Edebiyat tarihçisi şair metinler şerhi profesörü 1898 yılında İstanbul'un Vezneciler semtinde doğdu Babası üçüncü ordu muhasipliğinden emekli Mehmed Nazif Beydir Aslen Dağıstanlı bir aileden olan Ali Nihad Tarlan'ın dedesi Hacı Ali Efendi Erzurum'a göç etmiştir Babası Nazif Efendi dürüst çalışkan okumaya meraklı ve şair bir zat olup 1927 yılında İstanbul'da vefat etmiştir İlk olarak elifba cüzünü babasından daha sonra Farsça Gülistan ve Bostan'ı okumuştur
Babasının vazifesi icabı Ali Nihad Tarlan Manastır'a gelmiş ve Rehber-i Mearif adlı özel okulda okumuşturBabasının Selanik'e tayini üzerine oradaki Fransız okulunda okumuş İstanbul'a dönünce Vefa İdadisine yazılmıştır Bu devreleri Fransız edebiyatına iyice daldığı ve tercümeler yaptığı zamanlardır Ancak Münir adlı bir arkadaşı sayesinde yeniden Fars edebiyatına yönelmiştir Askerliğini Dördüncü Sahra Topçu Şubesi ile Şube-i Mahsusada yapmış vazife olarak Osmanlı Kanunlarını Farsçaya tercüme etmiştir Bu arada Darülfünun'un (Üniversite) Fransızca ve Farsça bölümlerini 1920 yılında da Edebiyat Fakültesini bitirmiştir 6 Nisan 1919 tarihinde Gazi Osman Paşa İdadisine Fransızca öğretmeni tayin edilmiş daha sonra sıra ile; Beşiktaş VefaDavud Paşa Galatasaray ve Nişantaşı sultanileri ile Kabataş Erkek Lisesi Maltepe ve Kuleli Askeri Liselerinde; Nartibros Esayan ve Bezezyan gibi Ermeni azınlık okullarında Farsça Fransızca edebiyat ve Türkçe öğretmenliği yapmıştır 2081933 tarihinde İÜ Edebiyat Fakültesine metinler şerhi doçenti olarak tayin edilmiş ve 171941'de profesörlüğe yükseltilmiştir 181972 tarihinde emekliye ayrılmıştır
Fatma Leman Hanımla evlenmiş bu evlilikten Adnan Siyadet Tarlan olmuştur Hanımını 1973 yılında kaybeden Ali Nihad Tarlan 1978 yılı 30 Eylül'ü Ekime bağlayan gece vefat etmiştir Kadıköy Osmanağa Camiinde kılınan namazdan sonra İçerenköy Kabristanına defnedilmiştir
Çok yönlü bir hoca olan Ali Nihad Tarlan ilim ve fikir adamı olup aynı zamanda şairdir Arap Fars Fransız ve Türk dil ve edebiyatlarına hakkıyla vakıf olmuş son devrin en büyük metinler şerhi hocasıdır Şiirin esasını ilmin meydana getirdiği fikrinde olan Tarlan hakiki sanat eserinin; ilim kültür kabiliyet ve heyecanın müşterek mahsulü olduğunu iddia eder Türkçenin yanısıra Farsça şiirler de yazan Ali Nihad Tarlan'ın tasavvufi tarafı ağır basar O bu hususta; "Tasavvufta şer'i bilgi ve imana aykırı bir şey yoktur" demektedir Şiirlerini aruz hece ve serbest vezinle yazmıştır Ayrıca tarih düşürmede üstaddır
Milli meselelere de sıkı sıkıya bağlı olan Ali Nihad Tarlan 1922 yılında hazırladığı İslam Edebiyatında Leyla ve Mecnun Mesnevisi adlı doktora tezi ile Türkiye'de ilk edebiyat doktorudur Kültür meselelerinde Türkiye Cumhuriyeti adına dış ülkelere gitmiş Cento ve İranoloji Kongresi davetlerine katılmıştır
Türklüğü en iyi şekilde temsil etmiş; 1971'de 2500 şehinşahlık törenlerinde Şah Rıza Pehlevi'nin kendisine gelerek; "Üstad! Mevlana Celaleddin-i Rumi Türk mü yoksa Fars mı idi?" sorusuna karşılık olarak; "Buna benim cevap vermem gerekmez zaten siz cevap veriyorsunuz" karşılığını vermiştir Bunun üzerine Şah'ın "Yani nasıl?" diyerek ikinci sorusuna karşı da; "Siz zaten Rumi diyorsunuz cevabı kendiniz verdiniz" diyerek mukabelede bulunmuştur
Ali Nihat Tarlan Yayınlanmış eserleri

1) Şeyhi Divanını Tedkik
2) Fuzuli Divanı Şerhi
3) Divan Edebiyatında Muamma
4) Metin Tamiri
5) Divan Edebiyatında Tevhidler
6) Hayali Bey Divanı
7) Necati Bey Divanı
8) Ahmed Paşa Divanı
9) Zati Divanı
10) Mevlana
11) Mehmed Akif ve Safahat
12) Edebi San'atlar
13) Güneş Yaprak
14) Kuğular
15) Makaleler (1990) yayınlanmış olanlardır
İslam Edebiyatında Leyla ve Mecnun Mesnevisi ise yayınlanmamış doktora tezidir Ayrıca pekçok dergi ve mecmualarda makaleler neşretmiştir Son olarak hazırlamaya çalıştığı Edebiyat Lugatı'nı bitirmeye ömrü vefa etmemiştir.​