31.Temmuz.1923 14.Aralık.2006
İstanbul New York Şehri, A.B.D.
İş adamı
Ahmet Ertegün, 1923 doğumlu iş adamı. Atlatic Recordsun kurucusu olan Ertegün, dünya müzik piyasasının en önemli isimleri arasında gösteriliyor.
Biyografi
Ahmet Ertegün, 1923 yılında diplomat Mehmet Münir Ertegün ve Hayrunisa Rüstemin ikinci oğulları olarak, İstanbulda dünyaya geldi. Her türlü müzik aletini çalabilen, yetenekli bir kadın olan annesi aynı zamanda iyi bir dansçıydı. İsviçre, Parisve İngilterede görevlerde bulunan babasının, Ertegün 12 yaşındayken Washingtona Türkiye Büyükelçisi olarak atanmasıyla Amerikaya taşındılar.
14 yaşındayken annesi ona Cootie Williamsın enstrümantel West End Blues albümünü ve onu çalabileceği bir makina aldı. Ertegün müzik çalarken kendi yazdığı sözleri mikrofona okuyordu ve abisi Nasuhi Ertegün (26 kasım1917 15 nisan 1989) ile birlikte odalarında sevdikleri müzikleri dinleyerek uykuya dalıyorlardı. İki kardeş kısa zaman sonra Duke Ellington, Lena Horne ve Jelly Roll Morton gibi sanatçılarla ile arkadaşlık kurdu.
1944de babası vefat etti ve önce Arlington Ulusal Mezarlığına (Arlington National Cemetery) gömüldü, 2. Dünya Savaşının sona ermesinden sonra ise türkiyeye getirildi. Kısa süre sonra ailesi Türkiyeye dönmesine rağmen Ertegün ve abisi Amerikada kaldılar. Georgetown Üniversitesi'nde okuduğu sırada aile üyelerinin teklif ettiği işleri de redderek kasetçilik işine atıldı. Mezuniyetinden sonra, Quality Radio Repair Shop ( sonraki adıyla Waxie Maxie) adındaki aynı zamanda kaset satışı da yapan bir radyo tamir dükkanının sahibi, Max Silvermanla tanıştı. Bir süre sonra radyo programı yapmaya başlayan Silvermanın programına, yeni sanatçılar çıkıyor ve kasetleri yayınlanıyordu. Silvermanla arkadaş olan Ertegün, bu sayede hem onlarla tanıştı hem de dinleyicilerin kimlerin müziklerini neden satın aldıklarını anladı.
1946da Silvermanın desteğiyle, dişçi arkadaşı Herb Abramsonla birlikte, gospel müzik için Jubilee ve jazz, R&B için Quality etiketleriyle, kendi plak şirketlerini kurdular. Satmayan birkaç kaset kaydettikten sonra Silvermanın parasal desteğini geri çekmesi üzerine, şirketin devamı için Abramson, Jubilee etiketini 2.500 dolara sattı. Babasının arkadaşlarından hiçbirini ikna edemeyen Ertegün ise en sonunda aile dişçileri Dr. Vahdi Sabitten istekte bulundu. Evini ipotekleyen Sabit'in 10.000 dolar koymasıyla Pacific Jazz isimli şirketten esinlenerek ismi konulan Atlantic Records, eylül 1947de New Yorkda kurulmuş oldu. İlk olarak 21 Kasım 1947de Harlemairesin The Rose of the Rio Grande albümü kaydedildi. Nisan 1949da Atlantic Recordsun ilk büyük hiti, Stick McGhee'nin Drinkin' Wine Sop-Dee-O-Dee şarkısı oldu. 1955de Atlantic Records, Elvis Presleynin kontratı için Albay Tom Parkera 25,000 dolar teklif etti fakat kontrat RCAa satıldı.
50lerde John Coltrane, Charles Mingus, Ornette Coleman, The Modern Jazz Quartet, Ray Charles, The Drifters, Bobby Darin ve Roberta Flacke, 60larda Aretha Franklin ve Wilson Picketta, 70lerde Dr. John ve Dire Straitse kasetler yapan Ertegün, Led Zeppelin, John Coltrane, Genesis, Cream, Rolling Stones, Yes, INXS, AC/DC, Otis Redding, Foreigner ve nicelerini üne kavuşturdu.
Daha önce 3 Grammy Ödülü kazanmış olan Ahmet Ertegün, 2006 Grammy Ödül Töreni'nde müzik dünyasına büyük emeği geçen kişiler için ilk kez verilmeye başlanan, Onur Ödülü'ne layık görüldü. Ertegün, ödülünü alırken tek bir cümle kurdu:
Bana bu imkanı tanıyan Amerikaya, ve sevgili öz vatanım Türkiyeye teşekkür ederim.
Ahmet Ertegün, Ray Charlesı anlatan Ray adlı filmde Curtis Armstrong, Beyond the Sea adlı Bobby Darini anlatan filmde ise Tayfun Bademsoy tarafından canlandırıldı.
Rolling Stones konserinde kafasını çarpması sonrası 29 Ekim 2006'da hastaneye kaldırılan Ertegün, 14 Aralık 2006'da hayatını kaybetti.
Atlantic plak şirketini kurmamızın sebebi müziklerini beğendiğimiz birkaç şarkıcı ile kontrat imzalamak ve satın almak isteyeceğimiz albümlerini çıkartmaktı. Açıkcası asla çok eğlenceli birşeyler yaparak para kazanabileceğimi düşünmedim. Yanılmış olduğum için çok mutluyum.
Ertegün aynı zamanda Rock and Roll Hall of Fame Müzesi'nin de kurucusu ve müzenin ana salonu, Ahmet Ertegün'ün adını taşıyor.