- Konum
- ىαкαяyλ
-
- Üyelik Tarihi
- 27 Kas 2009
-
- Mesajlar
- 24,120
-
- MFC Puanı
- 79
KİTABIN ADI.........................Ar aç Tarih Amaç Tanzimat / (Tarih-İ Cevdetin Siyasi Anlamı)
KİTABIN YAZARI....................Cris toph K. NEUMANN / ÇEVİREN : Meltem ARUN
BASIM TARİHİ.......................1 999
KİTABIN YAYIM MAKSADI........Tanzimat Dönemi Tarih Anlayışının İzahı İçin Yazılmıştır.
KİTABIN ÖZETİ :
Ahmet Cevdet Paşa Tanzimat döneminin en ünlü şahsiyetlerinden biridir. Yazdığı Tarih-i Cevdet de son dönem Osmanlıca metinlerin en önemlilerinden biri olarak kabul edilir. Daha sade, daha arı bir edebiyat dilinin ilk ustalık örneklerinden olduğu kadar, 1774 1826 arası Osmanlı İmparatorluğu tarihinin standart anlatısı olması da bu değerlendirmede rol oynar. Eser üç ana konuyu ele almaktadır:
Ahmet CEVDET
Genel olarak Osmanlı Tarih Yazıcılığı
19. yy. Osmanlı Tarihi
Bu üç ana konu ışığında sırasıyla:
1.Bölüm: Bir Tarihin Tarihi başlığı altında 12 ciltlik TARİH-İ CEVDET isimli külliyatının kaleme alınışı ve metnin iç yapısı incelenmiştir.
2.Bölüm: Ahmet Cevdetin SİYASİ TASVİRLERİ başlığı altında ilmiyenin çöküşü, III. Selimin tahttan indirilişi ve Napolyon.
3.Bölüm: Tarih-i Cevdetin yöntemi ve uygulaması başlığı altında Cevdetin tarih yazıcılık yöntemi, İbn Haldunculuk.
4.Bölüm: Ahmet Cevdetin siyasi görüşleri başlığı altında, tarihten çıkarılan dersler ve Tanzimatın bir savunusu konuları işlenmiştir.
1. BÖLÜM:
Tarih-i Cevdet oluşumu 30 yıla yayılan bir metindir. Tanzimat Döneminin standart bir anlatısını oluşturan 12 ciltlik bu kitap, ilmiyeye yapılan bir eleştiriyle başlar. A. Cevdet Ulema-yı Resmiye dediği, dönemin aydınlarını tasvir eder. İlmiye konusu bütün külliyatta yaygın şekilde mevcuttur. III. Selimin tahttan indirilişi ve Napolyon Bonapartın değerlendirmesi dahil dönemin siyasi olaylarına hakim bir eserdir. Eserin genel yapısında tarihi nedensellik konsepti göze çarpar. Eserin son cildinde tarihin ibret vermek için yazıldığı felsefesine dayalı fikirler öne sürer. Son bölümde ise Osmanlı İmparatorluğunda dinin oynadığı rol ve siyasi etkilerden bahseder.
Ahmet Cevdet 27 Mart 1823te Bulgaristan Lofçada doğdu. Zengin bir ailenin mensubuydu. 1850 yılında, 1774-1826 arası Osmanlı Tarihini yazma görevini üstlendiğinde genç bir hukuk ve din adamı, müderristi. Reşid Paşaya olan bağlılığı neticesinde siyasi görevler de almaya başladı. Bunlardan ilki 1849da gizlice Macar Mülteci Sorununu çözmek üzere Bükreşe gönderilmesidir. 1855 yılında kendisine vakanüvis denilen imparatorluğun resmi tarihçisi unvanı verilmiştir. Bu arada Galata Mollası görevini de yapıyordu.
1774 Küçük Kaynarca Barış Antlaşmasından, Kafkas Coğrafyasından, Dağıstan tarihinden, Prusya Kralı Friedrichin ölümünden, 1787 Osmanlı Rus Savaşlarından ve daha birçok tarihi ve siyasi hadiselerin etkilerini kaleme almıştır. Bu arada Osmanlı üst yönetiminin üyesi olarak, Kuleli ayaklanması gibi siyasi olaylardan ziyade devlet hazinesindeki kıtlık ve yetersiz bürokrasi gibi iç meseleler üzerinde duruyordu.
Eserin 5. Cildinden itibaren III. Selimin reformları ile birlikte, Tarih-i Cevdet isimli eseri bir Devlet-i Aliye tarihinden çıkıp Avrupa merkezli dünya tarihi görünümü kazanır.
6. cilt Fransız İhtilali ve etkileri ile başlar ve bu cilt ile beraber Osmanlı Tarihini Avrupa Tarihi ile etkileşimli olarak anlatmaya başlar. Ahmet Cevdet bu arada kariyer olarak da Şeyhülislamlık mertebesine aday hale gelmiştir. Bir yıllık Bosna görevi ve Anadoludaki ayaklanmaları bastırmak üzere aldığı Fevkalade Müfettiş görevleri onu bu noktaya getirmiştir. Vezirliğe atanır ve kendisine hayat boyu maaş bağlanır. Bu arada zamanın ilmiyesine karşı hep eleştirel tutumu devam etmektedir.
1869 yılında, adliye nazırı görevindeyken Mecelle Cemiyeti kurulur. Cemiyetin amacı medeni kanunu hazırlarken, Fransız Code Civili çevirirken tam bir çeviri olarak değil, toplumun sarflarına uygun olarak hazırlamaktı.
Tarih-i Cevdetin son ciltlerinde Rusların Balkan politikası üzerine son derece dengeli yargılar yer alır. Rusları birkaç kez sinsi, içten pazarlıklı ve güvenilmez olarak tanımlar ve bir Rus fobisine işaret eder. Bu arada Mithat Paşa ile sorunlu ilişkiler yaşayan Ahmet Cevdet 1875i geri bıraktığında Mithat Paşayı devletin iflasıyla küpünü doldurmakla suçlar. Sultan Abdülaziz ve Valide Sultan Pertevniyal onun devlet erkanında tek dayanaklarıydı. II. Abdülhamidin tahta geçmesiyle, aynı yakınlığı ondan göremeyen Ahmet Cevdet siyasi arenada iyice yalnızlaşır. Ancak o Encümen-i Daniş tarafından kendisine verilen tarih yazmacılığı görevini yerine getirmekte ve 12 ciltlik eserini Vaka-i Hayriye (Yeniçerilerin yok edilişi) ile tamamlar.
Ahmet Cevdet 27 mayıs 1895 Bebekteki yalısında hayata gözlerini yumar.
Araç Tarih Amaç Tanzimat isimli bu kitapta külliyatın iç yapısına dair sayfa karşılaştırmaları ve teknik yapı mevcuttur.
2. BÖLÜM:
Kitabın ikinci bölümünde Ahmet Cevdetin İlmiyenin çöküşüyle alakalı eleştirel yaklaşımı yer almaktadır. Eleştirilerinde daha ziyade şahısları hedef alıyor. Hatır için yapılan atamalar, makamların liyakatsiz kişilere teslimi, okuma yazma bilmeyen yaltakçıların kadı olarak atanmaları İlmiyenin çöküşünü hazırlayan sebepleri teşkil ediyordu. Böylece ulema hakkındaki ilk suçlamasını açığa vuruyordu. O da cehalet. Ulema-yı Resmiye diye tasvir ettiği aydın kesimi İlmiyenin çöküşünden sorumlu tutar. Ayrıca kapalı çevre oluşturan bazı ulema ailesini de kınıyordu. Alemdar Mustafa Paşanın ölümüyle sonuçlanan ve III. Selimin tahttan indirilişini hazırlayan ayaklanmada, ayaklanmayı ulemanın meşrulaştırdığını anlatır. III. Selimin tahttan indirilişini bir felaket örneği olarak ifade eder. Kitabında tahttan indiriliş nedenlerini uzunca anlatır. III. Selimin başarısızlık nedenleri olarak reform için göndermiş olduğu muhtıraların yetersizliği, kamuoyunun Selimin musahiplerine duyduğu öfke, lüks hayat, Boğazda yapılan ihtişamlı geceler, bu arada Fransızların Mısıra girmesi olarak ifade eder.
Ahmet Cevdet kitabında III. Selimin yumuşak başlılığından bahsederken bir zıt özellik olarak reformcu kişiliğini göz ardı etmez. Tarih-i Cevdetinde Müslüman hükümdarların karakter tahlilini yapar. Ancak Tarih-i Cevdette en çok adı geçen kişi Napolyon Bonaparttır. Napolyonun İstanbulun dünyanın başkenti özelliğini taşıdığını düşündüğünü iddia eder. Napolyonun Avrupayı Batı-Fransız, Doğu-Rus olmak üzere ikiye ayırmak istediğini ve sonra Rusyayı Avrupa siyasetinden uzaklaştırmayı hedeflediğini yazar. Bu arada Napolyonu da karakter olarak irdeler ve onu başarısızlığa iten sonuca varır. Gurur ve kibir.
Napolyonu Osmanlı İmparatorluğunu Ruslarla başlayan savaşa sokmakla, Osmanlı-İngiliz dostluğunu bozmakla itham eder.
3. BÖLÜM :
Araç Tarih Amaç Tanzimat isimli bu eserin 3. Bölümünde tarih yazıcılık yöntemi, kendi tarihçilik ilkeleri hakkındaki yazıları, kaynakları kullanışı yer alır. Bu tarihçilik yöntemi ile İbn-i Halduncu olarak bilinir. Cevdet, İbn-i Haldunun Mukaddimesinin bir kısmını çevirmiştir. İbni-i Haldunizm öğretisi kimileri tarafından siyasi bir sistem şeklinde kimileri tarafından da bilimsel akılcılık şeklinde bazıları tarafından da uhrevi ağırlıklı tarih anlayışıdır.
4. BÖLÜM :
Kitabın 4. Bölümünde Ahmet Cevdetin siyasi görüşünü anlattığı tarihten çıkan dersler, nizamın sağlanması, memur ve iktidarların kullanılması, kamuoyu ve pragmatik siyaset gibi konular yer almaktadır.
Kitabın son bölümünde pragmatizm ve İslamiyeti karşılaştırır, Tanzimatı irdeler, Tanzimatın bir taklitçilik değil, baskıya karşı gizli bir direnç ve orta yolu arama iradesi olduğunu savunur.
BASIM TARİHİ.......................1 999
KİTABIN YAYIM MAKSADI........Tanzimat Dönemi Tarih Anlayışının İzahı İçin Yazılmıştır.
KİTABIN ÖZETİ :
Ahmet Cevdet Paşa Tanzimat döneminin en ünlü şahsiyetlerinden biridir. Yazdığı Tarih-i Cevdet de son dönem Osmanlıca metinlerin en önemlilerinden biri olarak kabul edilir. Daha sade, daha arı bir edebiyat dilinin ilk ustalık örneklerinden olduğu kadar, 1774 1826 arası Osmanlı İmparatorluğu tarihinin standart anlatısı olması da bu değerlendirmede rol oynar. Eser üç ana konuyu ele almaktadır:
Ahmet CEVDET
Genel olarak Osmanlı Tarih Yazıcılığı
19. yy. Osmanlı Tarihi
Bu üç ana konu ışığında sırasıyla:
1.Bölüm: Bir Tarihin Tarihi başlığı altında 12 ciltlik TARİH-İ CEVDET isimli külliyatının kaleme alınışı ve metnin iç yapısı incelenmiştir.
2.Bölüm: Ahmet Cevdetin SİYASİ TASVİRLERİ başlığı altında ilmiyenin çöküşü, III. Selimin tahttan indirilişi ve Napolyon.
3.Bölüm: Tarih-i Cevdetin yöntemi ve uygulaması başlığı altında Cevdetin tarih yazıcılık yöntemi, İbn Haldunculuk.
4.Bölüm: Ahmet Cevdetin siyasi görüşleri başlığı altında, tarihten çıkarılan dersler ve Tanzimatın bir savunusu konuları işlenmiştir.
1. BÖLÜM:
Tarih-i Cevdet oluşumu 30 yıla yayılan bir metindir. Tanzimat Döneminin standart bir anlatısını oluşturan 12 ciltlik bu kitap, ilmiyeye yapılan bir eleştiriyle başlar. A. Cevdet Ulema-yı Resmiye dediği, dönemin aydınlarını tasvir eder. İlmiye konusu bütün külliyatta yaygın şekilde mevcuttur. III. Selimin tahttan indirilişi ve Napolyon Bonapartın değerlendirmesi dahil dönemin siyasi olaylarına hakim bir eserdir. Eserin genel yapısında tarihi nedensellik konsepti göze çarpar. Eserin son cildinde tarihin ibret vermek için yazıldığı felsefesine dayalı fikirler öne sürer. Son bölümde ise Osmanlı İmparatorluğunda dinin oynadığı rol ve siyasi etkilerden bahseder.
Ahmet Cevdet 27 Mart 1823te Bulgaristan Lofçada doğdu. Zengin bir ailenin mensubuydu. 1850 yılında, 1774-1826 arası Osmanlı Tarihini yazma görevini üstlendiğinde genç bir hukuk ve din adamı, müderristi. Reşid Paşaya olan bağlılığı neticesinde siyasi görevler de almaya başladı. Bunlardan ilki 1849da gizlice Macar Mülteci Sorununu çözmek üzere Bükreşe gönderilmesidir. 1855 yılında kendisine vakanüvis denilen imparatorluğun resmi tarihçisi unvanı verilmiştir. Bu arada Galata Mollası görevini de yapıyordu.
1774 Küçük Kaynarca Barış Antlaşmasından, Kafkas Coğrafyasından, Dağıstan tarihinden, Prusya Kralı Friedrichin ölümünden, 1787 Osmanlı Rus Savaşlarından ve daha birçok tarihi ve siyasi hadiselerin etkilerini kaleme almıştır. Bu arada Osmanlı üst yönetiminin üyesi olarak, Kuleli ayaklanması gibi siyasi olaylardan ziyade devlet hazinesindeki kıtlık ve yetersiz bürokrasi gibi iç meseleler üzerinde duruyordu.
Eserin 5. Cildinden itibaren III. Selimin reformları ile birlikte, Tarih-i Cevdet isimli eseri bir Devlet-i Aliye tarihinden çıkıp Avrupa merkezli dünya tarihi görünümü kazanır.
6. cilt Fransız İhtilali ve etkileri ile başlar ve bu cilt ile beraber Osmanlı Tarihini Avrupa Tarihi ile etkileşimli olarak anlatmaya başlar. Ahmet Cevdet bu arada kariyer olarak da Şeyhülislamlık mertebesine aday hale gelmiştir. Bir yıllık Bosna görevi ve Anadoludaki ayaklanmaları bastırmak üzere aldığı Fevkalade Müfettiş görevleri onu bu noktaya getirmiştir. Vezirliğe atanır ve kendisine hayat boyu maaş bağlanır. Bu arada zamanın ilmiyesine karşı hep eleştirel tutumu devam etmektedir.
1869 yılında, adliye nazırı görevindeyken Mecelle Cemiyeti kurulur. Cemiyetin amacı medeni kanunu hazırlarken, Fransız Code Civili çevirirken tam bir çeviri olarak değil, toplumun sarflarına uygun olarak hazırlamaktı.
Tarih-i Cevdetin son ciltlerinde Rusların Balkan politikası üzerine son derece dengeli yargılar yer alır. Rusları birkaç kez sinsi, içten pazarlıklı ve güvenilmez olarak tanımlar ve bir Rus fobisine işaret eder. Bu arada Mithat Paşa ile sorunlu ilişkiler yaşayan Ahmet Cevdet 1875i geri bıraktığında Mithat Paşayı devletin iflasıyla küpünü doldurmakla suçlar. Sultan Abdülaziz ve Valide Sultan Pertevniyal onun devlet erkanında tek dayanaklarıydı. II. Abdülhamidin tahta geçmesiyle, aynı yakınlığı ondan göremeyen Ahmet Cevdet siyasi arenada iyice yalnızlaşır. Ancak o Encümen-i Daniş tarafından kendisine verilen tarih yazmacılığı görevini yerine getirmekte ve 12 ciltlik eserini Vaka-i Hayriye (Yeniçerilerin yok edilişi) ile tamamlar.
Ahmet Cevdet 27 mayıs 1895 Bebekteki yalısında hayata gözlerini yumar.
Araç Tarih Amaç Tanzimat isimli bu kitapta külliyatın iç yapısına dair sayfa karşılaştırmaları ve teknik yapı mevcuttur.
2. BÖLÜM:
Kitabın ikinci bölümünde Ahmet Cevdetin İlmiyenin çöküşüyle alakalı eleştirel yaklaşımı yer almaktadır. Eleştirilerinde daha ziyade şahısları hedef alıyor. Hatır için yapılan atamalar, makamların liyakatsiz kişilere teslimi, okuma yazma bilmeyen yaltakçıların kadı olarak atanmaları İlmiyenin çöküşünü hazırlayan sebepleri teşkil ediyordu. Böylece ulema hakkındaki ilk suçlamasını açığa vuruyordu. O da cehalet. Ulema-yı Resmiye diye tasvir ettiği aydın kesimi İlmiyenin çöküşünden sorumlu tutar. Ayrıca kapalı çevre oluşturan bazı ulema ailesini de kınıyordu. Alemdar Mustafa Paşanın ölümüyle sonuçlanan ve III. Selimin tahttan indirilişini hazırlayan ayaklanmada, ayaklanmayı ulemanın meşrulaştırdığını anlatır. III. Selimin tahttan indirilişini bir felaket örneği olarak ifade eder. Kitabında tahttan indiriliş nedenlerini uzunca anlatır. III. Selimin başarısızlık nedenleri olarak reform için göndermiş olduğu muhtıraların yetersizliği, kamuoyunun Selimin musahiplerine duyduğu öfke, lüks hayat, Boğazda yapılan ihtişamlı geceler, bu arada Fransızların Mısıra girmesi olarak ifade eder.
Ahmet Cevdet kitabında III. Selimin yumuşak başlılığından bahsederken bir zıt özellik olarak reformcu kişiliğini göz ardı etmez. Tarih-i Cevdetinde Müslüman hükümdarların karakter tahlilini yapar. Ancak Tarih-i Cevdette en çok adı geçen kişi Napolyon Bonaparttır. Napolyonun İstanbulun dünyanın başkenti özelliğini taşıdığını düşündüğünü iddia eder. Napolyonun Avrupayı Batı-Fransız, Doğu-Rus olmak üzere ikiye ayırmak istediğini ve sonra Rusyayı Avrupa siyasetinden uzaklaştırmayı hedeflediğini yazar. Bu arada Napolyonu da karakter olarak irdeler ve onu başarısızlığa iten sonuca varır. Gurur ve kibir.
Napolyonu Osmanlı İmparatorluğunu Ruslarla başlayan savaşa sokmakla, Osmanlı-İngiliz dostluğunu bozmakla itham eder.
3. BÖLÜM :
Araç Tarih Amaç Tanzimat isimli bu eserin 3. Bölümünde tarih yazıcılık yöntemi, kendi tarihçilik ilkeleri hakkındaki yazıları, kaynakları kullanışı yer alır. Bu tarihçilik yöntemi ile İbn-i Halduncu olarak bilinir. Cevdet, İbn-i Haldunun Mukaddimesinin bir kısmını çevirmiştir. İbni-i Haldunizm öğretisi kimileri tarafından siyasi bir sistem şeklinde kimileri tarafından da bilimsel akılcılık şeklinde bazıları tarafından da uhrevi ağırlıklı tarih anlayışıdır.
4. BÖLÜM :
Kitabın 4. Bölümünde Ahmet Cevdetin siyasi görüşünü anlattığı tarihten çıkan dersler, nizamın sağlanması, memur ve iktidarların kullanılması, kamuoyu ve pragmatik siyaset gibi konular yer almaktadır.
Kitabın son bölümünde pragmatizm ve İslamiyeti karşılaştırır, Tanzimatı irdeler, Tanzimatın bir taklitçilik değil, baskıya karşı gizli bir direnç ve orta yolu arama iradesi olduğunu savunur.