinin karıştırılması katıyı küçük taneciklere ayırdığı için çözcüyle temas eden yüzeyi artırır ve çözünme hızlanır.





ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER



1- Çözücü ve çözünenin cinsi

Her madde her maddede çözünmez. Organik bileşikler organik çözücüde inorganik bileşikler inorganik çözücüde çözünürler. Polar bileşikler polar çözücüde apolar bileşikler apolar çözücüde çözünürler. Örneğin naftalin suda çözünmez fakat benzende çözünür. “Benzer benzeri çözer”.



2- Sıcaklık

Katıların çözünürlüğü genelde ısı alıcı (endotermik) olduğu halde gazların çözünürlüğü ekzotermiktir. Sıcaklığın artırılması katıların çözünürlüğünü artırdığı halde gazların çözünürlüğünü azaltır.

3- Basınç

Basınç değişimi katıların çözünürlüğünü etkilemediği halde gazların çözünürlüğünü doğru orantılı olarak etkiler.



AYRIMSAL KRİSTALLENDİRME



Birbiri içinde çözünmüş maddeleri ayırmak için bir çok yöntem kullanılabilir başka bir çözücü kullanarak ikinci saflaştırma işlemi yapılır.



DENEYİN YAPILIŞI



I. KISIM



Bu kısımda tüp içine 1g potasyum nitrat koyulur ve üzerine 2 potasyum nitrat’ın çözünürlük - sıcaklık grafiği çizilir.



II. KISIM



İlk kısımda çizilen grafikten potasyum nitratın 75ºC için gerekli olan miktar belirlenir. Ve 5g potasyum nitrat bakır nitrat çözeltisi için gerekli su miktarı hesaplanır ve cam tüpün içine konulur. Sonra ısıtılarak tamamen çözülür sonra soğutulur ve oluşan kristaller süzülür.sonuçta süzülünce elde edilen madde potasyum nitrattır.



VERİLER VE HESAPLAMALAR





Veriler;



İlk kristallerin görüldüğü sıcaklık

1g KNO3 / 25 g su için





26°C



2 g KNO3 / 25 g su için





50°C



3 g KNO3 / 25 g su için





62 C



4 gKNO3 / 25 g su için





76°C







Geri kazanılan KNO3’ün ağırlığı = 31 g













Sonuçlar;





Verilen örnekteki KNO3 miktarı 375



Geri kazanma yüzdesi: [ ( Geri kazanılan KNO3 ağırlığı ) . ( 100 ) ] / [ Verilen KNO3 ağırlığı ]

[ 333













Sorular;



1) Yaptığımız deneyde sıcaklık arttıkça KNO3 çözünürlüğünün arttığını gözlemledik.Sıcaklık artması endotermik tepkimelerde çözünürlüğü arttırdığı için KNO3 ‘ün çözünmesi endotermiktir.



2) 20ºC’de KNO3’ün molal derişimi



m = 1g (20ºC)



n = 1/101 mol m = (1/101)/5 . 1000 = 2molal = [K+] = [NO3-]



Kçç = [K+] . [NO3-] = 2.2 = 4



80ºC ‘de KNO3’ün molal derişimi



m = 94g (80ºC )



n = M/MA = 94/101)/5 . 1000 = 19molal



Kçç = [K+] . [NO3-] = 19 . 19 = 361





KNO3 ‘ün çözünme ısısı:



Log(Kçç1/Kçç2) = (ΔH/1915). (1/T1 – 1/T2)



Log(4/361) = (ΔH/1915) . (1/353 - 1/293)



Log 4 - Log 361 = (ΔH/1915) . 60 / 103429



ΔH = 643056 kJ/mol



YORUM





Deneyde yapılan başlıca hatalar şunlardır;



- II. Kısımda çözeltinin süzülmesi esnasında çok az da olsa tuz kaybı.

- Tuzun kurutulması için fırınlama esnasında süzme kağıdının yanması ile kağıt darasının azalması.

- Çizilen grafikten alınan verinin hata payı.

- Bize verilen tuzun (KNO3) nem tutucu olmasından dolayı kazanılan saf tuz aslında bir miktar nem içerir dolayısıyla verimli tartım ancak nemsiz ortamlarda mümkündür.



























KONU İLE İLGİLİ SORULAR









1. Bir çözelti 40 mL 0.060M AlCl3 ve 60 mL 0.020M KCl karıştırılarak elde ediliyor. Çözelti homojen olduğuna göre Cl- iyonünün çözeltideki molar derişimi nedir?





0.036

0.048

0.054

0.084

0.096

Aşağıdakilerden hangisi YANLIŞTIR?

Karışımı oluşturan bileşenler yalnızca kimyasal yöntemlerle birbirlerinden ayrılabilirler.

Aynı cinsten olmayan atomların kimyasl bağlarla birleşmelerine bileşik denir.

Kimyasal yöntemlerle bozunarak daha basit maddelere dönüşmeyen saf maddelere element denir.

Birden fazla bileşiğin karışımıyla elde edilen karışımda birden fazla faz varsa karışım heterojendir.

Homejen karışımlara çözelti denir.





Bir çözelt 50 mL 1.000x10-7 M HCl ve 50 mL 1.002x10-7 M NaOH karıştırılarak elde edilmiş. Bu çözeltinin pH’ı nedir?

2

4

7

1

3

0.01M NH3 (Kb = 1.8x10-5) çözeltisinin pH’ı nedir?

10.63

8.64

7.00

5.34

3.37





SrCO3 ün su çözeltisindeki çözünürlüğü 25 oC de 5.9x10-4 g/100mL dir. Buna göre SrCO3 ün 25 oC deki çözünürlük çarpımı Kçç nedir?

3.4x10-11

1.6x10-9

3.4x10-7

4.0x10-6

3.5x10-5

6. Su içerisindeki 0.1 molal HX zayıf asit çözeltisinin donma noktası –0.189 oC dir. Bu asitin iyonlaşma yüzdesi nedir? Su için donma noktası sabiti Kd = 1.86 K/molal dır.



2.8

1.6

1.1

0.7

0.2







7.Eğer 25 mL 0.02M Na3PO4 çözeltisi 40 mL 0.03M CaCl2 çözeltisine eklenirse kaç gram Ca3(PO4)2 çökelir?



0.079

0.158

0.372

0.017

0.062

8.Bir çözelti 40 mL 0.030M CH3COOH (Ka = 1.8x10-5) çözeltisi ile 60 mL 0.020M NaOH çözeltisi karıştırılarak elde edilmiştir. Bu çözeltinin pH’ı nedir?





5.59

8.41

3.33

10.61

7.23



9.İdeal bir çözelti 4 mol A ve 6 mol B sıvıları karıştırılarak elde ediliyor. Bu sıvılardan saf A nın 20 oC deki buhar basıncı 112 mm Hg ve saf B nin ise 94 mm Hg dır. Elde edilen sıvı karışımın 20 oC de üzerindeki buharında B nin mol kesri nedir?

a.0.44

b.0.60

c.0.40

d.0.36

e.0.56





9.Mağnezyum hidroksitten hazırlanan doymuş sulu çözeltinin pH’ı kaçtır? (Kçç(Mg(OH)2 = 1.8x10-11)

3.78

7.00

10.21

10.52