İşaretler, belirtiler ve tedavi
Hepimiz anksiyetenın (kaygının) nasıl hissettirdiğini biliyoruz. Bir sunumdan ya da zorlu bir sınavdan önce kalbiniz hızla atar. Biriyle ilk kez buluşacağınız zaman midenize kramplar girer. Endişelenip aile sorunlarını kafanıza takarsınız ya da patronunuza maaş artışı beklentinizden bahsetmeden önce çok gergin olursunuz. Bunların hepsi doğal tepkilerdir. Ancak; endişe, korku veya anksiyete nöbetleriniz size aşırı gibi görünüyorsa ve bunlar yaşamak istediğiniz hayatı yaşamanıza engel oluyorsa, anksiyete bozukluğu yaşıyor olabilirsiniz.
Neyse ki, anksiyete belirtilerini ve nöbetlerini hızlı bir biçimde azaltan, hayatınızın kontrolünü tekrar elinize almanıza yardımcı olacak pek çok anksiyete bozukluğu tedavisi ve kendi kendinize uygulayabileceğiniz yöntem bulunuyor.
Anksiyete (Kaygı) Bozukluğunu Anlamak
Baskı altındayken ve stresli bir durumla karşılaşıldığında endişelenmek, gerilmek veya korkmak son derece normaldir. Anksiyete vücudun tehlikeye verdiği doğal bir tepkidir. Tehdit altındayken verilen otomatik bir uyarıdır.
Aşırıya kaçmayan anksiyete kötü bir şey değildir. Hatta anksiyete, sürekli dikkatli ve odaklanmış olmanıza yardım edebilir, hareketlerinizi teşvik edebilir, sizi sorunları çözmek için motive edebilir. Ancak sürekli bir anksiyete söz konusuysa ve aşırı anksiyetelıysanız, sorun ilişkilerinize, hareketlerinize ket vurmaya başlar ve işlevsel olmaktan çıkar. İşte bu noktada faydalı anksiyete bölgesinden anksiyete bozukluğuna geçersiniz.
Belirtileriniz Anksiyete (Kaygı) Bozukluğuna İşaret Ediyor Mu?
Eğer aşağıdaki işaretleri ve belirtileri kendinizde de görüyorsanız ve bunlardan kurtulamıyorsanız anksiyete bozukluğu yaşıyor olabilirsiniz.
Sürekli gergin, endişeli ve aşırı hassas mısınızdır?
Anksiyetenız iş, okul ya da aile hayatınızda sorunlara yol açıyor mu?
Anlamsız korkularla başınız dertte ama bundan bir türlü kurtulamıyor musunuz?
Eğer belirli şeylerin, gerektiği şekilde yapılmaması halinde kötü şeylerin olacağına inanıyor musunuz?
Her durumu ya da etkinliği anksiyetelanmanıza neden olduğu için kendinizden uzak tutuyor musunuz?
Ani ve beklenmedik kalp çarpıntısı nöbetleri geçiriyor musunuz?
Tehlike ve felaketin her köşe bucakta bulunduğuna inanıyor musunuz?
Anksiyete Bozukluğunun İşaret ve Belirtileri
Anksiyete bozukluğu tek tip bir bozukluk değil de birden fazla durumla ilgili olduğu için kişiden kişiye çok büyük farklılıklar gösterir. Bir kişi anlık ve şiddetli bir anksiyete nöbetleri nedeniyle acı çekerken, başka bir kişi ise insan içine karışacağı için penikleyebilir. Başka biri de düşüncelerini yönlendirememe korkusu ya da sürekli olarak kontrolsüz, istenmeyen düşüncelerin aklına gelmesi nedeniyle sorun yaşıyor olabilir. Hatta bazıları da sürekli bir gerilim ve endişe içinde yaşıyor olabilir.
Farklı biçimlerine rağmen, tüm anksiyete bozuklukları ortak bir belirtiyi paylaşmaktadırlar: çoğu insanın yapmayacağı şekilde, sürekli ya da şiddetli korku ve endişe nedeniyle tehdit altında olma hissi.
Anksiyetenın Duygusal Belirtileri
Anlamsız ve aşırı anksiyeteya neden olan öncül belirtilere ek olarak, aşağıdaki duygusal belirtiler de anksiyete bozukluğuna işaret eder.
Evham ya da dehşet hissi
Sorunlu konsantrasyon
Gerginlik ve ürkeklik hissi
En kötüyü öngörme
Alınganlık
Huzursuzluk
Sürekli olumsuz arama hali
Zihin durması hissi
Anksiyetenın Fiziksel Belirtileri
Anksiyete bir histen daha fazlasıdır. Vücudun ya savaş ya kaç şeklinde bir üretimi olan anksiyetenın, pek çok fiziksel belirtisi vardır. Bu nedenle, anksiyete mağdurları yaşadıkları bozukluğu sık sık başka rahatsızlıklarla karıştırırlar. Kendilerinde anksiyete bozukluğu olduğunu keşfedene kadar pek çok doktora ve hastaneye gidebilirler.
Anksiyetenın Genel Fiziksel Belirtileri Şunları İçerir:
Kalp çarpıntısı
Terleme
Mide bulantısı ya da baş dönmesi
Sık sık idrar çıkarma ya da ishal
Nefes darlığı
Titreme ve seğirme
Kas gerilimi
Baş ağrısı
Yorgunluk
Uyuma zorluğu
Anksiyete Belirtileri ve Depresyon Arasındaki Bağlantı
Anksiyete bozukluğu yaşayan pek çok insan, bazı yönlerden, depresyondan da mustarip olur. Anksiyete ve depresyonun aynı biyolojik eksikliklerden meydana geldiği düşünülmektedir. Bu da, bu iki hastalığın neden sürekli beraber göründüğünü açıklar. Depresyon ve anksiyete birbirlerini daha kötü hale getirdikleri için ikisinin de tedavilerini aramak önemlidir.
Anksiyete Nöbetleri ve Belirtileri
Anksiyete nöbetleri, panik atak diye de bilinir, şiddetli panik ve korku içeren olaylardır. Anksiyete nöbetleri genellikle aniden ve uyarı vermeden gerçekleşir. Bazen asansörde kalmak ya da yapılması gereken önemli bir konuşmayı düşünmek gibi belli tetikleyicileri olur, ama çoğu vakada beklenmedik bir şekilde ortaya çıkar.
Anksiyete Nöbetlerinin Tedavisi
Çoğu vakada, anksiyete nöbetleri tedaviye hemen tepki verir. Panik atak geçirmekten korktuğunuz için belli durumlardan ve yerlerden uzak durmaya çalışsanız da, tedavi, kontrolü hızlı ve etkili bir biçimde tekrar ele almanıza genellikle yardımcı olur.
Genellikle, aşağı yukarı, on dakika sürer. Otuz dakikadan uzun sürdüğü nadir rastlanan bir durumdur. Ama bu kısa sürede yaşanan dehşet çok şiddetli olur ve insanı ölmek üzereymiş ya da kontrolünü tamamen kaybedecekmiş gibi hissettirir. Anksiyete nöbetlerinin fiziksel belirtileri çok korkutucudur. Pek çok insan kalp krizi geçirdiğini sanır. Bir anksiyete nöbetinden sonra, bir başka nöbet geçirmekten, özellikle de yardım alamayacağınız ya da kolayca atlatamayacağınız bir yerde geçirmekten, korkabilirsiniz.
Anksiyete Nöbetlerinin Belirtileri Şunları İçerir:
Karşı konulamayan bir panik artışı
Kontrol kaybı ya da delirme hissi
Düzensiz kalp atışı veya göğüs sıkışması
Bayılacakmış gibi hissetmek
Sorunlu solunum veya boğulma hissi
Aşırı hızlı ve derin solunum
Sıcak basması ya da yüksek ateş
Titreme ya da sarsıntı
Mide bulantısı ya da sıkışması
Soyutlanmışlık hissi ya da gerçekliğin yitimi
Anksiyete Bozukluğu Türleri
Altı temel anksiyete bozukluğu türü ve bunların her birinin de farklı belirtileri vardır: genel anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, panik atak (anksiyete nöbetleri), fobi, post-travmatik stres bozukluğu ve sosyal anksiyete bozukluğu. helpguide.org her anksiyete bozukluğu türü için ayrı ve geniş kapsamlı bir makale sunmaktadır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki ilgili bölümleri gözden geçirin.
Genel Anksiyete Bozukluğu
Eğer sürekli endişe ve korku hali dikkatinizi dağıtarak günlük işlerinizi yapmanıza engel oluyorsa veya kötü şeyleri olacağına dair bir hissin sizi hiç terk etmediğini düşünüyorsanız Genel Anksiyete Bozukluğu (GKB) yaşıyor olabilirsiniz. Genel anksiyete bozukluğu olan insanlar, nedenini bile bilmeseler de, neredeyse her zaman anksiyetelı olan, kronik endişeli kişilerdir. Genel Anksiyete Bozukluğuna bağlı anksiyetenın uyuma zorluğu, mide bulantısı, huzursuzluk ve yorgunluk gibi fiziksel belirtileri olur genellikle.
Anksiyete Nöbetleri (Panik Atak)
Panik atak, farklı şeyleri tecrübe ederken yaşananlar gibi, tekrarlanan ve beklenmeyen panik nöbetlerince oluşur. Panik atağa alan korkusu da eşlik edebilir. Bu korku, bir panik atak yaşanması halinde yardım almanın zor olacağı düşünülen yerlere gitmenin korkusudur. Eğer alan korkunuz varsa, alışveriş merkezleri gibi halka açık yerlere gitmekten ya da uçak gibi kapalı alanlara girmekten kaçınırsınız.
Hepimiz anksiyetenın (kaygının) nasıl hissettirdiğini biliyoruz. Bir sunumdan ya da zorlu bir sınavdan önce kalbiniz hızla atar. Biriyle ilk kez buluşacağınız zaman midenize kramplar girer. Endişelenip aile sorunlarını kafanıza takarsınız ya da patronunuza maaş artışı beklentinizden bahsetmeden önce çok gergin olursunuz. Bunların hepsi doğal tepkilerdir. Ancak; endişe, korku veya anksiyete nöbetleriniz size aşırı gibi görünüyorsa ve bunlar yaşamak istediğiniz hayatı yaşamanıza engel oluyorsa, anksiyete bozukluğu yaşıyor olabilirsiniz.
Neyse ki, anksiyete belirtilerini ve nöbetlerini hızlı bir biçimde azaltan, hayatınızın kontrolünü tekrar elinize almanıza yardımcı olacak pek çok anksiyete bozukluğu tedavisi ve kendi kendinize uygulayabileceğiniz yöntem bulunuyor.
Anksiyete (Kaygı) Bozukluğunu Anlamak
Baskı altındayken ve stresli bir durumla karşılaşıldığında endişelenmek, gerilmek veya korkmak son derece normaldir. Anksiyete vücudun tehlikeye verdiği doğal bir tepkidir. Tehdit altındayken verilen otomatik bir uyarıdır.
Aşırıya kaçmayan anksiyete kötü bir şey değildir. Hatta anksiyete, sürekli dikkatli ve odaklanmış olmanıza yardım edebilir, hareketlerinizi teşvik edebilir, sizi sorunları çözmek için motive edebilir. Ancak sürekli bir anksiyete söz konusuysa ve aşırı anksiyetelıysanız, sorun ilişkilerinize, hareketlerinize ket vurmaya başlar ve işlevsel olmaktan çıkar. İşte bu noktada faydalı anksiyete bölgesinden anksiyete bozukluğuna geçersiniz.
Belirtileriniz Anksiyete (Kaygı) Bozukluğuna İşaret Ediyor Mu?
Eğer aşağıdaki işaretleri ve belirtileri kendinizde de görüyorsanız ve bunlardan kurtulamıyorsanız anksiyete bozukluğu yaşıyor olabilirsiniz.
Sürekli gergin, endişeli ve aşırı hassas mısınızdır?
Anksiyetenız iş, okul ya da aile hayatınızda sorunlara yol açıyor mu?
Anlamsız korkularla başınız dertte ama bundan bir türlü kurtulamıyor musunuz?
Eğer belirli şeylerin, gerektiği şekilde yapılmaması halinde kötü şeylerin olacağına inanıyor musunuz?
Her durumu ya da etkinliği anksiyetelanmanıza neden olduğu için kendinizden uzak tutuyor musunuz?
Ani ve beklenmedik kalp çarpıntısı nöbetleri geçiriyor musunuz?
Tehlike ve felaketin her köşe bucakta bulunduğuna inanıyor musunuz?
Anksiyete Bozukluğunun İşaret ve Belirtileri
Anksiyete bozukluğu tek tip bir bozukluk değil de birden fazla durumla ilgili olduğu için kişiden kişiye çok büyük farklılıklar gösterir. Bir kişi anlık ve şiddetli bir anksiyete nöbetleri nedeniyle acı çekerken, başka bir kişi ise insan içine karışacağı için penikleyebilir. Başka biri de düşüncelerini yönlendirememe korkusu ya da sürekli olarak kontrolsüz, istenmeyen düşüncelerin aklına gelmesi nedeniyle sorun yaşıyor olabilir. Hatta bazıları da sürekli bir gerilim ve endişe içinde yaşıyor olabilir.
Farklı biçimlerine rağmen, tüm anksiyete bozuklukları ortak bir belirtiyi paylaşmaktadırlar: çoğu insanın yapmayacağı şekilde, sürekli ya da şiddetli korku ve endişe nedeniyle tehdit altında olma hissi.
Anksiyetenın Duygusal Belirtileri
Anlamsız ve aşırı anksiyeteya neden olan öncül belirtilere ek olarak, aşağıdaki duygusal belirtiler de anksiyete bozukluğuna işaret eder.
Evham ya da dehşet hissi
Sorunlu konsantrasyon
Gerginlik ve ürkeklik hissi
En kötüyü öngörme
Alınganlık
Huzursuzluk
Sürekli olumsuz arama hali
Zihin durması hissi
Anksiyetenın Fiziksel Belirtileri
Anksiyete bir histen daha fazlasıdır. Vücudun ya savaş ya kaç şeklinde bir üretimi olan anksiyetenın, pek çok fiziksel belirtisi vardır. Bu nedenle, anksiyete mağdurları yaşadıkları bozukluğu sık sık başka rahatsızlıklarla karıştırırlar. Kendilerinde anksiyete bozukluğu olduğunu keşfedene kadar pek çok doktora ve hastaneye gidebilirler.
Anksiyetenın Genel Fiziksel Belirtileri Şunları İçerir:
Kalp çarpıntısı
Terleme
Mide bulantısı ya da baş dönmesi
Sık sık idrar çıkarma ya da ishal
Nefes darlığı
Titreme ve seğirme
Kas gerilimi
Baş ağrısı
Yorgunluk
Uyuma zorluğu
Anksiyete Belirtileri ve Depresyon Arasındaki Bağlantı
Anksiyete bozukluğu yaşayan pek çok insan, bazı yönlerden, depresyondan da mustarip olur. Anksiyete ve depresyonun aynı biyolojik eksikliklerden meydana geldiği düşünülmektedir. Bu da, bu iki hastalığın neden sürekli beraber göründüğünü açıklar. Depresyon ve anksiyete birbirlerini daha kötü hale getirdikleri için ikisinin de tedavilerini aramak önemlidir.
Anksiyete Nöbetleri ve Belirtileri
Anksiyete nöbetleri, panik atak diye de bilinir, şiddetli panik ve korku içeren olaylardır. Anksiyete nöbetleri genellikle aniden ve uyarı vermeden gerçekleşir. Bazen asansörde kalmak ya da yapılması gereken önemli bir konuşmayı düşünmek gibi belli tetikleyicileri olur, ama çoğu vakada beklenmedik bir şekilde ortaya çıkar.
Anksiyete Nöbetlerinin Tedavisi
Çoğu vakada, anksiyete nöbetleri tedaviye hemen tepki verir. Panik atak geçirmekten korktuğunuz için belli durumlardan ve yerlerden uzak durmaya çalışsanız da, tedavi, kontrolü hızlı ve etkili bir biçimde tekrar ele almanıza genellikle yardımcı olur.
Genellikle, aşağı yukarı, on dakika sürer. Otuz dakikadan uzun sürdüğü nadir rastlanan bir durumdur. Ama bu kısa sürede yaşanan dehşet çok şiddetli olur ve insanı ölmek üzereymiş ya da kontrolünü tamamen kaybedecekmiş gibi hissettirir. Anksiyete nöbetlerinin fiziksel belirtileri çok korkutucudur. Pek çok insan kalp krizi geçirdiğini sanır. Bir anksiyete nöbetinden sonra, bir başka nöbet geçirmekten, özellikle de yardım alamayacağınız ya da kolayca atlatamayacağınız bir yerde geçirmekten, korkabilirsiniz.
Anksiyete Nöbetlerinin Belirtileri Şunları İçerir:
Karşı konulamayan bir panik artışı
Kontrol kaybı ya da delirme hissi
Düzensiz kalp atışı veya göğüs sıkışması
Bayılacakmış gibi hissetmek
Sorunlu solunum veya boğulma hissi
Aşırı hızlı ve derin solunum
Sıcak basması ya da yüksek ateş
Titreme ya da sarsıntı
Mide bulantısı ya da sıkışması
Soyutlanmışlık hissi ya da gerçekliğin yitimi
Anksiyete Bozukluğu Türleri
Altı temel anksiyete bozukluğu türü ve bunların her birinin de farklı belirtileri vardır: genel anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, panik atak (anksiyete nöbetleri), fobi, post-travmatik stres bozukluğu ve sosyal anksiyete bozukluğu. helpguide.org her anksiyete bozukluğu türü için ayrı ve geniş kapsamlı bir makale sunmaktadır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki ilgili bölümleri gözden geçirin.
Genel Anksiyete Bozukluğu
Eğer sürekli endişe ve korku hali dikkatinizi dağıtarak günlük işlerinizi yapmanıza engel oluyorsa veya kötü şeyleri olacağına dair bir hissin sizi hiç terk etmediğini düşünüyorsanız Genel Anksiyete Bozukluğu (GKB) yaşıyor olabilirsiniz. Genel anksiyete bozukluğu olan insanlar, nedenini bile bilmeseler de, neredeyse her zaman anksiyetelı olan, kronik endişeli kişilerdir. Genel Anksiyete Bozukluğuna bağlı anksiyetenın uyuma zorluğu, mide bulantısı, huzursuzluk ve yorgunluk gibi fiziksel belirtileri olur genellikle.
Anksiyete Nöbetleri (Panik Atak)
Panik atak, farklı şeyleri tecrübe ederken yaşananlar gibi, tekrarlanan ve beklenmeyen panik nöbetlerince oluşur. Panik atağa alan korkusu da eşlik edebilir. Bu korku, bir panik atak yaşanması halinde yardım almanın zor olacağı düşünülen yerlere gitmenin korkusudur. Eğer alan korkunuz varsa, alışveriş merkezleri gibi halka açık yerlere gitmekten ya da uçak gibi kapalı alanlara girmekten kaçınırsınız.