Vücut ağırlığının en çok hissedildiği eklemlerin başında gelen ayak bilekleri birçok riskle karşı karşıya. Günlük hayatta daha hareketli olmaları nedeniyle genç ve orta yaşlardaki insanların ayak bileklerinde daha sık sağlık sorunu yaşayabildiklerini belirten Doç. Dr. Kenan Keklikçi “Ayak burkulmaları çoğunlukla sporcularda karşılaştığımız bir durum. Özellikle kadınlarda yüksek topuklu ayakkabı kullanımı, ciddi oranda burkulmalara sebep olabiliyor” dedi.

Ayak bileği rahatsızlıkları için tıbbi ve cerrahi tedavi yöntemlerinin günden güne arttığını belirten Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Kenan Keklikçi “Artroskopik ayak bileği cerrahisiyle büyük kesiler açılmadan müdahale edilebiliyor. Bu nedenle iyileşme süreleri de oldukça kısalıyor. Bu da hastalar için büyük bir konfor sunuyor” dedi.

Sporcularda kondisyon yetersizliği ve antrenmansızlık durumunda ayak bileğine yüklenildiğini ve ciddi sıkıntılar yaşanabildiğini belirten Keklikçi, “Uygun olmayan ayakkabıların giyilmesi ve zeminin kötü olması da ciddi sakatlanmalara neden olabilir” uyarısında bulundu.

Topuklu ayakkabılar ayak bileğinin düşmanı

Kadınlarda yüksek topuklu ayakkabı kullanımının ayak ve ayak bileği sorunları ile burkulmalara neden olduğunu söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Kenan Keklikçi, “Özellikle sürekli topuklu ayakkabı kullanan kadınlarda topuk ağrısı, tarak kemiklerinde ağrı, başparmağın deformitesi, ayak bileğinde bağ yaralanmaları, kırıklar, kıkırdak lezyonları gibi hastalıklar görülebiliyor. Bunların bir kısmı ancak cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir” diye konuştu.

Tedavi kişiye özel düzenlenmeli

Genç ve orta yaş grubunda; ayak bileği burkulmaları, bağ yaralanmaları, ayak bileğini ilgilendiren kırıklar, aşil tendon yaralanmaları ve kıkırdak hasarlarının daha sık görüldüğünü anlatan Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Kenan Keklikçi “Aktivite seviyesi daha düşük olan ileri yaş grubuna baktığımızda ise ayak bileği artriti ve eklemi oluşturan yumuşak dokuların yangısı gibi hastalıklara daha sık rastlıyoruz” dedi. Ayak bileği tedavisinin kişiye özel olarak düzenlenmesi gerektiğini belirten Doç. Dr. Kenan Keklikçi, “İleri yaş grubunda daha sık gördüğümüz ayak bileği kireçlenmesi tedavisinde ameliyat dışı yöntemlerle de tedavi mümkün” açıklamasında bulundu.

Ayak bileği sağlığı için 7 adım

• Hangi spor dalı olursa olsun ısınmadan spora başlamayın.
  
• Kaslarınızı devamlı formda tutmak için düzenli germe ve güçlendirme egzersizleri yapın.
  
• Ayak yapınıza ve yaptığınız spora uygun ayakkabı seçin.
  
• Sık yürüyüş ya da koşu yapan biriyseniz ayakkabı tabanınızı yıpranmalara karşı sık sık kontrol edin, gerekiyorsa ayakkabınızı değiştirin.
  
• Daha önce tecrübeniz olmayan yer ve zeminlerde sıçrama, koşma gibi hareketlerden sakının ve dikkatli olun.
  
• Daha önce ayak bileği burkulması gibi bir yaralanma geçirdiyseniz tekrarından sakınmak için bandaj ve ayak bileği breys ya da splinti kullanın.
  
• Yağmurlu, karlı ve buzlu havalarda düşmekten sakınmak için elleriniz cebinizde yürümeyin.

Ayak bileği ağrısı yapan şeyler nelerdir?

Acıbadem Kadıköy Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet İşyar ayak bileğinde hasar oluşturan hatalı alışkanlıkları anlattı, önemli bilgiler verdi.

Doç. Dr. Mehmet İşyar, ayak bileğine hasar veren hatalı alışkanlıkları şöyle sıralıyor:

* Isınma hareketi yapmadan spora başlamak,

* Hatalı egzersiz ve spor yapmak,

* Ayak bileğini güçlendiren germe egzersizleri yapmamak,

* Sık sık, topuklu ayakkabı gibi, ayak yapısına uygun olmayan ayakkabı giymek,

* Koşmak, merdivenden inip çıkmak gibi hareketlerin yanı sıra ani hareketlerle ayak bileğini aşırı zorlamak,

* Spor yaparken ayak yapısına ve spor çeşidine uygun ayakkabı seçimi yapmamak,

* Kötü beslenmek. Bu alışkanlığımız bir yandan ayak bileğinin baş düşmanlarından obeziteye yol açarken, bir yandan da kemik, kıkırdak, tendon ve ligaman gibi tüm doku ile yapıların anatomik özelliklerinin kaybolmasına yol açıyor.

* Uzun süre ayakta kalmak. Ne kadar uzun süre ayakta kalırsak eklemlerin yük taşıma oranı o kadar artıyor. Eklemlerdeki yük arttıkça kıkırdak yapısında dejenerasyon denilen aşınma daha erken yaşta oluşuyor.

* Sigara içmek. Sigara dolaşım sistemini olumsuz yönde etkilediği için damarlarda kasılma ve bozulmaya yol açıyor. Bunun sonucunda ayakta Burger hastalığını tetikleyebiliyor. Ayrıca tendon, kıkırdak, kemik ve kas gibi tüm dokulardaki hasarlarda iyileşmeyi yavaşlatıyor.

Ağrı birkaç günde geçmemişse, dikkat!

Ayak bileğindeki sorunlarda erken tedavi oldukça önem taşıyor. Çünkü tedavide gecikildiğinde ayaklardaki problem daha da ilerleyerek stres kırıkları gibi yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen soruna dönüşebiliyor, hatta kalıcı hasarlar bırakabiliyor. Doç. Dr. Mehmet İşyar bu nedenle ayak bileğindeki ağrı birkaç gün istirahate rağmen geçmemişse, şiddetliyse, ayak bileğinde şişlik, ısı artışı veya kızarıklık varsa zaman kaybetmeden mutlaka bir uzmanına başvurmak gerektiği uyarısında bulunuyor.

Kıkırdak yaralanmalarından stres kırığına

Doç. Dr. Mehmet İşyar ayak bileği ağrısının birçok sorunun habercisi olabildiğine işaret ediyor. En sık görülen sebebi, ayak bileğinin burkulmaları ile burkulma sonrasında yırtılan ve zarar gören tendonların tam olarak iyileşememesi. Eğer ağrı ihmal edilip doktora başvurulmazsa bu yapıların tam olarak iyileşememesi tekrarlayan burkulmalara neden oluyor ve bunun sonucunda ayak bileğindeki kıkırdaklara zarar veriyor. Kıkırdakların hasar görmesi de “Osteokondral defekt” denilen kıkırdak yaralanmalarına yol açabiliyor. Ayak bileğinde oluşan ağrının bir başka sebebi de ayak bilek kemiğinin çok küçük bir şekilde kırılmas nedeniyle gelişen stres kırığı veya tendon iltihaplanması (tendinit) olabiliyor. Topuk arka kısmında özellikle sabahları daha belirgin olan ve üzerine basmakla ağrıyan kemik çıkıntısı Haglund Deformitesi, genellikle 3. ve 4. ayak tarak kemikleri arasında gelişen ve yanma-huzursuzluk hissi veren ağrı da morton nöroma probleminin habercisi olabiliyor”

Tedavi altta yatan nedene göre planlanıyor

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet İşyar, ayak bileğinde yaşanan sorunların tedavisinin altta yatan nedene göre planlandığını vurguluyor. Ayak bileğinde oluşan problemlerde istirahat, buz kompresyonu ile fizik tedavi egzersizleri gibi konservatif tedavilerden kapalı ve açık cerrahiye kadar birçok yöntem mevcut. Doç. Dr. Mehmet İşyar konservatif tedavilerden fayda görülememesi durumunda öncelikle kapalı cerrahi yöntemini tercih ettiklerini belirterek bunun nedenini şöyle açıklıyor: “Örneğin çeşitli kemik sıkışması sendromlarında artroskopik ayak bileği cerrahisiyle tüm işlemler bir santimden daha küçük olan 2-3 deliklerden girilerek yapılıyor. Bu sayede hastalar ameliyatın ertesi günü hastaneden taburcu olabiliyor ve açık cerrahiye oranla daha kısa sürede iyileşiyorlar.” Ameliyatın yeni kıkırdak oluşumu desteklemek için kök hücre, PRP\PRF, bir başka deyişle kendi hücrelerinin onarma gücünü kullanan tedavilere de başvurulabiliyor. PRP\PRF yöntemlerinde hastanın kendi kanındaki trombosit adı verilen hücrelerin içerisinde yer alan birçok faktör kullanılarak kıkırdak, kemik gibi dokuların onarımı sağlanıyor.”