Beyin felçli ve zihinsel özürlü çocuklarda cinsel sorunlar (Dr Bülent MADİ)

BEYİN FELÇLİ VE ZİHİNSEL ÖZÜRLÜ ÇOCUKLARDA
CİNSEL SORUNLAR
Nöroloji Uzmanı Dr. Bülent Madi
Marmara Üniversitesi ve Maltepe Üniversitesi
"Türkiye Spastik Çocuklar Vakfı Özürlü Çocuk Aileleri
Dayanışma Organizasyonu Bilimsel Toplantıları, 1995"


Bu yazımda beyin özürlü kişilerde cinsel problemlerden bahsedeceğim. Önce kısa olarak cinsel gelişim, ikinci bölümde cinsel fonksiyonların beyin tarafından nasıl düzenlendiği, üçüncü bölümde spastik kişiler ve zihinsel özürlü kişilerdeki cinsel problemler, doktora getirilme nedenlerinin üzerinde duracak, dördüncü bölümde ise bu konuda katıldığım bir panelde bana en çok yöneltilen sorulardan bir kaçını vereceğim.

Türkiye'de 2.500.000 - 3.000.000 civarında beyin özürlü kişinin yaşadığı varsayılmaktadır. Bunun 500.000 kadarı spastik kişiler (üstün zekalı, normal zekalı, zeka özürlü olabilirler), geri kalanı ise zeka özürlüdür.

Yazımda spastik kişiler (SP), zeka özürlüler (ZÖ) olarak kısaltılmıştır.

Bütün çocukların ilk karşılaştıkları haz ortamı anne memesidir. 3 aydan sonra ise başparmağı emmektir. Bu safhaya oral safha denilir. Ardından dokunma dönemi başlar, erkeklerde cinsel organa ilgi kızlara oranla daha erken başlar. İki yaşından sonra ilgi çok artar.

4-5 yaşından sonra fonksiyon şekillenmeye başlar, bu dönem okul öncesi dönemidir, ilgi artmış ve çocuk cinsini kaybetmiştir. Okul çağında karşı cinse ilgi, sonraki safhada ise ergenlik oluşur.

Cinsel uyarılmanın başlaması için koku, görme, dokunma duyularının veya hayal etmenin özel bazı sinirsel yollarla algılanması gerekir, bu algılar beyin kabuğuna (cerebral cortex) ulaşır. Buradan omuriliğe (medulla spinalise) iner. Buradan cinsel organların kasları uyarılır, yine geliş yolunun tersi bir yolla tekrar beyin kabuğuna uyaranın neticesi ulaşır ve denetim sağlanır. Cinsel uyarı için duyularda (nörolojik etkenler) başka damar yolları, hormonlar, psikolojik durum da rol oynar.

Evlilik, kişinin sosyal durumunun uygun olgunlaşagelmesi neticesi (para, meslek, fizik gelişim) gündeme gelir. Kişi artık evlenebilecek duruma geldiğine, bağımsız olarak yaşamını karşı cinsle sürdürebileceğine inanmıştır.

Normal kişi cinsiyetin ne olduğunu, problemlerini nasıl çözebileceğini ailesinden, arkadaşlarından, kitaplardan, TV'den öğrenebilir. Beyin özürlülerin bu olanakları kısıtlıdır. Ailenin verebileceği bilgilerin zamanında, doğru ve anlaşılır tarzda olması gerekir.
Aileler beyin özürlü çocuklarının cinsel sorunlarını görmezlikten geliyorlar, biz çok ısrarla soru sorarsak doğrudan olmayan, hekimi yanıltıcı olabilen cevaplar alıyoruz. O halde ailelerin bize sorunlarını açıklamaları iki şekilde oluyor.

1) Bu kişilerde cinsel sorun yoktur. Bu çözüm sadece çok ender görülen bazı kromozom hastalıklarında söz konusudur. O halde bu çocukların cinsel problemleri vardır.
2) Bu kişilerde cinsel problem vardır ve sıklıkla mastürbasyon ile çözümlenmeye çalışılmaktadır.

Normal kişilerde olduğu gibi beyin özürlü kişilerde de kendi kendini tatmin sıklıkla tercih edilmektedir. Bu kişilerde cinsel tatminin çözümü aileler tarafından şu şekilde sağlanmaktadır:

1) Mastürbasyon olayını doğru yönlendirmek.
2) Mastürbasyon olayını görmezlikten gelmek, yapmıyor saymak.
3) Karşı cins ile zaman zaman ilişkiye sokmak.
4) Cinsel isteklerini ortadan kaldırmayı denemek.
a- Ameliyat
b- İlaç
5) Evlendirmek

Bu çözümler her kişi için ayrı ayrı tartışılmalıdır. Çözümün tıbbi, ahlaki, sosyal, hukuki boyutları vardır. Bunları sadece ----olojik gereksinim olarak görmek hatalı olur, bütün boyutları ile görüp kişinin durumuna göre kişiye özel çözümler üretilmelidir.

Son olarak bana yönlendirilen sorulardan birkaçını örnek olarak vereceğim.

SORU: Çocuğa vücudunu tanıtırken cinsel organlarını nasıl adlandıracağız, çocuk devamlı konuşurken cinsel organına ne ad verecektir?

SORU: Ben mongol çocuk annesiyim. Çocuğum 14 yaşında erkek çocuğu. Popo tüylerini kendim temizlemek zorundayım. Bu, çocuğumu herhangi bir psikolojik probleme sokar mı? Şimdi çocuğum tamamen sosyal ve okuma yazma öğrenmiş durumda.

SORU: Otistik kız çocuklarının ergenlik çağına girmelerini geciktirmek (Endokrin uzmanları yardımıyla) psikolojik yönden zararlı mı olur, yoksa aile için bir zaman kazanma o süreç içinde çocuğun yetilerini çoğaltması açısından faydalı mı olur?

SORU: Oğlumuz 8 yaşında; ilgi gösterdiği kişilere, otursa bile yerinden kalkıp sarılıyor, nasıl vazgeçirtebiliriz. Ayrıca penisi çok ufak gibi ne yapmak lazım?

SORU: Kızım 14 yaşında, 3 yaşında epilepsi teşhisi kondu. Gece yatakta yatarken kendi kendine gülüyor. 7 senedir okula gidiyor, hiçbir şey öğrenemedi.

SORU: Mastürbasyon yapan çocuğa ilk eğitim nasıl verilmeli? Çocuğu kendi haline mi bırakmalı?

Hangisi daha sağlıklı mastürbasyon mu, yoksa birini bulup hakiki ilişki kurdurmalı mı?

Zihinsel Özürlü Erkek Çocuklarda Cinsel Problemlere Sebep Olan
veya Uyarıcı Olan Sorunlar:

1) İnfeksiyonlar
İdrar yolu infeksiyonları, üreme organlarının infeksiyonları
2) Hormon hastalıkları (Hipofiz) buna bağlı hipogonadizm
3) Bazı kromozom hastalıkları, buna bağlı hipogonadizm
4) Testisin inmemesi (Cryptorchidism)
5) Nörolojik hastalıklar (Omurilik ve buradan çıkan sinirlerin hastalıkları)
6) Çevresel ve psikolojik nedenler
7) Sık mastürbasyondan kaynaklanan sorunlar
8) Sürekli ereksiyon

Zihinsel Özürlü Kız Çocuklarda Cinsel Problemlere Sebep Olan
veya Uyarıcı Olan Sorunlar:

1) Menstruasyonun,Olmaması, Erken olması, Geç olması
2) Kromozom hastalıkları
3) İnfeksiyonlar
4) Hormon hastalıkları
5) Nörolojik hastalıklar
6) Çevresel ve psikolojik nedenler
7) Sık mastürbasyondan kaynaklanan sorunlar

.ALINTIDIR.