Abdurrahim Tirsi (7-1519)
İznik'in Tirşe köyünde doğduğu için Tirat lakabıyla anılan Abdurrahım Tlrsî'nin doğum tarihini bilemiyoruz. 1519 yılında ölmüştür. Bu mutasavvıf halk şairi, Kadiriye tarikatının Eşrefiye kolunu kuran Eşrefoğlu Rumî'nin müridi olarak yetişmiş, onun ölümünden sonra yerine geçmiş ve şeyhinin (Eşrefoğlu'nun) kızı ile evlenmiştir. Hece vezniyle ve sade bir dille yazdığı şiirlerden bazıları zamanımıza kadar ulaşmıştır.
Gizemci ozanların hemen tümünde görüldüğü gibi, Abdurrahim Tirsi'de de Yunus Emre kaynağının etkisi görülebiliyor. Yaşadığı yüzyıla göre, yalın, açık seçik, akıcı bir dili, şiirselliği gözleniyor.
TİRSÎ'deniki şiir:
---
YÜCELERDEN DÖNDÜREYİM
Yücelerden döndüreyim
Alçaklara gönül seni
Alçaklardan alçaklara
İndireyim gönül seni
Ayırayım halktan seni
Şöyle hak edeyim teni
Ayaklar altına yani
Bırakayım gönül seni
Nice kaçarsın yabana
Aşk gemin urayım sana
Sürüp ol maşuktan yana
Hem çalayım gönül seni
Başım gurbete urayım
Benlik defterin düreyim
Alnım yazısın göreyim
Uydurayım gönül seni
Başımın terkin urayım
Canımı yolda koyayım
Ne kim olursa olayım
Komayayım gönül seni
Yürüyeyim yane yane
Aşk odun urayım cane
Bakmıyayım masivaye
Göçüreyim gönül seni
Koyayım namusu arı
Talep edeyim o yarı
Dün gün çektireyim zarı
Ağlatayım gönül seni
Dost gamın alayım başa
Yürüyeyim kalka düşe
Vasfı dile gelmez işe
Uğratayım gönül seni
Sığınayım ol Mevlaya
Yüz süreyim ol alaya
Abdurrahim-i Tirsi'ye
Uydurayım gönül seni
&
EY DOST SENİN DERDİN İLE
Ey dost senin derdin ile
Yürüyeyim yana yana
Dökeyim gözümden yaşı
Akıtayım dane dane
Bana seni gerek seni
Sensiz neylerim ben beni
Aşk şarabı canım canı
İçir bana kana kana
Doldur gönlüm fikrin ile
Hem dilimi zikrin ile,
Dost dost diye aşkın ile
Çarh vurayım döne döne
Eyle cismim candan üryan
Olayım yüzüne hayran
Götür hicabı aradan
Gösteredur cana cana
Bu Abdurrahim Tirsi
Sen sultanın eksiklisi
Seni umar kerem issi
Ulaşsın hane hane
---
GÖNÜL SENİ
Yücelerden döctdüreyin alçaklara gönül seni
Alçaklardan alçaklara indlreyin gönül seni.
Ayırayın halkdan seni, şöyle hâk ideyin teni
Ayaklar altına yani bırakayın gönül seni.
Nice kaçarsın yabana, aşk gemin urayın sana,
Sürüp d maşukdan yana, hem çalayın gönül seni.
Başum gurbete urayın, benlik defterin düreyln,
Alnum yassın göreyin, uydurayın gönül seni.
Başımın terkin urayın, canumu yolda koyayın,
Ne kim olursam olayın komayayın gönül seni.
Yürüyeyln yane yane, aşk odun urayın cane,
Bakmıyayın meslvaya, göçüreyin gönül
Koyayın namusu an, talep ideyin ol yari,
Dün gün çekdüreyin zân ağladayın gönül seni.
Doat gamın alayın başa, yürüyeyln kalka düşe
Vasfı dile gelmez İşe, uğradayın gönül seni.
Sığmayın ol Mevlftya, yüz uruyayın ol ilâya,
Abdurrahîm-i TlrsFye uydurayın gönül seni.
---
İznik'in Tirşe köyünde doğduğu için Tirat lakabıyla anılan Abdurrahım Tlrsî'nin doğum tarihini bilemiyoruz. 1519 yılında ölmüştür. Bu mutasavvıf halk şairi, Kadiriye tarikatının Eşrefiye kolunu kuran Eşrefoğlu Rumî'nin müridi olarak yetişmiş, onun ölümünden sonra yerine geçmiş ve şeyhinin (Eşrefoğlu'nun) kızı ile evlenmiştir. Hece vezniyle ve sade bir dille yazdığı şiirlerden bazıları zamanımıza kadar ulaşmıştır.
Gizemci ozanların hemen tümünde görüldüğü gibi, Abdurrahim Tirsi'de de Yunus Emre kaynağının etkisi görülebiliyor. Yaşadığı yüzyıla göre, yalın, açık seçik, akıcı bir dili, şiirselliği gözleniyor.
TİRSÎ'deniki şiir:
---
YÜCELERDEN DÖNDÜREYİM
Yücelerden döndüreyim
Alçaklara gönül seni
Alçaklardan alçaklara
İndireyim gönül seni
Ayırayım halktan seni
Şöyle hak edeyim teni
Ayaklar altına yani
Bırakayım gönül seni
Nice kaçarsın yabana
Aşk gemin urayım sana
Sürüp ol maşuktan yana
Hem çalayım gönül seni
Başım gurbete urayım
Benlik defterin düreyim
Alnım yazısın göreyim
Uydurayım gönül seni
Başımın terkin urayım
Canımı yolda koyayım
Ne kim olursa olayım
Komayayım gönül seni
Yürüyeyim yane yane
Aşk odun urayım cane
Bakmıyayım masivaye
Göçüreyim gönül seni
Koyayım namusu arı
Talep edeyim o yarı
Dün gün çektireyim zarı
Ağlatayım gönül seni
Dost gamın alayım başa
Yürüyeyim kalka düşe
Vasfı dile gelmez işe
Uğratayım gönül seni
Sığınayım ol Mevlaya
Yüz süreyim ol alaya
Abdurrahim-i Tirsi'ye
Uydurayım gönül seni
&
EY DOST SENİN DERDİN İLE
Ey dost senin derdin ile
Yürüyeyim yana yana
Dökeyim gözümden yaşı
Akıtayım dane dane
Bana seni gerek seni
Sensiz neylerim ben beni
Aşk şarabı canım canı
İçir bana kana kana
Doldur gönlüm fikrin ile
Hem dilimi zikrin ile,
Dost dost diye aşkın ile
Çarh vurayım döne döne
Eyle cismim candan üryan
Olayım yüzüne hayran
Götür hicabı aradan
Gösteredur cana cana
Bu Abdurrahim Tirsi
Sen sultanın eksiklisi
Seni umar kerem issi
Ulaşsın hane hane
---
GÖNÜL SENİ
Yücelerden döctdüreyin alçaklara gönül seni
Alçaklardan alçaklara indlreyin gönül seni.
Ayırayın halkdan seni, şöyle hâk ideyin teni
Ayaklar altına yani bırakayın gönül seni.
Nice kaçarsın yabana, aşk gemin urayın sana,
Sürüp d maşukdan yana, hem çalayın gönül seni.
Başum gurbete urayın, benlik defterin düreyln,
Alnum yassın göreyin, uydurayın gönül seni.
Başımın terkin urayın, canumu yolda koyayın,
Ne kim olursam olayın komayayın gönül seni.
Yürüyeyln yane yane, aşk odun urayın cane,
Bakmıyayın meslvaya, göçüreyin gönül
Koyayın namusu an, talep ideyin ol yari,
Dün gün çekdüreyin zân ağladayın gönül seni.
Doat gamın alayın başa, yürüyeyln kalka düşe
Vasfı dile gelmez İşe, uğradayın gönül seni.
Sığmayın ol Mevlftya, yüz uruyayın ol ilâya,
Abdurrahîm-i TlrsFye uydurayın gönül seni.
---