Britanya mandası
BRİTANYA MANDASI
I. Dünya Savaşı dünyanın haritasını değiştirdi. Dört yıl süren bu muazzam mücadele ittifak kuvvetleri (başlıca olarak Fransa, Britanya, Rusya ve A.B.D.9 ve itilaf kuvvetlerini (Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorluğu) birbirine düşürdü. Çekişmelerinin sonucu son derece dramatik oldu: Çarlık Rusyası ortadan kayboldu. Rus Devrimi savaşın ortasında, kısmen de savaş sayesinde başarılı oldu ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği olarak bilinen komünist devletini ortaya çıkardı. Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun Doğu Avrupa üzerindeki hakimiyeti sona erdi. Rusya ile Prusya ile Avusturya-Macaristan arasında paylaşılan ve yüz yıldan uzun bir süredir artık olmayan Polonya yeniden yaratıldı. Osmanlı İmparatorluğunun parçası olan bütün Ortadoğu iki büyük parçaya bölündü. Bir yarısı Fransanın (Fransız Mandası), diğer yarısı da İngilterenin (Britanya Mandası) kontrolü altındaydı. BALFOUR DEKLARASYONU Fransız Mandası Osmanlı İmparatorluğunun kuzey kısmını içeriyordu. Britanya Mandası ise Osmanlı İmparatorluğunun güney ve doğu kısımlarını içeriyordu. Osmanlı İmparatorluğunun 400 yıl kadar, 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar Ortadoğuyu kontrol ettiğini hatırlamakta yarar vardır. Bu süre zarfında Suriye, Lübnan, Irak, Suudi Arabistan, vb. ülkeler ortada yoktu. Bu alanlarda yaşayanlar, gevşek şekilde organize edilmiş kavimsel cemaatler halinde yaşayan, Osmanlı İmparatorluğunun tebaaları olan Araplardı. Britanya Mandası Şeria Nehrinin batı kıyısından Akdenize kadar olan kısım ile Şeria Nehrinin doğu kıyısında Mevera-ı Ürdün olarak bilinen kısmı içeriyordu. Britanyalılar bu devasa alana Filistin adını verdi. (38. bölümden hatırlayacağınız gibi, Yisrael toprağı için Filistin adı, Aelia Capitolina diye yeniden adlandırdıkları Yeruşalayimin yıkılışından sonra Romalılar tarafından icat edilmişti.)
BRİTANYA MANDASI
I. Dünya Savaşı dünyanın haritasını değiştirdi. Dört yıl süren bu muazzam mücadele ittifak kuvvetleri (başlıca olarak Fransa, Britanya, Rusya ve A.B.D.9 ve itilaf kuvvetlerini (Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorluğu) birbirine düşürdü. Çekişmelerinin sonucu son derece dramatik oldu: Çarlık Rusyası ortadan kayboldu. Rus Devrimi savaşın ortasında, kısmen de savaş sayesinde başarılı oldu ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği olarak bilinen komünist devletini ortaya çıkardı. Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun Doğu Avrupa üzerindeki hakimiyeti sona erdi. Rusya ile Prusya ile Avusturya-Macaristan arasında paylaşılan ve yüz yıldan uzun bir süredir artık olmayan Polonya yeniden yaratıldı. Osmanlı İmparatorluğunun parçası olan bütün Ortadoğu iki büyük parçaya bölündü. Bir yarısı Fransanın (Fransız Mandası), diğer yarısı da İngilterenin (Britanya Mandası) kontrolü altındaydı. BALFOUR DEKLARASYONU Fransız Mandası Osmanlı İmparatorluğunun kuzey kısmını içeriyordu. Britanya Mandası ise Osmanlı İmparatorluğunun güney ve doğu kısımlarını içeriyordu. Osmanlı İmparatorluğunun 400 yıl kadar, 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar Ortadoğuyu kontrol ettiğini hatırlamakta yarar vardır. Bu süre zarfında Suriye, Lübnan, Irak, Suudi Arabistan, vb. ülkeler ortada yoktu. Bu alanlarda yaşayanlar, gevşek şekilde organize edilmiş kavimsel cemaatler halinde yaşayan, Osmanlı İmparatorluğunun tebaaları olan Araplardı. Britanya Mandası Şeria Nehrinin batı kıyısından Akdenize kadar olan kısım ile Şeria Nehrinin doğu kıyısında Mevera-ı Ürdün olarak bilinen kısmı içeriyordu. Britanyalılar bu devasa alana Filistin adını verdi. (38. bölümden hatırlayacağınız gibi, Yisrael toprağı için Filistin adı, Aelia Capitolina diye yeniden adlandırdıkları Yeruşalayimin yıkılışından sonra Romalılar tarafından icat edilmişti.)