OBERON
MFC Üyesi
-
- Üyelik Tarihi
- 20 Kas 2016
-
- Mesajlar
- 3,156
-
- MFC Puanı
- 41
Birçok metal cevherinde bulunan, metal görünümlü basit madde. (simgesi As olan kimyasal element).
Şiddetki bir zehir olan arsenik anhidrite verilen ad.
Zehirli arsenik bileşiklerinin her çeşidi.
Atom numarası : 33
Atom kütlesi : 74,92
Özgül kütle (kararlı tür) : 5,7 g/cm3
36 atmosfer altında erime sıc. : 817 0C
Elektron biçimlendirmesi : [2-8-18] s2 p3
Yükseltgenme dereceleri : -3,+3,+5
İzotopları : 70-75-79
Doğal arsenik : 75As : %100
Metal ve ametaller arasında ara özellikler taşıyan arsenik, fosforla pek çok yönden benzerlikler gösterir ve bir çok allotropu bulunan bir katıdır. Allotroplarına örnek olarak şunlar verilebilir; gri yada metal arsenik, romboedrik √ biçimli en yaygın türüdür; özgül kütlesi 5,72 g/cm3�tür; atmosfer basıncında 630 0C�a doğru erimeden süblimleşir ve bilinen çözücülerde çözünmez; siyah arsenik β biçimli, amorf görünümlü bir maddedir; özgül kütlesi 4.7 g/cm3�tür; ısıtıldığında gri yada metal arseniğe dönüşür; sarı arsenik, kararsız, kübik ∞ biçimli bir bileşiktir; arsenik buharının ani ve aşırı soğutulmasıyla elde edilir; yoğunluğu arsenikten düşüktür ve karbon sülfürde çözünür. Arsenik buhası ise sarıdır ve 1000 0C�a kadar As4 molekülü biçimindedir. Arsenik, havada yavaş yavaş yükseltgenerek donuklaşır; kurşuni mor bir alevle yanar ve arsenik Ш oksit (As2O3) verir; halojenlere dokunursa tutuşur; kükürt ve çeşitli metallerle bileşikler oluşturur.
Arseniğe, hemen hemen bütün doğal metal sülfürlerde rastlanır; ama başlıca cevherleri birer arsenik sülfür olan turuncu realgar (As2S2) ile limon sarısı orpiment (As2S3), metal arsenürler ve mispikel (FeAsS) gibi arsenosülfürlerdir.
Bu elemente çoğu kez bakır, nikel ve kalayla birlikte rastlanır. As2O3 oksidini elde etmek için bu metallerin özütlenmesi sırasında yoğuşan duman tozları toplanarak işlenir; ham ürün arsenit oluşumunu önlemek için galen eşliğinde süblimleştirilerek oksit arılaştırılır. Ardından bu oksit, hamdemirden yapılmış karnilerde karbonla indirgenir.
Arsenik Ш oksit (As2O3). Arsenik bileşiklerinin en önemlisidir; halk arasında yanlış adlandırmayla beyaz arsenik hatta yalnızca arsenik denir. Suda az çözünen, kokusuz, beyaz bir tozdur; koyu kırızı oluncaya değin ısıtılırsa, süblimleşir. İkisi kristal biçiminde olmak üzere üç türü vardır; kübik anhidrit soğukta kararlıdır; monoklinik anhidrit 250 0C�a doğru oluşur; biçimsiz (amorf) anhidrit renksiz ve yarı saydamdır, arsenik buharının 400 0C�a doğru yoğuşmasıyla elde edilir. Sonuncu anhidrit, soğukta küçük kristallerin oluşumu nedeniyle yavaş yavaş donuklaşır ve bu görünümünden dolayı porselenimsi anhidrit adı verilir. Arsenik Ш oksidin buhar yoğunluğu, As4O6 formülüyle gösterilir.
Arsenik Ш oksid, sıcakta hidrjen yada karbonla indirgenerek arsenik oluşturulabilir. Çözünmüş halde serbest oksijenle tepkimeye girmese bile nitrik asit, klorlu su ve hipokloritler gibi maddelerle yükseltgenerek arsenik aside dönüşür; bu niteliği nedeniyle klor ölçümünde kullanılır. Arsenik Ш oksidin çözeltisi arsenit asidinin (H3AsO3) özelliklerini taşır; bu asit serbest halde bulunmasa bile, tuzlarını oluşturan arsenitlerle tanınır. Öte yandan aynı asit gümüş nitratla tepkimeye girerek sarı, gümüş arsenit çökeleği, bakır sülfatla da elma yeşili bakır arsenit çökeleği yada Scheele yeşilini verir.
Arsenik asit ve arsenik anhidrit. Arsenik anhidrit (AS2O5) beyaz bir tozdur ve arsenik asit koyu kırmızıya değin ısıtılarak elde edilir. Olağan arsenik asit yada ortoarsenik asit (H3AsO4) ise, arsenik Ш oksit, nitrik asit yardımıyla yükseltgenerek üretilir. Bu asit, fosforik asitle büyük bir benzerlik gösteren ve fosfatlarla eşyapılı tuzlar veren bir triasitttir. Sözkonusu tuzlar arasında ortoarsenatlar, piroarsenatlar ve metaarsenatlar sayılabilir. Bununla birlikte arseniğin sodyum trimetafosfata benzer bir bileşiği yoktur.
Arsenik hidrür. AsH3 formülüyle gösterilen arsenik hidrür gazı, hidrojen bulunan bir şişe içine bir arsenik oksit gönderilerek oluşturulur. Bu bileşik sarımsak gibi kokan, renksiz ve çok zehirli bir gazdır.
Arsenik ve bileşiklerinin kullanımı. Arsenik arı olarak çok az kullanılır, av saçması üretimindeki kullanımı örnek verilebilir. Bununla birlikte bileşiklerinin özellikle tıpta büyük önemi vardır. Arsenik Ш oksitten (As2O3), diş sinirlerinin alınmasında yararlanılır. Pulpa dokularına dokunduğunda birkaç gün içinde nekroza yol açar; dolasıyla diş hekiminin pulpektomi uygulamasına olanak sağlar. Canlı, sarı bir rengi olan trisülfür yada orpiment boyacılıkta kullanılır. Arsenik Ш oksitten zehirli madde üretiminde, özellikle fare öldürücü ilaçlar yapımında, ayrıca cam temizlemede yararlanılır. Günümüzde kullanımı yasaklanan Scheele yeşili ve Schweinfurt yeşili önemli pigmentlerdir. Kalsiyum ve kurşun arsenatlar ise böcek öldürücü ilaçlardır.
Fizyol. normal arsenik. Armand Gautier (1898-1902) organizmada hücrelerin yapı taşı olan organik bileşikler halinde çok az miktarda arseniğin herzaman var olduğunu gösterdi. Fizyolojik rolü, iyi bilinmekle birlikte, büyük bir olasılıkla katalitik türdendir.
Toksikol. Arsenik anhidritin zehirleyici dozu, kilogram başına 2 mg, yani 60 kg�lık bir insan için 0,120 gr�dır. Klasik Marsh yöntemi ile arseniğin varlığını ve miktarını belirleme, organik maddenin yıkımına, ve sonra arsenikli hidrojen taşıyan arsenik bileşiğine indirgeme ilkesine dayanır. Bu işlem sırasında ya yükseltgenme yoluyla yada renkli tepkimeler sonucunda ikincil olarak arsenik oluşur. A.Gautier ve G.Bertrand tarafından daha da geliştirilen bu yöntem, miligramın binde yarımı kadar arsenik miktarını bile ortaya çıkarma olanağı verir.
Cribier yöntemi, civaklorür emdirilmiş bir kağıdın, arsenikli hidrojenin etkisi altında kahverengi-sarıya boyanması ilkesine dayanır. Altı ay bozulmadan duran bu leke, bilenen arsenik eriyikleriyle yapılmış olan bir dizi lekeyle karşılaştırılır. Bu tekniğin inceliği miligramın binde biri, yani gamma dolayındadır.
Yavaş zehirlenme durumlarında arsenik kemiklerde ve fanerlerde (özellikle saçlarda) yer eder. Yapay radyoaktiviteye dayanan Griffon ve Barbaud yöntemi arseniğin saçlardaki dağılımını ortaya çıkarma ve inceleme olanağı verir ve saçların büyüme hızı bilindiğinden zehirlenme dönemlerini yaklaşık olarak belirlemeyi sağlar.
Arsenik arama yöntemlerinin inceliği ve kesinliği ne olursa olsun, sonuçların yorumlanması ve adli tıp açısından çok nazik bir sorundur. Çünkü arsenik hem ilaç olarak seyrek kullanılmaktadır, hem bazı maden sularının içinde vardır, hemde toprakta kilogram başına yarım miligram dolayında bulunmaktadır. Akut zehirlenmeyi sindirim borusunda, karaciğerde ve böbreklerde arsenik bularak kanıtlamak ne kadar kolaysa, yarı akut yada süreyen bir zehirlenmeyi kanıtlamak, hele saçlardaki oranı, kişiye göre değişmekle birlikte 6 ambnin altındaysa, o kadar zordur.
Şiddetki bir zehir olan arsenik anhidrite verilen ad.
Zehirli arsenik bileşiklerinin her çeşidi.
Atom numarası : 33
Atom kütlesi : 74,92
Özgül kütle (kararlı tür) : 5,7 g/cm3
36 atmosfer altında erime sıc. : 817 0C
Elektron biçimlendirmesi : [2-8-18] s2 p3
Yükseltgenme dereceleri : -3,+3,+5
İzotopları : 70-75-79
Doğal arsenik : 75As : %100
Metal ve ametaller arasında ara özellikler taşıyan arsenik, fosforla pek çok yönden benzerlikler gösterir ve bir çok allotropu bulunan bir katıdır. Allotroplarına örnek olarak şunlar verilebilir; gri yada metal arsenik, romboedrik √ biçimli en yaygın türüdür; özgül kütlesi 5,72 g/cm3�tür; atmosfer basıncında 630 0C�a doğru erimeden süblimleşir ve bilinen çözücülerde çözünmez; siyah arsenik β biçimli, amorf görünümlü bir maddedir; özgül kütlesi 4.7 g/cm3�tür; ısıtıldığında gri yada metal arseniğe dönüşür; sarı arsenik, kararsız, kübik ∞ biçimli bir bileşiktir; arsenik buharının ani ve aşırı soğutulmasıyla elde edilir; yoğunluğu arsenikten düşüktür ve karbon sülfürde çözünür. Arsenik buhası ise sarıdır ve 1000 0C�a kadar As4 molekülü biçimindedir. Arsenik, havada yavaş yavaş yükseltgenerek donuklaşır; kurşuni mor bir alevle yanar ve arsenik Ш oksit (As2O3) verir; halojenlere dokunursa tutuşur; kükürt ve çeşitli metallerle bileşikler oluşturur.
Arseniğe, hemen hemen bütün doğal metal sülfürlerde rastlanır; ama başlıca cevherleri birer arsenik sülfür olan turuncu realgar (As2S2) ile limon sarısı orpiment (As2S3), metal arsenürler ve mispikel (FeAsS) gibi arsenosülfürlerdir.
Bu elemente çoğu kez bakır, nikel ve kalayla birlikte rastlanır. As2O3 oksidini elde etmek için bu metallerin özütlenmesi sırasında yoğuşan duman tozları toplanarak işlenir; ham ürün arsenit oluşumunu önlemek için galen eşliğinde süblimleştirilerek oksit arılaştırılır. Ardından bu oksit, hamdemirden yapılmış karnilerde karbonla indirgenir.
Arsenik Ш oksit (As2O3). Arsenik bileşiklerinin en önemlisidir; halk arasında yanlış adlandırmayla beyaz arsenik hatta yalnızca arsenik denir. Suda az çözünen, kokusuz, beyaz bir tozdur; koyu kırızı oluncaya değin ısıtılırsa, süblimleşir. İkisi kristal biçiminde olmak üzere üç türü vardır; kübik anhidrit soğukta kararlıdır; monoklinik anhidrit 250 0C�a doğru oluşur; biçimsiz (amorf) anhidrit renksiz ve yarı saydamdır, arsenik buharının 400 0C�a doğru yoğuşmasıyla elde edilir. Sonuncu anhidrit, soğukta küçük kristallerin oluşumu nedeniyle yavaş yavaş donuklaşır ve bu görünümünden dolayı porselenimsi anhidrit adı verilir. Arsenik Ш oksidin buhar yoğunluğu, As4O6 formülüyle gösterilir.
Arsenik Ш oksid, sıcakta hidrjen yada karbonla indirgenerek arsenik oluşturulabilir. Çözünmüş halde serbest oksijenle tepkimeye girmese bile nitrik asit, klorlu su ve hipokloritler gibi maddelerle yükseltgenerek arsenik aside dönüşür; bu niteliği nedeniyle klor ölçümünde kullanılır. Arsenik Ш oksidin çözeltisi arsenit asidinin (H3AsO3) özelliklerini taşır; bu asit serbest halde bulunmasa bile, tuzlarını oluşturan arsenitlerle tanınır. Öte yandan aynı asit gümüş nitratla tepkimeye girerek sarı, gümüş arsenit çökeleği, bakır sülfatla da elma yeşili bakır arsenit çökeleği yada Scheele yeşilini verir.
Arsenik asit ve arsenik anhidrit. Arsenik anhidrit (AS2O5) beyaz bir tozdur ve arsenik asit koyu kırmızıya değin ısıtılarak elde edilir. Olağan arsenik asit yada ortoarsenik asit (H3AsO4) ise, arsenik Ш oksit, nitrik asit yardımıyla yükseltgenerek üretilir. Bu asit, fosforik asitle büyük bir benzerlik gösteren ve fosfatlarla eşyapılı tuzlar veren bir triasitttir. Sözkonusu tuzlar arasında ortoarsenatlar, piroarsenatlar ve metaarsenatlar sayılabilir. Bununla birlikte arseniğin sodyum trimetafosfata benzer bir bileşiği yoktur.
Arsenik hidrür. AsH3 formülüyle gösterilen arsenik hidrür gazı, hidrojen bulunan bir şişe içine bir arsenik oksit gönderilerek oluşturulur. Bu bileşik sarımsak gibi kokan, renksiz ve çok zehirli bir gazdır.
Arsenik ve bileşiklerinin kullanımı. Arsenik arı olarak çok az kullanılır, av saçması üretimindeki kullanımı örnek verilebilir. Bununla birlikte bileşiklerinin özellikle tıpta büyük önemi vardır. Arsenik Ш oksitten (As2O3), diş sinirlerinin alınmasında yararlanılır. Pulpa dokularına dokunduğunda birkaç gün içinde nekroza yol açar; dolasıyla diş hekiminin pulpektomi uygulamasına olanak sağlar. Canlı, sarı bir rengi olan trisülfür yada orpiment boyacılıkta kullanılır. Arsenik Ш oksitten zehirli madde üretiminde, özellikle fare öldürücü ilaçlar yapımında, ayrıca cam temizlemede yararlanılır. Günümüzde kullanımı yasaklanan Scheele yeşili ve Schweinfurt yeşili önemli pigmentlerdir. Kalsiyum ve kurşun arsenatlar ise böcek öldürücü ilaçlardır.
Fizyol. normal arsenik. Armand Gautier (1898-1902) organizmada hücrelerin yapı taşı olan organik bileşikler halinde çok az miktarda arseniğin herzaman var olduğunu gösterdi. Fizyolojik rolü, iyi bilinmekle birlikte, büyük bir olasılıkla katalitik türdendir.
Toksikol. Arsenik anhidritin zehirleyici dozu, kilogram başına 2 mg, yani 60 kg�lık bir insan için 0,120 gr�dır. Klasik Marsh yöntemi ile arseniğin varlığını ve miktarını belirleme, organik maddenin yıkımına, ve sonra arsenikli hidrojen taşıyan arsenik bileşiğine indirgeme ilkesine dayanır. Bu işlem sırasında ya yükseltgenme yoluyla yada renkli tepkimeler sonucunda ikincil olarak arsenik oluşur. A.Gautier ve G.Bertrand tarafından daha da geliştirilen bu yöntem, miligramın binde yarımı kadar arsenik miktarını bile ortaya çıkarma olanağı verir.
Cribier yöntemi, civaklorür emdirilmiş bir kağıdın, arsenikli hidrojenin etkisi altında kahverengi-sarıya boyanması ilkesine dayanır. Altı ay bozulmadan duran bu leke, bilenen arsenik eriyikleriyle yapılmış olan bir dizi lekeyle karşılaştırılır. Bu tekniğin inceliği miligramın binde biri, yani gamma dolayındadır.
Yavaş zehirlenme durumlarında arsenik kemiklerde ve fanerlerde (özellikle saçlarda) yer eder. Yapay radyoaktiviteye dayanan Griffon ve Barbaud yöntemi arseniğin saçlardaki dağılımını ortaya çıkarma ve inceleme olanağı verir ve saçların büyüme hızı bilindiğinden zehirlenme dönemlerini yaklaşık olarak belirlemeyi sağlar.
Arsenik arama yöntemlerinin inceliği ve kesinliği ne olursa olsun, sonuçların yorumlanması ve adli tıp açısından çok nazik bir sorundur. Çünkü arsenik hem ilaç olarak seyrek kullanılmaktadır, hem bazı maden sularının içinde vardır, hemde toprakta kilogram başına yarım miligram dolayında bulunmaktadır. Akut zehirlenmeyi sindirim borusunda, karaciğerde ve böbreklerde arsenik bularak kanıtlamak ne kadar kolaysa, yarı akut yada süreyen bir zehirlenmeyi kanıtlamak, hele saçlardaki oranı, kişiye göre değişmekle birlikte 6 ambnin altındaysa, o kadar zordur.