Besim Atalay
Besim Atalay (d. 1882, Uşak - ö. 1965, Ankara), Türk dilbilimci, yazar ve politikacı.
Özellikle dilbilimi alanındaki çalışmaları ile tanınmış olan Besim Atalay, Uşak Rüştiyesini bitirdikten sonra Uşakta medrese eğitimi gördü. 1905'te İstanbula giderek Şehzadebaşı Camii'nin ünlü hocası Hacı Ahmet Efendi'nin derslerini izledi, 1909'da medrese diploması (icazet) aldı. 1912'de Yüksek Öğretmen Okulu'nu bitirdi. Konya Öğretmen Okulunda öğretmenlik; Trabzon, Ankara Öğretmen okullarında müdürlük; İstanbul Darüşşafaka Lisesinde öğretmenlik yaptıktan sonra Konya Öğretmen Okulu Müdürü oldu. Maraş, İçel ve Niğdede milli eğitim müdürlüğü yaptı.
Silifkede Müdafaayi Hukuk Cemiyetini kuranlar arasındaydı; Kurtuluş Savaşını destekleme çalışmalarını Uşakta sürdürdü.
1920'de Kütahya bağımsız milletvekili olarak TBMMne girdi ve milletvekilliğini yedi dönem sürdürdü.
Milli Eğitim Bakanlığında Kültür Müdürlüğü görevi yaptı ve bu görev sırasında halk ağzından söz derleme çalışmaları yürüttü.
Türk Dil Kurumunda 19 yıl yönetici olarak çalıştı (1932-1951). Aynı zamanda Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesinde ve Polis Enstitüsünde Farsça dersleri verdi (1937-1942).
Eserleri
Türkçenin biçimbilgisiyle (morfoloji) ilgili incelemeler yayımladı: Türk dili kuralları (1931), Türkçemizde men, -man (1940), Türk dilinde ekler ve kökler üzerine bir deneme (1942), Türkçede kelime yapma yolları (1946).
Türk dilinin tarihsel dönemleriyle ilgili bazı dil yapıtlarını günümüz Türkçesine çevirerek bilimsel yayınlarını yaptı: Divani lügat it-türk (5 cilt, 1939-1943), Et-Tuhfet üz-zekiyye fil lügat it-Türkiyye (1946), Müyessiret ül-ulum (1946).
Tarikat (Bektaşilik ve edebiyatı, 1921) ve Din (Müslümanlara öğütler, 1923) konuları üzerinde de durmuş, bir Kuran tefsiri yapmıştır (Tanrı kitabı, 1962).
Destan ve öyküler de yazmıştır: Tan Destanı (1925), Onuncu Yıl Destanı (1933), Suna ile Çoban (1938). Ayrıca Baş belaları adlı 3 perdelik bir tiyatro oyunu vardır.
Besim Atalay, 7 Kasım 1965'te Ankara'da vefat etti
Besim Atalay (d. 1882, Uşak - ö. 1965, Ankara), Türk dilbilimci, yazar ve politikacı.
Özellikle dilbilimi alanındaki çalışmaları ile tanınmış olan Besim Atalay, Uşak Rüştiyesini bitirdikten sonra Uşakta medrese eğitimi gördü. 1905'te İstanbula giderek Şehzadebaşı Camii'nin ünlü hocası Hacı Ahmet Efendi'nin derslerini izledi, 1909'da medrese diploması (icazet) aldı. 1912'de Yüksek Öğretmen Okulu'nu bitirdi. Konya Öğretmen Okulunda öğretmenlik; Trabzon, Ankara Öğretmen okullarında müdürlük; İstanbul Darüşşafaka Lisesinde öğretmenlik yaptıktan sonra Konya Öğretmen Okulu Müdürü oldu. Maraş, İçel ve Niğdede milli eğitim müdürlüğü yaptı.
Silifkede Müdafaayi Hukuk Cemiyetini kuranlar arasındaydı; Kurtuluş Savaşını destekleme çalışmalarını Uşakta sürdürdü.
1920'de Kütahya bağımsız milletvekili olarak TBMMne girdi ve milletvekilliğini yedi dönem sürdürdü.
Milli Eğitim Bakanlığında Kültür Müdürlüğü görevi yaptı ve bu görev sırasında halk ağzından söz derleme çalışmaları yürüttü.
Türk Dil Kurumunda 19 yıl yönetici olarak çalıştı (1932-1951). Aynı zamanda Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesinde ve Polis Enstitüsünde Farsça dersleri verdi (1937-1942).
Eserleri
Türkçenin biçimbilgisiyle (morfoloji) ilgili incelemeler yayımladı: Türk dili kuralları (1931), Türkçemizde men, -man (1940), Türk dilinde ekler ve kökler üzerine bir deneme (1942), Türkçede kelime yapma yolları (1946).
Türk dilinin tarihsel dönemleriyle ilgili bazı dil yapıtlarını günümüz Türkçesine çevirerek bilimsel yayınlarını yaptı: Divani lügat it-türk (5 cilt, 1939-1943), Et-Tuhfet üz-zekiyye fil lügat it-Türkiyye (1946), Müyessiret ül-ulum (1946).
Tarikat (Bektaşilik ve edebiyatı, 1921) ve Din (Müslümanlara öğütler, 1923) konuları üzerinde de durmuş, bir Kuran tefsiri yapmıştır (Tanrı kitabı, 1962).
Destan ve öyküler de yazmıştır: Tan Destanı (1925), Onuncu Yıl Destanı (1933), Suna ile Çoban (1938). Ayrıca Baş belaları adlı 3 perdelik bir tiyatro oyunu vardır.
Besim Atalay, 7 Kasım 1965'te Ankara'da vefat etti