Atatürk'ün gördüğü Kürt realitesi
14 Ocak 1923'te başlayan yurt gezisinde, Mustafa Kemal Paşa, İzmit'te bir grup gazeteci ile söyleşirken, önemli bazı yorumlar yapmıştı. Uzun yıllar arşivlerde saklı kalan, dahası sansürlenen bu yorumları, Uğur Mumcu, Kürt-İslam Ayaklanması adlı kitabında gün ışığına çıkardı. Buna göre Atatürk, gazeteci Ahmet Eminin (Yalman) "Kürtlük sorunu nedir, bir iç sorun olarak değinseniz iyi olur" sorusuna şöyle cevap vermişti:
"Bizim milli sınırlarımız içinde Kürt unsurları öylesine yerleşmişlerdir ki, pek sınırlı yerlerde yoğun olarak yaşarlar. Bu yoğunluklarını da kaybede ede ve Türklerin içine gire gire öyle bir sınır oluşmuştur ki, Kürtlük adına bir sınır çizmek istesek, Türkiye'yi mahvetmek gerekir. Örneğin Erzurum'a giden, Erzincan'a, Sivas'a giden, Harput'a kadar giden bir sınır çizmek gerekir. Ve hatta Konya çöllerindeki Kürtleri de göz önünde tutmak gerekir. Bu nedenle başlı başına bir Kürtlük düşünmekten çok Anayasamız gereğince zaten bir çeşit özerklik oluşacaktır. O halde hangi bölgenin halkı Kürt ise onlar kendilerini özerk olarak yöneteceklerdir. Bundan başka Türkiye'nin halkı söz olurken onları da beraber ifade etmek gerekir. İfade olunmadıkları zaman bundan kendileri için sorun çıkarırlar. Şimdi TBMM, hem Türklerin hem Kürtlerin yetkili meclislerinden oluşmuştur. Ve bu iki öğe, bütün çıkarını ve bütün yazgılarını birleştirmiştir. Yani onlar bilirler ki, bu ortak bir şeydir. Ayrı bir sınır çizmek doğru olmaz."
14 Ocak 1923'te başlayan yurt gezisinde, Mustafa Kemal Paşa, İzmit'te bir grup gazeteci ile söyleşirken, önemli bazı yorumlar yapmıştı. Uzun yıllar arşivlerde saklı kalan, dahası sansürlenen bu yorumları, Uğur Mumcu, Kürt-İslam Ayaklanması adlı kitabında gün ışığına çıkardı. Buna göre Atatürk, gazeteci Ahmet Eminin (Yalman) "Kürtlük sorunu nedir, bir iç sorun olarak değinseniz iyi olur" sorusuna şöyle cevap vermişti:
"Bizim milli sınırlarımız içinde Kürt unsurları öylesine yerleşmişlerdir ki, pek sınırlı yerlerde yoğun olarak yaşarlar. Bu yoğunluklarını da kaybede ede ve Türklerin içine gire gire öyle bir sınır oluşmuştur ki, Kürtlük adına bir sınır çizmek istesek, Türkiye'yi mahvetmek gerekir. Örneğin Erzurum'a giden, Erzincan'a, Sivas'a giden, Harput'a kadar giden bir sınır çizmek gerekir. Ve hatta Konya çöllerindeki Kürtleri de göz önünde tutmak gerekir. Bu nedenle başlı başına bir Kürtlük düşünmekten çok Anayasamız gereğince zaten bir çeşit özerklik oluşacaktır. O halde hangi bölgenin halkı Kürt ise onlar kendilerini özerk olarak yöneteceklerdir. Bundan başka Türkiye'nin halkı söz olurken onları da beraber ifade etmek gerekir. İfade olunmadıkları zaman bundan kendileri için sorun çıkarırlar. Şimdi TBMM, hem Türklerin hem Kürtlerin yetkili meclislerinden oluşmuştur. Ve bu iki öğe, bütün çıkarını ve bütün yazgılarını birleştirmiştir. Yani onlar bilirler ki, bu ortak bir şeydir. Ayrı bir sınır çizmek doğru olmaz."